Chứng khoán tháng 5: “Sell in May” có về?

Lại một tháng 5 nữa tới với thị trường chứng khoán (TTCK). Hứng nhịp chỉnh mạnh cuối tháng 4 cũng như đứng trước nhiều áp lực nóng đè nặng lên thị trường, nhà đầu tư đang quan tâm liệu “Sell in May and go away”có ứng nghiệm?

“Sell in May” có về?

Bà Nguyễn Thị Thùy Linh - Giám đốc Khối Phân tích và Đầu tư, Công ty Chứng khoán An Bình (ABS) - nhận định, TTCK đã có nhịp hồi phục đáng kể trong các tháng đầu năm 2024 và vượt mức đỉnh trung hạn đạt được cuối tháng 9/2023 trong nửa đầu tháng 4. Do đó, thị trường đã điều chỉnh mạnh sau khi đã tăng đủ thời gian và biên độ.

Kết thúc tháng 4, chỉ số VN-Index giảm gần 6% so với tháng trước - xuống 1,209.5 điểm, sau khi vượt đỉnh cũ 1,255 điểm của tháng 9/2023.

Nhịp điều chỉnh xảy ra ứng với diễn biến tỷ giá USD/VND tăng, giá vàng tăng, lạm phát tại Mỹ chưa có dấu hiệu hạ nhiệt và Fed chưa hạ lãi suất như các nhà phân tích dự báo.

Sang tháng 5, thông thường hiệu ứng “Sell in May” là do thị trường bước vào giai đoạn khá trống thông tin, do hầu hết các doanh nghiệp đã công bố kết quả kinh doanh quý 1 và kế hoạch cả năm trong đại hội cổ đông - điều đã phản ánh vào giá từ trước đó.

Ngoài ra, hiện nay tại Mỹ, chỉ số DJI cũng đang có trạng thái điều chỉnh ngắn hạn trong bối cảnh lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ và chỉ số sức mạnh đồng USD (DXY) tăng cao. Nếu trạng thái này chuyển sang điều chỉnh trung hạn thì sẽ có thể ảnh hưởng tới tiêu cực tới TTCK Việt Nam.

Tuy nhiên, chuyên gia ABS không đánh giá cao kịch bản diễn ra Sell in May năm nay do một số yếu tố:

Thứ nhất, mặt bằng lãi suất ngân hàng dù có dấu hiệu tăng trở lại nhưng vẫn đang ở mức thấp kỷ lục, hỗ trợ cải thiện lợi nhuận doanh nghiệp và giúp TTCK duy trì sức hấp dẫn với nhà đầu tư.

Thứ hai, thị trường đã điều chỉnh mạnh trong tháng 4 và đang nỗ lực cân bằng trở lại.

Cuối cùng là xung đột Israel - Iran được kiểm soát, giá vàng thế giới giảm và các động thái của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bán ngoại tệ và vàng ra thị trường giúp hạ nhiệt tỷ giá và giá vàng trong nước.

Dù vậy, TTCK vẫn chưa đi vào pha tăng trưởng thực sự. Về mặt kỹ thuật, từ 2023 đến nay, chỉ số VN-Index đang tạo vùng cấu trúc đi ngang biên độ giá trung hạn 200-240-260 điểm. Do đó, trong ngắn hạn, các nhịp điều chỉnh có thể diễn ra với biên độ rộng, nhất là với các cổ phiếu chưa có yếu tố cơ bản hỗ trợ.

Với phân tích tổng quan đó, trong tháng 5, ABS Reseach dự báo VN-Index sẽ dao động trong vùng từ 1,130 đến 1,250 điểm. Nhà đầu tư có thể kỳ vọng việc tạo đáy ngắn hạn của thị trường, với các nhịp tăng ngắn hạn, nhưng đây sẽ là quãng thời gian giao dịch khá khó khăn.

Ông Nguyễn Thanh Lâm - Giám đốc Nghiên cứu Phân tích, khối Khách hàng Cá nhân, Maybank Investment Bank cho rằng, thị trường trong tháng 5 sẽ có sự cân bằng tốt hơn so với giai đoạn điều chỉnh mạnh của tháng 4 vừa qua. Mặc dù vậy, tháng 5 cũng là giai đoạn vùng trũng của thông tin, quá trình cân bằng và hồi phục sẽ diễn ra với tốc độ chậm, không loại trừ khả năng vẫn sẽ có áp lực chốt lời trong giai đoạn đầu tháng 5.

Về mức điểm thấp nhất của VN-Index, đường giá có thể có đoạn kiểm tra lại vùng đáy liền trước 1,170 điểm và mức cao nhất trong tháng 5 theo kỳ vọng sẽ là khu vực 1,235 điểm.

Nói về hiệu ứng "Sell in May", ông Lâm nhận định, hiệu ứng này có tồn tại với TTCK. Thống kê diễn biến từ năm 2010 đến nay, hiệu suất trung bình trong tháng 5 là -0.5%, vào loại thấp nếu so với các tháng còn lại trong năm. Vị chuyên gia nghiêng về khả năng hiệu ứng "Sell in May" có thể sẽ tiếp tục ảnh hưởng lên thị trường cho năm nay. Hiện tượng này hay xảy ra vì tháng 5 thường là giai đoạn trống thông tin, khi kết quả kinh doanh quý 1 đã được công bố trước đó và mùa đại hội cổ đông sôi động nhất cũng thường chủ yếu trong tháng 4.

Chứng khoán sẽ thất thường nếu tỷ giá leo thang

Trả lời câu hỏi về tác động của tỷ giá tới chứng khoán trong bối cảnh tỷ giá đang nóng hiện nay, bà Linh cho rằng, việc lạm phát tại Mỹ neo cao và Fed trì hoãn giảm lãi suất, trong khi lãi suất trong nước giảm xuống mức thấp kỷ lục, khiến chênh lệch lãi suất USD và VND ở mức cao và dòng vốn chuyển dịch từ thị trường Việt Nam sang các tài sản USD. Do đó, tỷ giá có diễn biến tăng gần nhất từ cuối tháng 2/2024 và sau khi vượt mức tăng 3% tính từ đầu năm sẽ tạo ra sức ép đối với công tác điều hành của NHNN.

TTCK thường phản ứng rất nhạy với diễn biến nóng của tỷ giá. Gần đây, NHNN đã có động thái bán ra ngoại tệ và vàng để hạ nhiệt tỷ giá và giá vàng. Tuy nhiên, nếu tỷ giá vẫn tiếp tục leo thang, có thể dẫn đến những pha tăng - giảm bất thường của thị trường trong thời gian tới.

Về phía ông Lâm, vị chuyên gia cho rằng, nếu tỷ giá vẫn không hạ nhiệt, khả năng Nhà nước sẽ phải cố gắng cân bằng giữa mục tiêu giữ ổn định tỷ và giữ mặt bằng lãi suất thấp. Theo ông Lâm đánh giá, có thể sẽ có sự nhích tăng trở lại ở mặt bằng lãi suất, song cũng cần lưu ý rằng lãi suất hiện đang được giữ ở mức thấp kỷ lục và do đó việc tăng trở lại với liều lượng vừa phải để cân đối áp lực tỷ giá không phải là một thông điệp về thay đổi chính sách tiền tệ.

Dưới góc nhìn đó, trong ngắn hạn, về góc độ tâm lý, TTCK sẽ vẫn có phần thận trọng, nhưng về trung - dài hạn thì các định hướng vẫn tạo ra môi trường thuận lợi cho đà đi lên của thị trường.

Tiếp tục phòng thủ

Với các phân tích thị trường trong ngắn hạn, bà Linh cho rằng, nhà đầu tư cần đánh giá thực chất trong tháng 5 và tháng 6 tới, VN-Index đã điều chỉnh xong chưa để quyết định chuyện giao dịch hay đầu tư. Trước mắt, nhà đầu tư nên chọn vị thế phòng thủ và nên giao dịch với vị thế ngắn hạn cho tới khi tín hiệu tăng trung hạn diễn ra.

Giám đốc Phân tích ABS chỉ ra các nhóm ngành có triển vọng 2024 tích cực sẽ là các ngành được hưởng lợi từ chính sách của Chính phủ, tình hình vĩ mô, giá cả hàng hóa, chu kỳ tăng trưởng hoặc có câu chuyện riêng…

Dự báo các ngành có kết quả kinh doanh 2024 tăng trưởng cao hơn thị trường chung bao gồm: chứng khoán, ngân hàng, bán lẻ, bất động sản khu công nghiệp, cao su, vật liệu xây dựng, hàng xuất khẩu (thủy sản, đá xây dựng…), công nghệ - viễn thông…

Ông Lâm thì cho rằng nhà đầu tư vẫn nên thận trọng khi tháng 5 là giai đoạn trũng thông tin và cần có thêm thời gian để tâm lý thị trường "cảm thấy ổn" nếu có xuất hiện trở lại một số đợt nhích tăng về mặt bằng lãi suất. Do đó, một chiến lược nghiêng về phòng thủ sẽ vẫn là lựa chọn phù hợp.

Xét trong trung - dài hạn đến cuối năm nay và nửa đầu năm sau, các bức tranh lớn hơn sẽ có nhiều sự hứa hẹn, đặc biệt là các câu chuyện liên quan đến sự hồi phục mạnh mẽ hơn của nền kinh tế cũng như các doanh nghiệp niêm yết và mục tiêu nâng hạng thị trường. Những điều này sẽ giúp đảm bảo cho đà tăng trong trung - dài hạn của thị trường thời gian tới.

Xét đến cuối năm 2024, chuyên gia Maybank dành sự quan tâm đặc biệt đến các nhóm ngành như: công nghệ, bán lẻ, chứng khoán và ngân hàng.

“Nâng hạng thị trường chắc chắn vẫn sẽ là động lực quan trọng, không hẳn chỉ riêng cho nhóm chứng khoán mà với cả thị trường nói chung trong 1-2 năm tới” - ông Lâm dự báo.