Cựu lãnh đạo Cienco 1 khai về khoản nợ 184 tỷ bị gạt khỏi sổ sách khi cổ phần hóa

Quá trình xét hỏi, cả ông Cấn Hồng Lai (cựu Tổng giám đốc Cienco 1) và ông Phạm Dũng (cựu Chủ tịch HĐTV) đều thừa nhận không hiểu biết rõ về các khoản nợ của 50 doanh nghiệp, song vẫn ký tờ trình xin ý kiến chấp thuận cho 184 tỷ đồng là khoản nợ "không có khả năng thu hồi".

Bỏ nợ xấu do muốn làm đẹp sổ sách

Ngày 6/12, TAND TP Hà Nội mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" xảy ra tại Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty cổ phần (Cienco 1).

Sau hơn 2 giờ nghe Viện kiểm sát công bố cáo trạng, ông Cấn Hồng Lai (cựu Tổng giám đốc Cienco 1); ông Phạm Dũng (cựu Chủ tịch HĐTV) cùng 5 bị cáo khác đều thừa nhận nội dung cáo buộc, song họ mong được làm rõ một số tình tiết liên quan ở phần tranh luận.

Khi xét hỏi vào chiều cùng ngày, bị cáo Cấn Hồng Lai nhận một phần trách nhiệm. Bị cáo này thừa nhận do muốn "làm đẹp sổ sách kế toán để chào bán cổ phần phục vụ cổ phần hóa" nên không đưa khoản "nợ xấu" và 4 khu đất vào sổ sách.

Ông Lai khai do quá lâu, không nhớ có cuộc họp nào về vấn đề rà soát nợ, nhưng sau đó vẫn ký tờ trình không số gửi Hội đồng thành viên Cienco 1, xin ý kiến chấp thuận cho 184 tỷ đồng là khoản nợ "không có khả năng thu hồi".

Giải thích về tờ trình không số này, ông Lai nói thời gian đó đi công tác, khi về kế toán trưởng đã trình, bị cáo chỉ ký. Việc ký này xuất phát từ "sự thống nhất từ trước".

Trong khi đó, cáo trạng của Viện kiểm sát cũng quy kết bị cáo Phạm Dũng, là người ký quyết định xử lý số nợ 184 tỷ đồng nêu trên. Giải thích lý do ký quyết định (sau này được xác định là vi phạm pháp luật), ông Dũng phân trần, việc xử lý tài chính của tổng công ty đã có Hội đồng xử lý nợ do Tổng giám đốc làm chủ tịch hội đồng, bị cáo không nằm trong cơ cấu.

Ngay sau đó, Chủ tọa hỏi: “bị cáo có nghe hoặc được báo cáo về việc 50 doanh nghiệp bị phá sản hoặc giải thể (để đủ điều kiện xếp vào dạng nợ không có khả năng thu hồi) hay không?”. Ông Dũng trả lời chưa nắm được thông tin.

"Chưa nắm rõ vậy nhưng vẫn chấp nhận ký?", Chủ tọa hỏi tiếp. Cựu Chủ tịch HĐTV Cienco 1 cho hay, những doanh nghiệp này chưa phá sản, giải thể nhưng thực tế họ không có khả năng trả nợ trong nhiều năm.

"Nợ khó đòi và nợ không có khả năng trả là khác nhau, bị cáo có phân tích điều này trước khi ký quyết định?", HĐXX tiếp tục hỏi. Ông Phạm Dũng nói thời điểm ấy nghĩ rằng hai khái niệm này giống nhau, không phân biệt được.

Cùng trả lời những câu hỏi tương tự như ông Dũng, bị cáo Cấn Hồng Lai thừa nhận chỉ ký vào hồ sơ mà đọc không kỹ. Đến giờ mới thấy hai cái khái niệm “nợ khó đòi và nợ không có khả năng trả” là khác nhau.

Theo bị cáo Lai, thời điểm đó ông ta chỉ nghĩ khi gửi tờ trình không số, Hội đồng thành viên sẽ phân biệt được và phát hiện ra nếu có sai sót. Trong số 50 doanh nghiệp, đã có doanh nghiệp nào giải thể hay không, ông Lai nói "không biết và không ai báo cáo".

"Tôi không hiểu lắm về tài chính, kế toán, tôi chỉ ký vào tờ trình để Hội đồng thành viên xem xét xử lý, còn sau xử lý thì không thể nắm rõ được", ông Lai nói.

Hậu quả thiệt hại 240 tỷ đồng của Nhà nước

Cáo trạng truy tố quy kết quá trình cổ phần hóa, các ông Phạm Dũng và Cấn Hồng Lai cùng thuộc cấp đã thỏa thuận, thống nhất xử lý các khoản nợ phải thu trái quy định pháp luật. Mục đích để xử lý tài chính trước khi cổ phần hóa cho Cienco 1 không còn các khoản nợ xấu.

Theo đó, giai đoạn 2010-2013, các bị cáo xác định 50 công ty còn nợ Cienco 1 tổng số tiền 364 tỷ đồng. Trong đó, 184 tỷ đồng là khoản nợ khó thu hồi, nên nhóm ông Dung quyết định "xóa nợ" dù đây là tài sản công.

Sau khi cổ phần hóa, nhóm bị cáo đòi được 65 tỷ đồng trong số 184 tỷ đồng, nhưng không bàn giao tiền cho Nhà nước.

Viện kiểm sát cho rằng, khoản tiền 184 tỷ đồng nêu trên phải được tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa. Song, Cấn Hồng Lai và đồng phạm đã không làm việc này.

Ngoài ra, Cienco 1 khi cổ phần hóa không bàn giao giá trị quyền sử dụng 4 khu đất vào giá trị doanh nghiệp, gồm: 422 m2 tại số 135 Nguyễn Văn Đậu, TP.HCM; 916 m2 tại TP Tân An, tỉnh Long An; 16.706 m2 tại Châu Thành, tỉnh Tiền Giang và 852 m2 tại TP Pleiku, tỉnh Gia Lai. Trong khi pháp luật quy định, doanh nghiệp cổ phần hóa, UBND cấp tỉnh sẽ có ý kiến để làm căn cứ xác định giá trị đất. Nhưng nhóm cựu lãnh đạo Cienco-1 và các bị can thuộc Công ty A&C đã xác định 4 khu đất trên là "tài sản cố định vô hình" với tổng giá trị 12,6 tỷ đồng.

Theo Hội đồng định giá tài sản tố tụng hình sự, tổng giá trị 4 khu đất của Cienco-1 là hơn 67,4 tỷ đồng. Do đó, Viện kiểm sát cáo buộc, hành vi "bỏ quên" 4 khu đất của các bị can đã gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 54,7 tỷ đồng.

Như vậy, sai phạm khi cổ phần hóa tại Cieco 1 của ông Phạm Dũng, Cấn Hồng Lai cùng đồng phạm đã gây thiệt hại tổng số tiền gần 240 tỷ đồng.