Chuyện gì đang xảy ra ở Eximbank?

Chuyện gì đang xảy ra và có hay không “nhóm lợi ích” đã và đang thao túng EIB, đang trở thành câu hỏi “nóng” trước thềm ĐHĐCĐ của ngân hàng này.

Trong khoảng 1 tiếng đồng hồ sáng 13/4, Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam - Eximbank (EIB) miễn nhiệm chức danh Chủ tịch HĐQT đối với ông Yasuhiro Saitoh và bầu người thay thế, để rồi lại "trả lại ghế" cho ông Yasuhiro Saitoh, khiến cái tên “EIB” lại “nóng” lên trên khắp các tờ báo trong những ngày vừa qua.

“Kỷ lục” thay đổi “ghế nóng”

Theo Thông báo của EIB, sáng ngày 13/4, Hội đồng quản trị (HĐQT) ngân hàng này đã tổ chức họp và ban hành 2 nghị quyết liên quan đến đơn từ nhiệm chức danh Chủ tịch HĐQT của ông Yasuhiro Saitoh (ngày 6/4/2021) và bầu Chủ tịch HĐQT mới.

Để miễn nhiệm ông Yasuhiro Saitoh, HĐQT EIB đã bầu một thành viên là ông Nguyễn Quang Thông tạm thời giữ chức Chủ tịch HĐQT để chủ tọa cuộc họp cho đến khi bầu được Chủ tịch HĐQT mới.

Các cuộc họp HĐQT đã diễn ra từ 10h15’ đến 11h10’. Kết quả, “Chủ tịch tạm thời” Nguyễn Quang Thông đã ký Nghị quyết số 156 thông qua việc miễn nhiệm chức danh Chủ tịch HĐQT của ông Yasuhiro Saitoh.

Nghị quyết thứ 2 lại thông qua việc bầu ông Yasuhiro Saitoh vừa bị miễn nhiệm quay trở lại giữ chức Chủ tịch HĐQT. Đó là Nghị quyết 157 do chính ông Yasuhiro Saitoh ký.

Như vậy, ông Yasuhiro Saitoh trở lại ghế Chủ tịch EIB trong vòng chưa đầy 1 tiếng sau khi bị miễn nhiệm. Động thái này, thêm một lần nữa, khiến EIB gây dư luận xôn xao khi Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) thường niên năm 2020 và năm 2021 tổ chức lần lượt vào ngày 26 – 27/4 đã cận kề.

Nghị quyết 156/2021 thông qua việc miễn nhiệm ông Yasuhiro Saitoh, bầu ông Nguyễn Quang Thông tạm thời giữ chức Chủ tịch HĐQT Eximbank (nguồn: Eximbank.com.vn)

Ngay sau đó, Nghị quyết 157/2021 do ông Yasuhiro ký, thông qua việc bầu chính ông làm Chủ tịch HĐQT Eximbank (nguồn: Eximbank.com.vn)

Hơn 1 năm trước, EIB từng thu hút dư luận khi trở thành ngân hàng duy nhất không tổ chức thành công ĐHĐCĐ thường niên 2019, duy nhất có “ghế nóng” Chủ tịch thay đổi đến 5 lần, từ ông Lê Minh Quốc sang bà Lương Thị Cẩm Tú, về ông Lê Minh Quốc, sang ông Cao Xuân Ninh và tới ông Yasuhiro Saitoh.

Trong 5 lần “đổi ghế” đó, lại cũng có chuyện Chủ tịch đương nhiệm, ông Cao Xuân Ninh, bất ngờ làm đơn từ nhiệm khi thời gian ấn định ĐHĐCĐ thường niên chỉ còn có… 15 ngày.

Lần đổi ghế này, “ghế nóng” EIB lại ghi thêm “kỷ lục mới” khi trong vòng chưa đầy 1 tiếng đồng hồ đã “đổi chủ” tới 3 lần, từ ông Yasuhiro Saitoh sang ông Nguyễn Văn Thông, rồi lại trở về ông Yasuhiro Saitoh!

Sự thay đổi tích cực hay bất ổn?

Sự thay đổi thường đem đến ý nghĩa tích cực. Nhưng với EIB, những người có trách nhiệm và nhiều cổ đông cho rằng, sự thay đổi này đang gây bất ngờ, hoang mang, lo ngại.

“EIB đi về đâu?”, “Vở diễn EIB”, “Sóng ngầm ở EIB”, “EIB đang tự đánh mất mình”, “Cuộc chiến vương quyền EIB bao giờ kết thúc?”... là những tên bài trong số gần 5000 bài báo được hàng chục tờ báo đăng tải từ 1/1/2015 đến nay, phản ánh những cuộc tranh đoạt quyền lực trong HĐQT EIB.

Kết quả những cuộc “đổi ngôi” tại ngân hàng có tổng tài sản trên 160.000 tỷ, trong đó, hơn 130.000 tỷ là tiền tiết kiệm của người dân, đã thực sự không mang ý nghĩa tích cực khi ngân hàng này đến nay vẫn không tổ chức được ĐHĐCĐ thường niên năm 2019 sau 9 lần trì hoãn.

Năm 2020, EIB tiếp tục gây thất vọng cho cổ đông khi 5 lần tổ chức bất thành ĐHĐCĐ. Đến nay, EIB có 7 năm liền cổ đông không được chia cổ tức.

Thực tế cho thấy, nhiệm kỳ 2015-2020, EIB từ một ngân hàng top đầu, trở thành một ngân hàng ở nhóm sau, với lợi nhuận thua xa những “đàn em” một thời như OCB, TPBank, VIB... chứ chưa nói đến Techcombank, VPBank, MB, ACB...

Thực trạng đó khiến nhiều cán bộ nhân viên tại EIB không khỏi xót xa và không hiểu nổi vì sao những người đại diện của mình lại không thể thống nhất, ngồi lại với nhau để tìm tiếng nói chung, đưa EIB trở lại “đường ray” kinh doanh lợi nhuận. Bởi theo họ, các cổ đông có thể không đứng cùng một "sân", nhưng HĐQT được bầu ra cần phải có năng lực, đạo đức, phải đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp thực sự và là niềm tin của các cổ đông. Đằng này, HĐQT EIB lại vi phạm liên tục, kéo dài từ các Chủ tịch tiền nhiệm tới đương nhiệm.

Ngày 5/12/2019, do liên tục xâm phạm quyền cổ đông Sumitomo Mitsui Banking Corpoation (SMBC) - cổ đông chiến lược, chiếm 15% vốn điều lệ tại EIB từ năm 2008, EIB đã bị Cơ quan Thanh tra giám sát NHNN ban hành 6 quyết định xử phạt vi phạm hành chính về hành vi “không tổ chức hoặc tổ chức ĐHĐCĐ không đúng qui định” đối với các ông: Lê Minh Quốc, Cao Xuân Ninh, Nguyễn Quang Thông, Ngô Thanh Tùng, Lê Văn Quyết và ông Saitoh.

Ngày 18/12/2020, Thanh tra giám sát NHNN đã công bố Kết luận Thanh tra số 4661, chỉ ra hàng loạt vi phạm tại EIB, trong đó có nội dung: Tập thể HĐQT, Ban Điều hành, Ban Kiểm soát chưa nghiêm túc thực hiện chức trách, nhiệm vụ theo qui định của pháp luật. Chủ tịch HĐQT và các thành viên không nghiêm túc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, dẫn đến vi phạm khi tiến hành các cuộc họp HĐQT, ban hành các Nghị quyết. Do thiếu phối hợp trong chỉ đạo điều hành, mất đoàn kết, chưa có Tổng Giám đốc và Người đại diện theo pháp luật; EIB không tổ chức được ĐHĐCĐ, vì vậy đã ảnh hưởng tới tình hình hoạt động, hình ảnh của đơn vị niêm yết, suy giảm nghiêm trọng lòng tin của cổ đông trong nước và cổ đông nước ngoài, tạo dư luận không tốt, ảnh hưởng tới uy tín của NHNN, tiềm ẩn rủi ro pháp lý cho EIB.

Sau thanh tra, EIB tiếp tục rơi vào tình trạng khiếu nại, tố cáo, thậm chí khiếu nại cả nội dung Kết luận thanh tra. Chính vì thế, “sự kiện” từ nhiệm, miễn nhiệm, rồi lập tức trở lại vị trí vừa từ nhiệm của ông Yasuhiro Saitoh ngày 13/4 đang tiếp tục dấy lên tâm trạng bất an về sự thành công của ĐHĐCĐ thường niên của EIB trong hơn 10 ngày tới.

Bất an của cổ đông là có cơ sở khi đang có 2 nhóm cổ đông sở hữu trên 10% vốn điều lệ của EIB đã chính thức yêu cầu bãi nhiệm 8/9 thành viên HĐQT đương nhiệm, thậm chí yêu cầu triệu tập ĐHĐCĐ bất thường để miễn nhiệm, trong số miễn nhiệm đó có cả ông Saitoh.

Hầu hết 8 thành viên trên lại đang có tên trong danh sách 10 thành viên được đề cử để cổ đông bầu vào HĐQT nhiệm kỳ mới thì đa số trong số họ vừa bị Cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng ban hành quyết định xử lý cách đây hơn 3 tháng về hành vi xâm hại quyền cổ đông của SMBC.

Chuyện gì đang xảy ra và có hay không “nhóm lợi ích” đã và đang thao túng EIB, đang trở thành câu hỏi “nóng” trước thềm ĐHĐCĐ của ngân hàng này./.