Chiến lược - Chuyện khó nói

Chiến lược chung chung ai cũng nói được (và làm được). Chỉ có chiến lược đúng và phát huy hiệu quả trong lâu dài thì nói và làm mới khó. "Chuyên gia chiến lược" (các thể loại chiến lược) thì đầy, và họ cũng nói được, làm được. Chỉ có chuyên gia làm ra chiến lược hiệu quả mới hiếm. Nói thì dễ, và làm cũng không khó. Chỉ có làm đúng cách và tạo ra kết quả vượt bậc lâu dài mới khó!

Tôi nghe nhiều "chuyên gia" khoe làm chiến lược cho tổ chức này, công ty kia lắm. Họ cũng kể ra cách họ làm và khoe cái gọi là "chiến lược" của họ ở nơi họ đến tư vấn, đào tạo. Họ hãnh diện lắm và cũng tự xưng là "chuyên gia chiến lược".

Rất tiếc là hầu hết những thứ mà họ khoe lại không hề là chiến lược mà chỉ là những thứ thiên về vận hành (operations) và hiệu suất vận hành (operational efficiency). Việc cải tiến để nâng cao hiệu suất vận hành (như tăng năng suất, giảm chi phí, cải tiến quy trình, đào tạo nâng cao kỹ năng cho nhân viên, thay đổi phương pháp làm việc...) không tạo ra được lợi thế cạnh tranh đáng kể và bền vững (vì đối thủ cũng làm vậy). Những hoạt động ấy là hoạt động thường nhật, cũng như hoạt động "cải tiến liên tục" mà chúng ta thường nghe (nhiều khi còn bị cải... lùi vì chuyên gia thiếu kinh nghiệm điều hành tổng thể doanh nghiệp). Những thứ đó không phải là chiến lược, và không đòi hỏi phải có sự tư vấn, cố vấn của một "chuyên gia chiến lược" dày dạn kinh nghiệm nào cả.

Chiến lược đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về BẢN CHẤT, NỘI HÀM, MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC THÀNH TỐ, QUY TRÌNH HOẠCH ĐỊNH, QUY TRÌNH QUẢN LÝ (chiến lược), PHƯƠNG PHÁP và CÔNG CỤ PHÂN TÍCH (chiến lược), và KINH NGHIỆM THỰC TẾ từng trải trong hoạch định và quản lý (chiến lược). Người chưa bao giờ hoạch định chiến lược một cách đúng nghĩa, chưa am hiểu đủ sâu, đủ rộng, mà cứ đi phán về chiến lược cho các doanh nghiệp làm theo thì chẳng những không giúp gì cho doanh nghiệp mà còn làm hại hàng loạt doanh nghiệp.

Ngay cả hai thuật ngữ "hoạch định chiến lược" và "quản lý chiến lược", họ cũng nhầm lẫn và sử dụng lẫn lộn lung tung, không đúng chỗ.

Nói ra thì bị ghét, nhưng không nói không được. Thôi kệ, cứ phải nói!