Chuyên gia: Đừng quá lạc quan về con số tăng trưởng năm 2022

TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương cho rằng, khi đánh giá về mức độ phục hồi nền kinh tế năm 2022 cần bĩnh tĩnh để có những chính sách phù hợp, lạc quan quá mức mà cho rằng chúng ta đã phục hồi rất tốt là đánh giá sai lầm.

Trả lời câu hỏi của pv về việc nhận định ra sao về những thách thức của nền kinh tế Việt Nam trong năm 2023, TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương cho rằng, năm 2022 tăng trưởng kinh tế phục hồi tích cực nhờ cuối 2021 dịch bệnh được kiểm soát tốt, từ quý IV/2021 nền kinh tế được mở cửa trở lại, tạo động lực thúc đẩy phục hồi nhanh cho năm 2022. Ở một mức độ nào đó là nhờ gói hỗ trợ phục hồi kinh tế, đặc biệt là việc giảm thuế cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, từ quý IV/2022 dấu hiệu phục hồi có thể sẽ giảm dần vì cả những yếu tố bên ngoài và nội tại nền kinh tế.

Cần nhìn nhận rõ rằng, phục hồi của năm 2022, đặc biệt trong quý III/2022 là nhất thời và trạng thái này khó thể kéo dài tới năm 2023 và năm 2024. Vì vậy, khi đánh giá về mức độ phục hồi nền kinh tế năm 2022 cần bĩnh tĩnh để có những chính sách phù hợp, lạc quan quá mức mà cho rằng chúng ta đã phục hồi rất tốt là đánh giá sai lầm.

Nhìn một cách tổng thể, từ quý IV/2022 gần như tất cả các yếu tố bên ngoài và bên trong thì bất lợi là chủ yếu.

Thứ nhất, kinh tế thế giới suy giảm, dự báo năm 2024 có thể suy thoái. Điều này sẽ khiến nhu cầu nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam giảm sút mạnh, thể hiện ở đơn hàng của các doanh nghiệp đang giảm, từ đó sẽ tác động đến hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp trong nước vì nước ta là nước định hướng xuất khẩu.

Thứ 2 là giá năng lượng vẫn ở mức cao, đặc biệt là xăng dầu; chính sách tài khoá, tiền tệ của các nước sẽ tiếp tục thắt chặt, đặc biệt thắt chặt cả chính sách tài khoá lẫn tiền tệ, điều này tiếp tục là thách thức với VND với nỗi lo mất giá. Các biến động trên sẽ đẩy chi phí vào giá thành sản phẩm nhập khẩu, đẩy chi phí nhập khẩu tăng lên hay nói cách khác là nhập khẩu lạm phát - điều này đã diễn ra trong khoảng 2 năm trở lại đây. Như vậy, doanh nghiệp vừa phải thu hẹp sản xuất do thị trường quốc tế suy thoái, vừa do chi phí tăng khiến lợi nhuận giảm, doanh nghiệp cũng sẽ thu hẹp quy mô.

Không chỉ chịu tác động tiêu cực từ bên ngoài, trong nước, tiêu dùng sẽ suy giảm, một phần do người dân đang mất đi một khoản thu nhập trên thị trường tài chính khi chứng khoán giảm mạnh, các hoạt động đầu tư chững lại, niềm tin nhà đầu tư giảm sút khi có sự đứt gãy trên thị trường vốn. Người dân không còn bỏ vốn ra đầu tư khiến doanh nghiệp muốn đầu tư, mở rộng sản xuất cũng không thu hút được vốn khi tất cả các kênh vốn đều bị tắc nghẽn.

Nhìn về phía nhà nước, có thể thấy việc thay đổi chính sách còn chậm, năng lực quản lý không theo kịp thị trường. Chưa bao giờ, từ khi đổi mới đến nay người dân phải xếp hàng mua xăng như thời gian gần đây, dù đây không phải lần đầu tiên chúng ta đối mặt với biến động giá xăng dầu thế giới.

Thị trường vốn cũng vậy, sự đứt gãy dẫn tới những hoang mang trên thị trường, đổ vỡ niềm tin của nhà đầu tư. Cơ bản, việc triển khai các gói hỗ trợ phục hồi kinh tế từ phía nhà nước đều tắc nghẽn, có hiện tượng bộ máy hành chính cố gắng làm chậm đi hoặc không làm hơn là làm việc dẫn tới tình trạng trì trệ.

Nhìn rõ vấn đề như thế, để thấy nếu không có những thay đổi đột phá, năm 2023 và cả năm sau sẽ tiếp tục rất khó khăn.