Chuyên gia FiinGroup: Thanh khoản thị trường chứng khoán hiện thấp nhưng chất

Thanh khoản sụt giảm mạnh, ở mức thấp là một trong những lo ngại lớn của nhà đầu tư chứng khoán khi tham gia thị trường vào thời điểm hiện tại. Tuy nhiên theo chuyên gia của FiinGroup, đây lại là tín hiệu tích cực.

Chia sẻ tại Tọa đàm "Điểm sáng đầu tư năm 2023" chiều 15/2, bà Đỗ Hồng Vân – Trưởng phòng phân tích Chứng khoán FiinGroup đề cập tới 3 vấn đề cần quan tâm về thị trường chứng khoán hiện nay, gồm thanh khoản và dư nợ margin, định giá thị trường và dòng tiền khối ngoại.

Thanh khoản hiện tại đang ở mức thấp so với giai đoạn VN-Index đạt đỉnh, giảm khoảng 60%, trong khi VN-Index giảm 30%. Với mặt bằng thanh khoản trong khoảng 4-5 tháng gần đây, bà Vân cho rằng thanh khoản đang đi tìm mặt bằng ổn định mới, là điểm tích cực, khi dư nợ margin giảm sâu.

“Có khoảng 80% lượng margin cấp 2021 đã thu hồi trong 2022. Còn nhà đầu tư cá nhân bán khoảng 80% lượng mua ròng trong năm 2021. Như vậy có thể thấy, thanh khoản hiện tại thấp nhưng chất, khi không bị chi phối nhiều bởi dòng tiền rẻ hay sử dụng đòn bẩy cao, như giai đoạn 2020-2021”, bà Vân lý giải.

Về mặt bằng định giá, bà Vân cho biết, sau khi kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết được cập nhật, định giá thị trường đã tăng từ 9,9 lần lên hơn 11 lần, khoảng 20%. Mức tăng này ngoài do ảnh hưởng bởi kết quả kinh doanh kém tích cực thì còn bởi kỳ vọng về lãi suất hạ nhiệt.

Xem xét kỹ hơn thì bà Vân cho rằng có 2 điểm đáng chú ý ảnh hưởng đến luận điểm đầu tư 2023. Đầu tiên là định giá thấp nhưng đã tăng trở lại. Hai là nền định giá thấp bởi chi phối bởi nhóm ngành ngân hàng, khi năm 2022 nhóm này đóng góp tới hơn 45% tổng lợi nhuận sau thuế toàn thị trường, so với 2021 chỉ chiếm 35%.

Cổ phiếu ngân hàng thường dựa trên định giá sổ sách. P/B ngân hàng đang ở vùng thấp trong lịch sử, được cho là hấp dẫn. Nhưng bóc tách ra thì nền định giá của các ngân hàng có triển vọng tăng trưởng lợi nhuận trong năm 2023 đã ở nền cao so với lịch sử, trong khi cổ phiếu các ngân hàng có vấn đề trở ngại có nền định giá rất thấp, khiến cho các cổ phiếu kém hấp dẫn hơn. Vì vậy, chưa thể khẳng định nền định giá hấp dẫn dựa trên triển vọng lợi nhuận.

Định giá khối phi tài chính dựa trên hệ số P/E, đang ở mức bình quân 12 năm. Xác suất định giá tăng trở lại khá cao khi triển vọng lợi nhuận của nhiều nhóm ngành lớn chưa phản ánh vào định giá hiện tại. Như các nhóm xuất nhập khẩu được hưởng lợi bởi đứt gãy chuỗi cung ứng. Khi vấn đề này được giải quyết trong năm nay cùng giá cả hàng hoá đảo chiều thì các doanh nghiệp sẽ sẽ có định giá tăng trở lại, tức là triển vọng lợi nhuận của doanh nghiệp chưa phản ánh vào mặt bằng định giá hiện này.

Với ngành bất động sản, có đóng quy mô lớn về lợi nhuận và vốn hoá trong khối phi tài chính, P/E đang hướng về vùng đáy giai đoạn 2015 đến nay là 13-14 lần. Nhưng hiện nay ngành đang đối mặt 3 thách thức lớn: Mặt bằng lãi suất cao, áp lực đáo hạn trái phiếu, vấn đề pháp lý.

Theo bà Vân, nếu lợi nhuận năm 2023 khối phi tài chính năm nay giảm 10% thì định giá sẽ tăng từ 15,6% lên 17,5 lần; giảm 20% thì định giá lên khoảng 19,5 lần, tương đương giai đoạn đầu 2022 khi VN-Index tạo đỉnh. Nghĩa là mức định giá hiện nay thấp nhưng chưa thực sự rẻ.

Về dòng tiền nhà đầu tư nước ngoài, lực mua ròng mạnh của khối ngoại trong thời gian vừa qua đã hỗ trợ mạnh cho sự hồi phục của nhóm ngành thép, ngân hàng; trong đó đóng góp lớn là từ các quỹ ETF, quỹ chủ động. Tuy nhiên lực mua ròng đang yếu dần đi, dòng tiền từ quỹ ETF cũng hạ nhiệt; tỷ trọng tiền mặt của các quỹ chủ động sau khi tăng rất mạnh vào tháng 10/2022 đã giảm.

Nhận định chung về triển vọng thị trường, bà Vân cho rằng có 3 điểm tích cực. Một là hầu hết rủi ro vĩ mô đã nhận diện và phản ảnh vào giá cổ phiếu. Hai là rủi ro nội tại của thị trường liên quan đến giải chấp, thanh khoản đã giảm đi đáng kể. Ba là thị trường khởi đầu năm 2023 với nền định giá ở mức thấp, trái ngược với 2022.

Theo chuyên gia của FiinGroup, mặc dù có những ngành triển vọng lợi nhuận chưa phản ánh vào định giá nhưng đã có những cổ phiếu về vùng rất thấp, khá hấp dẫn khi triển vọng lợi nhuận vẫn tích cực, do các cổ phiếu này bị giảm quá đà khi thị trường chung điều chỉnh mạnh.

Tuy nhiên vẫn còn những rủi ro cần theo dõi, đó là tốc độ giảm của lãi suất, diễn biến lạm phát trong nước và thế giới hay diễn biến dòng tiền khối ngoại.

Về cơ hội đầu tư cụ thể, bà Vân nêu 3 sự lựa chọn:

Các doanh nghiệp có triển vọng lợi nhuận duy trì trong năm 2023 nhưng định giá đã về mức thấp trong lịch sử do biến động của thị trường chung: Ngân hàng, công nghệ thông tin, điện, bất động sản khu công nghiệp.

Cổ phiếu doanh nghiệp kỳ vọng có đột phá về tăng trưởng lợi nhuận, tạo dư địa tăng giá trong tương lai: Vật liệu xây dựng (cát, đá, sỏi); nước, dược phẩm. Tuy nhiên, bà Vân cũng lưu ý 2 nhóm ngành nước và dược phẩm có số lượng cổ phiếu không nhiều, thanh khoản không lớn so với các nhóm ngành khác.

Cổ phiếu của những doanh nghiệp triển vọng lợi nhuận 2023 đã phản ánh vào giá, cần thêm một số yếu tố hỗ trợ khác để đảo chiều kết quả kinh doanh.