Chứng khoán lặng sóng mùa Giáng sinh

“Khi thấy giá heo hơi, giá gà cứ tăng, tôi quyết định bán cổ phiếu, nắm giữ tiền chờ cơ hội”, một nhà đầu tư nói. Lý do ông nêu ra mới nghe thấy lãng xẹt, nhưng ngẫm nghĩ mới nhận ra xuất phát sâu xa của nó.

Gần Tết rồi, tiêu thụ thực phẩm của người dân sẽ tăng, giá thực phẩm mà tăng thì chỉ số giá tiêu dùng (CPI) không thấp được. Cái gì chứ CPI là một, tỷ giá là hai mà cứ biến động là nhà đầu tư không yên tâm.

Không chỉ cá nhân, các nhà đầu tư tổ chức, nhất là khối ngoại, liên tục bán ròng cổ phiếu mấy tháng nay. Từ đầu tháng 12 họ càng bán dữ. Các quỹ nước ngoài từ lớn đến nhỏ đều gia tăng tỷ trọng tiền mặt nắm giữ. Trước kỳ nghỉ dài Tết Nguyên đán bao giờ nhà đầu tư cũng có xu hướng bán ra vì sau Tết họ có thể chưa giao dịch ngay, cộng với hiệu ứng tâm lý khó đoán biết diễn biến thị trường tài chính quốc tế.

VN-Index đang lùi dần về mốc 950 điểm và có thể đóng cửa ở 900 điểm vào ngày giao dịch cuối cùng của năm. Các nhà đầu tư cổ phiếu có một năm chật vật. Suốt cả năm “sóng” đầu cơ chỉ quanh đi quẩn lại ở nhóm cổ phiếu trụ cột.

Đại diện một tổ chức nước ngoài cho biết hầu hết quỹ ngoại giải ngân vào cổ phiếu Việt Nam đang chịu áp lực tâm lý lớn khi các chỉ số chứng khoán thế giới năm nay khởi sắc với mức tăng trưởng 15-30%.

Chỉ số Dow Jones, từ mức gần 22.000 điểm của mùa Giáng sinh năm ngoái hiện đang giao dịch trên 28.200 điểm, tức tăng trưởng 27%. Chỉ số chứng khoán Đức DAX, nền kinh tế quy mô lớn nhất của châu Âu, trong cùng thời gian trên chạy từ 10.381 điểm lên 13.314 điểm, tăng gần 30%.

Tương tự là mức tăng của chỉ số CAC40 của Pháp và FTSE của Anh. Khi chứng khoán ở các quốc gia phát triển sôi động như thế, nhà đầu tư bỏ tiền vào các quỹ ở các thị trường mới nổi, cận biên sẽ không còn hào hứng.

Chứng khoán Việt luôn chứa đựng trong sự thăng trầm của nó những nguyên do mà đôi khi nhà đầu tư phải thật lắng nghe mới cảm nhận được. Bên cạnh những tín hiệu bên ngoài mà ai ai cũng nhìn thấy như sự ổn định của kinh tế vĩ mô, sự thuận lợi của chứng khoán thế giới, VN-Index đang phản ánh một sự dè dặt, một sự băn khoăn khi những thủ tục pháp lý liên quan đến thị trường bất động sản được gói gọn trong hai từ “đứng hình”.

Các dự án chung cư ở TPHCM và Hà Nội (đặc biệt ở TPHCM) đã dường như không đảm bảo được việc cung cấp sổ hồng, sổ đỏ đúng hạn cho người mua nhà. Liệu sự “đứng hình” này có còn tiếp tục trong năm 2020? Và đằng sau đó có kéo thị trường bất động sản chùng lại?

Thêm vào đó là việc xét xử các vụ án, trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan đến một số doanh nghiệp niêm yết. Sự nhạy cảm của chứng khoán, đúng hơn là sự nhạy cảm trong tâm lý của giới đầu tư, đã được nâng cấp, được bổ sung và giờ đây họ cảm nhận thị trường theo cách rất khó giải thích.

Một khía cạnh khác là sự vay nợ nước ngoài của doanh nghiệp niêm yết thông qua hình thức nhà đầu tư ngoại mua cổ phần, cổ phiếu. Nếu nhìn dưới góc độ vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài, sẽ thấy việc khối ngoại mua cổ phần, cổ phiếu mang ý nghĩa tích cực, bất chấp một số khoản đầu tư tổ chức nước ngoài đang tạm lỗ ở mức không hề nhỏ 40-50% so với giá trị ban đầu.

Tính sơ sơ tổng số tiền vay nước ngoài dưới hình thức phát hành cổ phần, cổ phiếu của một số doanh nghiệp trên sàn TPHCM khoảng 10 tỉ đô la Mỹ. Giả sử có sự rút vốn bất ngờ, thị giá một vài cổ phiếu giảm mạnh, không thể không tác động lên thị trường chung.

Năm 2020 cũng là năm có thể có sự thay đổi cơ cấu nhân sự ở các địa phương khi đại hội đảng bộ các cấp diễn ra. Sự thay đổi nhân sự có thể ảnh hưởng đến việc thực thi các chính sách hiện hành hoặc soạn thảo chính sách mới. Liệu điều này sẽ tác động ra sao đến hoạt động doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp niêm yết? Trong sự chờ đợi, chuyện lùi dự án đầu tư, mở rộng công suất, hay thay đổi thiết kế, địa điểm... đều không phải hiếm gặp.

Vậy cơ hội đầu tư cổ phiếu sẽ ở đâu? Theo chu kỳ, bốn tháng đầu năm thường là thời điểm thị trường khởi sắc khi kết quả kinh doanh năm cũ được công bố và rò rỉ thông tin về doanh thu, lợi nhuận quí đầu tiên của năm sau của doanh nghiệp nói chung.

Hiện tại những nhà đầu tư trung, dài hạn đã bắt đầu lựa chọn và mua vào ở những phiên thị trường giảm điểm các cổ phiếu có các chỉ số tài chính đẹp cộng với triển vọng tốt. Nếu không có bất ngờ về lạm phát trong dịp Tết và sau Tết Âm lịch, kỳ vọng vào một mức tăng trưởng khiêm tốn trong quí 1-2020 có thể bù đắp phần nào cho sự lặng sóng của chứng khoán trong mùa Giáng sinh này.