Cú sốc lớn từ việc Ấn Độ đột ngột cấm xuất khẩu gạo

Ấn Độ vừa yêu cầu tạm dừng hạng mục xuất khẩu gạo lớn nhất của nước này. Quyết định có thể dẫn đến việc giảm một nửa số lượng xuất khẩu của quốc gia bán ngũ cốc lớn nhất thế giới, gây lo ngại về nguy cơ xảy ra một đợt lạm phát mới trên thị trường lương thực toàn cầu.

Chính phủ Ấn Độ cho biết họ sẽ áp lệnh cấm đối với gạo trắng không thuộc dòng basmati, sau khi giá gạo bán lẻ trong nước tăng 3% trong một tháng vì tình trạng mưa gió kéo dài gây thiệt hại đáng kể cho mùa màng.

Ấn Độ chiếm hơn 40% xuất khẩu gạo thế giới và mức tồn kho thấp, nghĩa là bất kỳ hành động cắt giảm xuất khẩu nào cũng có thể làm tăng giá lương thực toàn cầu, trong bối cảnh thị trường lương thực tiếp tục chịu tác động của cuộc xung đột ở Ukraine và thời tiết cực đoan.

“Nhằm đảm bảo có đủ gạo trắng không thuộc dòng basmati tại thị trường Ấn Độ và ngăn chặn đà tăng giá ở thị trường nội địa, Chính phủ Ấn Độ đã sửa đổi chính sách xuất khẩu”, Bộ lương thực Ấn Độ cho biết trong thông báo về biện pháp đối phó với tình trạng giá gạo bán lẻ tăng 11,5% trong 12 tháng qua.

Gạo tấm và trắng không thuộc dòng basmati chiếm khoảng 10 triệu tấn trong tổng số khoảng 22 triệu tấn gạo mà Ấn Độ xuất khẩu năm 2022.

Chính phủ Ấn Độ cho biết, loại gạo đồ, chiếm khoảng 7,4 triệu tấn trong tổng lượng gạo xuất khẩu năm 2022, không phải đối tượng của lệnh cấm.

Động thái này thể hiện sự nhạy cảm của chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi về nguy cơ lạm phát lương thực trước thềm cuộc tổng tuyển cử năm sau.

Ông B.V. Krishna Rao, chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ, nói với Reuters: “Ấn Độ sẽ phá vỡ thị trường gạo toàn cầu với tốc độ nhanh hơn nhiều so với Ukraine đã làm trên thị trường lúa mì sau khi xung đột nổ ra”.

Gạo là lương thực chính của hơn 3 tỷ người và gần 90% lúa gạo được canh tác ở châu Á, nơi mô hình thời tiết El Nino thường làm giảm lượng mưa. Giá gạo toàn cầu đã lơ lửng ở mức cao nhất trong 11 năm.

“Lệnh cấm xuất khẩu đột ngột (từ ngày 20/7) sẽ rất đau đớn với người mua, khi họ không thể thay thế bằng nguồn hàng từ bất kỳ quốc gia nào khác”, ông Rao nói.

Khách hàng mua gạo chủ yếu của Ấn Độ gồm Benin, Senegal, Bờ Biển Ngà, Togo, Guinea, Bangladesh và Nepal.