Công ty con của Alibaba trở thành cơn ác mộng của các nhà đầu tư

Được định giá khoảng 315 tỷ USD trước đợt IPO bị hoãn, Ant Group thu hút đầu tư từ các quỹ lớn nhất thế giới như Warburg Pincus, Carlyle Group, Silver Lake Management, Temasek Holdings và GIC. Nhưng giờ đây, hàng trăm triệu USD của các nhà đầu tư vào công ty này có nguy cơ bốc hơi.

Cách đây 2 tháng, một số nhà đầu tư lớn của Ant Group như Warburg Pincus, Carlyle, Temasek và GIC đang "đủng đỉnh" chờ nhận những khoản lãi khổng lồ từ đợt phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu (IPO) lớn nhất thế giới của tập đoàn tài chính Trung Quốc Ant Group. Nhưng giờ đây, hàng trăm triệu USD tiền đầu tư của họ vào công ty này có nguy cơ bốc hơi.

Ngày 27/12, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) buộc Ant Group phải kiểm tra lại các hoạt động kinh doanh fintech của mình, từ quản lý tài sản, bảo hiểm cho đến cho vay tiêu dùng. Công ty con của Alibaba sẽ phải tập trung vào mảng thanh toán trực tuyến cốt lõi.

Thông báo của PBOC rất ngắn gọn, nhưng giới quan sát nhận định đây là mối đe dọa nghiêm trọng đối với đà tăng trưởng của đế chế tài chính của Jack Ma. Chính quyền Bắc Kinh nhấn mạnh Ant Group "cần hiểu rõ tầm quan trọng của việc cải tổ hoạt động kinh doanh" và yêu cầu công ty này phải công bố kế hoạch cải tổ trong thời gian sớm nhất.

Đáp lại, Ant Group cho biết sẽ lập một đội ngũ đặc biệt để thực hiện các thay đổi theo yêu cầu của PBOC. Trước mắt, công ty này sẽ tiếp tục duy trì các hoạt động kinh doanh và cam kết không tăng giá dịch vụ với khác hàng và đối tác tài chính, đồng thời đẩy mạnh kiểm soát rủi ro.

Xử lý Ant Group để làm gương

Một số đầu tư lạc quan tin rằng chính quyền Trung Quốc muốn khẳng định quyền giám sát trong lĩnh vực tài chính, gửi lời cảnh báo tới các công ty Internet lớn của nước này nhưng không có ý định tạo ra những thay đổi mạnh mẽ. Bắc Kinh có thể chỉ "xử lý" Ant Group để làm gương bởi đây là công ty dẫn đầu trong lĩnh vực fintech ở Trung Quốc.

Trước đó, Bắc Kinh từng vài lần siết chặt quản lý các nền tảng Internet, khiến các công ty lao đao trong một thời gian ngắn nhưng phục hồi ngay sau đó. Chẳng hạn, gã khổng lồ truyền thông xã hội Tencent Holdings từng là mục tiêu của chiến dịch chống nghiện game ở trẻ em hồi năm 2018. Giá cổ phiếu công ty này lao dốc khi đó, nhưng cuối cùng nó đã dần tăng trở lại và đạt mức cao nhất mọi thời đại.

Alibaba cũng từng bị chính quyền Trung Quốc chỉ trích vì chèn ép thương nhân và làm ngơ trước tình trạng hàng giả trên nền tảng thương mại điện tử của hãng này.

Zhang Kai, một nhà phân tích tại công ty nghiên cứu thị trường Analysys Ltd., cho biết: "Tôi không nghĩ chính quyền Trung Quốc sẽ chia tách Ant Group, bởi không công ty fintech nào ở nước này đạt đến tầm độc quyền. Đây chỉ là lời cảnh cáo với các công ty fintech khác".

Một số người cho rằng cuộc khủng hoảng thực chất là cơ hội đối với Ant Group. Khi toàn bộ ngành công nghệ tài chính Trung Quốc rơi vào tầm ngắm của chính phủ, Ant Group có nhiều nguồn lực hơn các đối thủ để vượt qua thách thức to lớn trước mắt.

Được định giá khoảng 315 tỷ USD trước đợt IPO bị hoãn, Ant Group thu hút đầu tư từ các quỹ lớn nhất thế giới như Warburg Pincus, Carlyle Group, Silver Lake Management, Temasek Holdings và GIC. Các nhà đầu tư này rót tiền vào Ant Group từ năm 2018, khi công ty được định giá 150 tỷ USD. Nếu Ant Group bị chia tách, các nhà đầu tư có thể mất sạch số tiền lãi khổng lồ.

"Có thể, chính quyền Trung Quốc sẽ áp dụng các quy định quản lý ngành ngân hàng truyền thống lên các tập đoàn fintech lớn của nước này", Michael Norris, Giám đốc nghiên cứu và chiến lược tại AgencyChina có trụ sở tại Thượng Hải dự báo.

Trên thực tế, mảng thanh toán của Ant Group gây lỗ trong nhiều năm qua dù dịch vụ này xử lý tới 17.000 tỷ USD giao dịch/năm. Cả Ant Group và Tencent đều bù lỗ cho mảng thanh toán online và sử dụng dịch vụ này để thu hút người dùng, bán chéo các sản phẩm như quản lý tài sản và cho vay tiêu dùng.

“Tiềm năng tăng trưởng của Ant Group sẽ bị giới hạn nghiêm trọng nếu phải tập trung vào dịch vụ thanh toán”, chuyên gia Chen Shujin thuộc Jefferies Financial Group khẳng định.

Cơn ác mộng

Kịch bản tồi tệ nhất với Ant Group là công ty này buộc phải từ bỏ mảng quản lý tài sản, cho vay và bảo hiểm. Khi đó, Ant Group sẽ phải dừng hoạt động ở các mảng đang phục vụ hơn 500 triệu người dùng tại Trung Quốc. Mảng quản lý tài sản với nền tảng Yu’ebao chiếm 15% doanh thu của tập đoàn.

Mảng tín dụng với Huabei và Jiebei đóng góp 39% tổng doanh thu trong 6 tháng đầu năm nay, phục vụ 500 triệu khách hàng. Đây là nguồn tăng trưởng doanh thu lớn nhất của Ant Group. Mất các mảng này sẽ là cơn ác mộng thực sự với Ant Group và các nhà đầu tư toàn cầu.

Tính đến tháng 11, tổng giá trị vốn hóa của Alibaba, Ant Group và Tencent đã đạt đến gần 2.000 tỷ USD, vượt xa định giá của các ngân hàng nhà nước khổng lồ như ICBC. Ba công ty này đã đầu tư hàng tỷ USD vào hàng trăm công ty di động và Internet mới nổi, qua đó giành quyền kiểm soát thị trường.

Từ khi Ant Group IPO hụt hồi tháng 11 đến nay, định giá của Alibaba bốc hơi hơn 200 tỷ USD. Giá cổ phiếu Alibaba sụt gần 5,1% trong phiên giao dịch 28/12 tại Hong Kong. Giá trị Ant Group cũng lao dốc 50%. Do đó, tài sản của tỷ phú Jack Ma giảm khoảng 35 tỷ USD.

Nhà nghiên cứu Alex Capri thuộc tổ chức Hinrich Foundation (Singapore) cho rằng chính quyền Trung Quốc sẽ siết chặt quản lý các tập đoàn bị coi là "vượt ra ngoài khuôn khổ và chúng ta sẽ thấy hiện tượng đó diễn ra nhiều trong tương lai".