Chứng khoán giảm sâu, cơ hội cho những người đầu tư trung hạn, dài hạn?

Sự tham gia ồ ạt của dòng tiền từ những nhà đầu tư cá nhân chưa có nhiều kinh nghiệm đã khiến thị trường biến động sang hai cực của sự tăng giảm. Số phiên giảm mạnh lấn áp số phiên tăng mạnh thể hiện những rủi ro rất lớn khi thị trường giảm giá cho các nhà đầu tư. Điều đó khiến việc đầu tư cổ phiếu trong ngắn hạn trở nên quá rủi ro. Tuy nhiên, điều đó cũng góp phần tạo ra các cơ hội sales cho những nhóm nhà đầu tư có lợi thế.

Các số liệu thống kê cho thấy thị trường chứng khoán Việt Nam thực tế đã biến động hơn rất nhiều từ giai đoạn 2018 trở lại đây khi số phiên biến động trên +/2% cao nhất từ giai đoạn 2010 lại đây. Ngoại trừ năm 2009 thị trường chứng khoán rơi vào giai đoạn đi ngang sau chiến tranh thương mại Mỹ - Trung thì gần như số phiên biến động mạnh đều xấp xỉ 38 - 40 phiên trên tổng số 252 phiên, tương đương với khoảng 15 - 16%, tức là trung bình 6 phiên sẽ có phiên biến động mạnh.

Thị trường chứng khoán năm 2017 cũng tăng trưởng mạnh với VN-Index tăng gần 50%. Tuy nhiên, mức độ biến động lớn trong các phiên trong năm của thị trường là rất thấp. Điều này trái ngược hoàn toàn so với giai đoạn 2020 - 2022 khi thị trường tăng trưởng đột biến nhưng thực tế số phiên biến động lớn hơn rất nhiều.

Sự tham gia ồ ạt của dòng tiền từ những nhà đầu tư cá nhân chưa có nhiều kinh nghiệm đã khiến thị trường biến động sang hai cực của sự tăng giảm. Số phiên giảm mạnh lấn áp số phiên tăng mạnh thể hiện những rủi ro rất lớn khi thị trường giảm giá cho các nhà đầu tư. Điều đó khiến việc đầu tư cổ phiếu trong ngắn hạn trở nên quá rủi ro. Tuy nhiên, điều đó cũng góp phần tạo ra các cơ hội sales cho những nhóm nhà đầu tư có lợi thế.

Cơ hội nào cho những nhà đầu tư trung hạn?

Những thông tin tiêu cực liên tiếp đến khi công ty tốt hay công ty xấu đều bị bán ra như nhau. Điều đó khiến cho một số công ty có tình hình kinh doanh tốt vẫn bị giảm giá rất nhiều dù tình hình kinh doanh vẫn rất ổn định. Mục đích của việc đầu tư cổ phiếu là chia sẻ lợi nhuận và triển vọng từ việc ăn nên làm ra của các doanh nghiệp niêm yết được lựa chọn.

Một trong những kết quả hữu hình nhất đánh giá chất lượng lợi nhuận của doanh nghiệp đó là cổ tức, bởi đó là những gì nhà đầu tư thực tế nhận được. Các cổ phiếu trả cổ tức cao so với mức lợi nhuận của doanh nghiệp cũng sẽ không khác gì một trái phiếu với dòng thu nhập cố định. Trong giai đoạn thị trường giảm giá sẽ tạo ra một mức tỷ suất cổ tức hấp dẫn so với mức giá hiện hành ngoài thị trường.

Một ví dụ đơn giản để chúng ta có thể hình dung là những cổ phiếu như DSN là những cổ phiếu của những công ty có mô hình kinh doanh không bị tác động nhiều bởi những yếu tố chính sách và môi trường lãi suất gia tăng quốc tế nên triển vọng kinh doanh bền vững hơn.

Tuy nhiên, giá cổ phiếu vẫn bị điều chỉnh tương đối trong thời gian qua, dựa trên mức cổ tức trung bình khoảng 6.000 đồng/cổ phiếu trong giai đoạn trước dịch thì những cổ phiếu như DSN có thể cho mức suất cổ tức trung bình khoảng 12%/năm dựa trên mức giá mua vào khoảng 52.000 đồng/cổ phiếu. Cổ phiếu DSN là cổ phiếu có mức thanh khoản thấp trên thị trường. Tuy nhiên, chúng ta hoàn toàn có thể tìm thấy rất nhiều các cổ phiếu ngành nhiệt điện, thủy điện, nước, dịch vụ cảng… cũng đang được được giao dịch với mức suất cổ tức cũng rất hấp dẫn tương tự.

Thị trường vẫn luôn có những biến động trong ngắn hạn và thị trường vẫn có thể sụt giảm sâu thêm tuy nhiên đối với các nhà đầu tư giá trị thì mức giá cổ phiếu hiện tại dựa trên mức cổ tức của từng cổ phiếu đã cho chúng ta một mức giá sàn để chúng ta có thể cân nhắc đầu tư trong thời gian 1-2 năm tới bất kể xu hướng thị trường có như thế nào.

Liệu đây có là cơ hội thực sự cho những người tích lũy dài hạn?

Cổ phiếu là một công cụ rủi ro cao trong ngắn hạn nhưng lại rủi ro thấp trong dài hạn. Thị trường chứng khoán thực tế là một phong vũ biểu của nền kinh tế do đó luôn phản ánh xu thế phát triển của các nền kinh tế trong dài hạn. Những nhà đầu tư cổ phiếu về dài hạn luôn có lợi thế để đạt được mức sinh lời ổn định tùy thuộc vào tiềm năng của nền kinh tế.

Ở các quốc gia phát triển, kênh chứng khoán luôn là kênh tích lũy dài hạn của đại bộ phận người dân khi định kỳ họ sẽ trích một phần tiết kiệm, thay vì bỏ tất cả vào tiền gửi ngân hàng chỉ được hưởng lãi suất thấp thì những nhà đầu tư có khả năng chịu đựng rủi ro cao hơn sẽ có thể phân bổ vào các rổ cổ phiếu chứng khoán dưới dạng các chứng chỉ quỹ.

Thông thường, họ cứ mua dần các chứng chỉ quỹ và với xu hướng tăng trưởng của giá chứng khoán chung thì mức giá trung bình của các cổ phiếu nắm giữ sẽ có xu hướng gia tăng theo thời gian. Thị trường chứng khoán giảm giá chính là các cơ hội để những nhà đầu tư dài hạn có thể gia tăng trạng thái tích lũy sớm hơn cho những phần lẽ ra tiết kiệm sau này, qua đó giúp trung bình giá thấp hơn. So với mức đỉnh của chỉ số VN-Index 1.550 điểm thì việc có thể “block” vào được mức giá 1.000 điểm hiện tại sẽ là mức giá “sales” rất hời cho những nhà đầu tư dài hạn, đặc biệt là những nhà đầu tư chuẩn bị gia nhập vào thị trường.

Thị trường chứng khoán biến động tăng giảm tuy nhiên xu hướng tăng vẫn là xu hướng chủ đạo, điều đó đã được xác nhận tại phần lớn các nền kinh tế trên thế giới. Những gì diễn ra ở thị trường chứng khoán Mỹ và một thị trường chứng khoán gần Việt Nam như Thái Lan, có thể thấy, trong hai mươi năm qua, thị trường chứng khoán có tăng có giảm, tuy nhiên các thị trường đều duy trì xu hướng tăng trưởng trong dài hạn.

Thị trường chứng khoán của năm 2023 có thể sẽ là những điều kiện rất thuận lợi để các giải pháp đầu tư bền vững cho các nhà đầu tư từ các định chế tài chính và đầu tư có thể triển khai. Trong mối bối cảnh mà nhà đầu tư, cả nhà đầu tư cá nhân phổ thông và cả những nhà đầu tư có khối tài sản lớn vẫn đang rất hoang mang như thế này thì tiếng nói của các cố vấn tài chính sẽ có trọng lượng hơn trong việc hoạch định tài chính cho các cá nhân trong dài hạn để có thể tận dụng được những cơ hội từ mức định giá rẻ từ thị trường hiện tại.