Cắt giảm lãi suất là phù hợp với diễn biến toàn cầu

Dòng tiền đầu tư đang chịu tác động chi phối bởi diễn biến dịch Covid-19 và khi biến số này còn chưa được kiểm soát thì tâm lý thị trường vẫn tiêu cực và dòng tiền sẽ vẫn tìm đến kênh tiền gửi dù lãi suất thấp hơn.

Đây là nhận định được ông Nguyễn Đức Hùng Linh - Kinh tế trưởng, Giám đốc Phân tích và tư vấn đầu tư Khối khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán SSI đưa ra trong trao đổi với Thời báo Ngân hàng về tính phù hợp và tác động của việc NHNN giảm lãi suất.

Đánh giá của ông về việc NHNN quyết định cắt giảm một loạt lãi suất từ ngày 17/3?

Đại dịch Covid-19 đang lan rộng và ngày càng phức tạp, hoạt động kinh tế trên toàn cầu bị tê liệt và để tránh viễn cảnh một đợt suy thoái kinh tế toàn cầu, Chính phủ nhiều nước đều đang nới lỏng cả chính sách tiền tệ (CSTT) và chính sách tài khóa (CSTK). Chỉ trong nửa đầu tháng 3 đã có tới 35 NHTW cắt giảm lãi suất, trong đó Fed (Mỹ) cắt giảm tới 2 lần, tổng cộng 150 điểm cơ bản, đưa lãi suất về vùng tương đương giai đoạn khủng hoảng tài chính 2008.

Do đó tôi cho rằng, việc cắt giảm và mức độ cắt giảm lãi suất điều hành của NHNN Việt Nam là phù hợp với diễn biến toàn cầu và tình hình dịch bệnh trong nước. Tuy vậy, mức độ tác động các lãi suất điều hành (tái cấp vốn, cho vay qua đêm, OMO…) đến lãi suất thị trường thường sẽ hạn chế và có độ trễ khá lớn.

Tuy nhiên việc hạ trần lãi suất tiền gửi kỳ hạn dưới 6 tháng (từ 5% xuống 4,75%) và lãi suất cho vay các lĩnh vực ưu tiên (từ 6% xuống 5,5%) sẽ có tác động nhanh và trực tiếp hơn. Ngay trong ngày 17/3, các NHTM đã đồng loạt hạ lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng theo trần lãi suất mới, việc này sẽ giảm chi phí vốn huy động và giúp các NHTM có thêm nguồn lực để hỗ trợ giảm lãi suất cho vay với các khách hàng.

Vậy ông đánh giá thế nào khi lần cắt giảm lãi suất điều hành này khá mạnh như lãi suất tái cấp vốn giảm từ 6% xuống 5%; lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với các ngân hàng từ 7,0%/năm xuống 6,0%/năm?

Như đã nói ở trên, NHNN điều hành CSTT trực tiếp thông qua các chỉ tiêu về tăng trưởng tín dụng, tổng phương tiện thanh toán… không phải qua trung gian lãi suất điều hành như các nước khác, nên tác động của việc giảm các lãi suất này sẽ không lớn. Thực tế, thanh khoản VND của các NHTM đều đang rất dồi dào, khả năng phải sử dụng các công cụ trợ giúp thanh khoản khẩn cấp của NHNN như tái cấp vốn, cho vay qua đêm… là rất thấp.

Thực tế thời gian gần đây, nhiều NHTM giảm lãi suất huy động. Điều này cho thấy những tín hiệu gì, thưa ông?

Dịch bệnh khiến cho các hoạt động kinh tế khó khăn, nhu cầu tín dụng suy giảm. Trong 2 tháng đầu năm, tín dụng chỉ tăng trưởng 0,06% - tức là chỉ có khoảng 5.000 tỷ đồng được giải ngân thêm ra thị trường. Trong khi đó, dòng tiền dịch chuyển mạnh từ các tài sản rủi ro sang các kênh trú ẩn trong đó có tiền gửi khiến cho lượng huy động của các NHTM tăng trưởng tích cực. Bởi vậy, các NHTM cũng đã điều chỉnh giảm dần biểu lãi suất huy động.

Dòng tiền đầu tư đang chịu tác động chi phối bởi diễn biến dịch bệnh, khi biến số này còn chưa được kiểm soát thì tâm lý thị trường vẫn tiêu cực và dòng tiền sẽ vẫn tìm đến kênh tiền gửi dù lãi suất có thấp hơn đi chăng nữa.

Các quyết định giảm lãi suất vừa qua liệu sẽ tác động thế nào đến lạm phát?

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại, giá dầu và các loại hàng hóa giảm khiến cho áp lực lạm phát năm 2020 là không lớn.

Để đối phó với những tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19, theo ông cần thêm các giải pháp, chính sách gì từ mặt tiền tệ cũng như từ bên tài khóa?

Thực tế, Chính phủ Việt Nam đã và đang triển khai đồng thời nhiều chính sách hỗ trợ nền kinh tế:

Về CSTT, bên cạnh giảm lãi suất, ngày 13/3/2020, NHNN đã ban hành Thông tư 01/2020/TT-NHNN, văn bản hóa các chỉ đạo trước đó trong việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng. Các NHTM đã hỗ trợ trên 44.000 khách hàng được tái cơ cấu, miễn, giảm lãi vay; 32/45 ngân hàng tham gia miễn/giảm phí giao dịch.

Về CSTK, đẩy mạnh giải ngân đầu tư công được coi là giải pháp cấp bách và hiệu quả nhất để kích thích nền kinh tế. Chính phủ và các cơ quan trung ương đều rất quyết tâm đẩy nhanh đầu tư công. Một ví dụ là Chính phủ đã chuyển đổi 3 trong 8 dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) của dự án đường cao tốc Bắc - Nam sang đầu tư công, kiến nghị Quốc hội quyết định để khởi công trong tháng 8/2020. Tổng vốn đầu tư của 3 dự án chuyển đổi là 33.610 tỷ đồng chiếm 38% tổng vốn đầu tư của 8 dự án PPP hiện tại (88.234 tỷ đồng). Việc chuyển sang đầu tư 100% từ vốn ngân sách sẽ giúp các dự án nhanh chóng được triển khai vì các dự án theo hình thức PPP thường bị trì hoãn do các NHTM không muốn cho vay.

Bộ Tài chính cũng đã có dự thảo Nghị định gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất, đang gửi xin ý kiến rộng rãi trước khi trình Chính phủ ban hành. Theo đó, gia hạn thuế GTGT phải nộp trong quý I và II/2020 đến trước 31/12/2020, ước tính khoảng 22.600 tỷ đồng; gia hạn thuế đất phải nộp đầu kỳ năm 2020 đến trước 31/10/2020, ước tính khoảng 4.500 tỷ đồng; gia hạn thuế GTGT, thuế TNCN 2020 của cá nhân, hộ gia đình chịu ảnh hưởng đến trước 15/12/2020, ước tính khoảng 3.000 tỷ đồng. Tổng giá trị thuế được gia hạn là 30.100 tỷ đồng.

Xin cảm ơn ông!