Cơ hội nào trong bối cảnh sức ép lạm phát ra tăng?

Các chuyên gia đánh giá cao những nỗ lực kiềm chế lạm phát của Chính phủ và tin tưởng lạm phát năm nay sẽ quanh mức mục tiêu đề ra từ đầu năm. 

Lạm phát ở khu vực châu Âu trong tháng 5 ước khoảng 8,1% trong khi tại Mỹ, lạm phát cũng lên 8,6%. Giá xăng dầu và các nguyên liệu hàng hóa tăng cũng gây sức ép lên lạm phát trong nước. Phát biểu trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn ngày 8/6 về vấn đền này, Bộ trưởng Tài chính đã có câu trả lời về các giải pháp ổn định giá xăng dầu như thúc đẩy nguồn cung trong nước và giảm thuế. Thống đốc NHNN đánh giá áp lực lạm phát trên thế giới rất cao. Trong nước, 5 tháng đầu năm 2022, lạm phát tăng 2,25% chủ yếu do tác động của yếu tố giá và chưa tính đến tác động của các gói hỗ trợ phục hồi kinh tế và tín dụng. Chính vì vậy, trong thời gian tới NHNN sẽ kết hợp các công cụ chính sách tiền tệ một cách linh hoạt, hiệu quả và theo dõi sát những diễn biến kinh tế vĩ mô, diễn biến của các gói hỗ trợ để đưa ra các giải pháp điều hành phù hợp.

Tại chương trình Talkshow Phố Tài chính, ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội cho biết hiện nay có hơn 800.000 doanh nghiệp, trong đó có 98% là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Dịch bệnh diễn ra trong 2 năm trở lại đây khiến các doanh nghiệp khó khăn. Khi giá tăng xăng, doanh thu doanh nghiệp giảm 5–10%, mất đơn hàng do áp lực tăng giá nhưng không thỏa thuận được với khách hàng. Không có hợp đồng, năng suất lao động sẽ bị giảm đi và ảnh hưởng đến thu nhập của người lao động.

Ông Trần Thăng Long, Giám đốc Phân tích Chứng khoán BIDV (BSC) cho biết mặt bằng giá nguyên vật liệu cao hơn nhiều so với năm ngoái. Các mặt hàng năng lượng như gas, dầu, xăng, than đá… đều tăng mạnh. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động kinh tế. Gần như các hoạt động nào của doanh nghiệp cũng đều cần đến logistics, vận chuyển...nên kể cả các doanh nghiệp không trực tiếp thuộc nhóm năng lượng kể trên vẫn chịu ảnh hưởng do chi phí vận chuyển tăng. Ngoài ra, các mặt hàng phái sinh từ các sản phẩm năng lượng như nhựa, chất dẻo, hóa chất… đều có mức tăng mạnh. Bên cạnh đó, khi lạm phát tăng không chỉ có doanh nghiệp thiệt hại mà cả người tiêu dùng cũng bị ảnh hưởng, sức cầu cũng sẽ giảm đi.

Theo ông Mạc Quốc Anh, lạm phát đến từ nhiều phía. Đầu tiên là bài toán vĩ mô khi Việt Nam ban hành các cơ chế, chính sách trong 2 năm qua. Tuy nhiên, các doanh nghiệp được hưởng những chính sách này không phải là nhiều. Ở góc độ thứ hai là bài toán của thế giới, khu vực khi dịch bệnh diễn ra sẽ cần tính toán đầu tư phải có hiệu quả. Căng thẳng giữa Nga và Ukraine cũng tác động đến vấn đề về nguyên liệu, đặc biệt là năng lượng.

Ông Long cho rằng khi nói đến lạm phát thường có hai nguyên nhân. Thứ nhất là khi các chính phủ hỗ trợ nền kinh tế bằng đưa ra lượng cung tiền lớn để xóa dịu khó khăn của dịch bệnh và khủng hoảng khiến cán cân mất cân bằng và giá cảng hàng hóa đi lên. Trường hợp thứ hai đó là chi phí đẩy gia tăng vì nhiều hàng hóa tại Việt Nam phải nhập khẩu nên sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp. Các mặt hàng cơ bản nhất như năng lượng, hóa chất, chất dẻo…. đều tăng và sẽ gián tiếp làm tăng các hàng hóa khác.

Việt Nam là quốc gia chủ động được nhiều nguồn nguyên liệu do vậy, lạm phát chưa phải là lớn như các quốc gia như ở các nước châu Âu hay Mỹ. Như vậy có thể nói rằng Việt Nam đang bị lạm phát nhập khẩu. Đánh giá về tác động của điều này đến nền kinh tế, ông Long cho biết có hai yếu tố. Thứ nhất là chính sách của các NHTW lớn trên thế giới. Khi xu hướng các NHTW tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, điều này sẽ ảnh hưởng đến dòng tiền đầu tư vào các thị trường mới nổi, trong đó có Việt Nam. Thứ hai, Việt Nam vẫn có một số lợi thế nhất định khi chủ động được nhiều nguồn nguyên liệu thô liên quan đến chuỗi lương thực và thực phẩm. Do đó, ảnh hưởng của lạm phát ở Việt Nam sẽ không lớn như các quốc gia ở châu Âu hay Bắc Mỹ, do vậy những điều chỉnh về chính sách tiền tệ sẽ cũng sẽ thấp hơn, ảnh hưởng đến quá trình đầu tư cũng không quá lớn.

Theo quan điểm của ông Quốc Anh, đối với nền kinh tế nói chung khi giá cả lạm phát gia tăng sẽ ảnh hưởng đến sức cạnh tranh, khâu tài chính cho vay, vận tải vận chuyển.

Về giải pháp kiềm chế lạm phát, ông Quốc Anh mong muốn chính sách phải được triển khai nhanh để các doanh nghiệp hấp thụ được đặc biệt là dòng chảy tài chính. Về mặt vĩ mô, cần kích cầu nội địa để tăng nhu cầu mua sắm của người dân. Về mặt tài chính cẩn ổn định lãi suất cho vay, những doanh nghiệp có tài sản đảm bảo, phương án kinh doanh khả thi nên để ở mức lãi suất hợp lý từ 4-5% để các doanh nghiệp có thể vay và tiếp vận vốn. Cùng với đó là cắt giảm tối đa các điều kiện cho vay. Ông Quốc Anh mong muốn sẽ có nhiều doanh nghiệp tham gia trở thành những công ty đại chúng, huy động vốn trên sàn chứng khoán. Trong đó, chứng khoán được đánh giá là kênh huy động vốn hiệu quả, an toàn và minh bạch.

Hiện tại, các doanh nghiệp nhỏ vừa và đóng góp 42% vào GDP, thu hút được lượng lao động vào khoảng 50,5%. Ông Quốc Anh mong muốn Quốc hội và Chính phủ có nhiều chính sách được ban hành và thực thi hiệu quả để các doanh nghiệp có thể đóng góp tốt hơn cho nền kinh tế.

Theo ông Long, nếu thực thi tốt các chính sách như ông Quốc Anh đưa ra thì hoàn toàn có thể duy trì mức lạm phát trung bình của năm 2022 ở mức khoảng 4%. Bên cạnh đó, về mặt chính sách hỗ trợ đã có nhưng cần thực hiện nhanh và mạnh hơn nữa để tiếp sức cho cộng động các doanh nghiệp Việt Nam.

Đưa ra lời khuyên cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư, ông Quốc Anh cho rằng các doanh nghiệp nên tập trung vào bài toàn tài chính, đặc biệt cần trích lập các quỹ dự phòng rủi ro. Thứ hai là bài toán sản phẩm, nên tập trung vào các thị trường có khả năng đáp ứng được. Các doanh nghiệp cần có bộ máy chuyên biệt để hấp thụ các chính sách khi cơ quan quản lý ban hành đặc biệt lĩnh vực liên quan đến thuế. Khi tham gia các chuỗi giá trị cung ứng, doanh nghiệp cần tập trung các sản phẩm có sự tinh xảo, đầu tư về sáng tạo. Các doanh nghiệp cần tập trung đào tạo các nguồn nhân lực chất lượng cao.

Theo quan điểm của ông Long, lạm phát tăng cao chưa chắc không tốt cho việc đầu tư. Nhiều doanh nghiệp có những thay đổi, tận dụng việc giá cả gia tăng và giúp doanh thu tăng. Tuy nhiên, lạm phát cao là giai đoạn nhảy cảm đối với nhiều thị trường tài chính khách nhau nên nhà đầu tư cần dành nhiều thời gian hơn để đánh giá lại các cổ phiếu cũng như doanh nghiệp đang nắm giữ, xem xét các doanh nghiệp này có thuộc nhóm thiết yếu hay hưởng lợi từ các xu hướng giá cả tăng hay không. Các nhóm liên quan đến điện, nước, lương thực, hóa chất… thường sẽ được hưởng lợi trong giai đoạn giá cả tăng.