Cần 20 tỉ USD xây đường sắt cao tốc TP.HCM - Nha Trang, Hà Nội - Vinh

Báo cáo Quy hoạch mạng lưới đường sắt 2021 - 2030 tầm nhìn 2050 dự kiến, đường sắt tốc độ cao TP.HCM - Nha Trang (Khánh Hòa) và Hà Nội - Vinh (Nghệ An) sẽ hoàn thành vào 2030.

Theo báo cáo của liên danh tư vấn về quy hoạch mạng lưới đường sắt, tổng nhu cầu vốn giai đoạn 2021 - 2030 là 665.920 tỉ đồng, trong đó đường sắt tốc độ cao là 561.598 tỉ đồng, đường sắt thường là 104.322 tỉ đồng.

Tính trung bình là 67.592 tỉ đồng/năm, trong đó đường sắt tốc độ cao cần 56.160 tỉ đồng/năm, đường sắt thường cần 10.432 tỉ đồng/năm.

Cụ thể, từ nay tới 2030 sẽ ưu tiên đầu tư 2 tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam là đoạn Hà Nội - Vinh, TP.HCM - Nha Trang tổng chiều dài 651 km. Phương án thấp sẽ đưa 2 tuyến này vào khai thác năm 2032 với quy mô vốn 375.000 tỉ đồng (tương đương 15 tỉ USD). Phương án cao đưa vào khai thác năm 2030 với quy mô vốn tới 561.000 tỉ đồng (tương đương 20 tỉ USD).

Ngoài ra, tư vấn cũng đề xuất xây dựng các tuyến đường sắt mới như hoàn thành xây dưng tuyến Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân, đường sắt đầu mối thủ đô Hà Nội: xây dựng mới tuyến vành đai phía đông (Ngọc Hồi - Lạc Đạo - Yên Viên - Bắc Hồng), đoạn đường sắt kết nối cảng Lạch Huyện, nhánh ra Đình Vũ; đường sắt khổ đôi 1,435 m gồm Biên Hoà - Vũng Tàu, Vũng Áng - Tân Ấp - Mụ Gia, TP.HCM - Mỹ Tho - Cần Thơ.

Tư vấn cũng đánh giá mục tiêu thực hiện theo quy hoạch đường sắt trước đó (2015 - 2020) không đạt. Đáng chú ý, theo quy hoạch, đường sắt phải đạt 1 - 2% thị phần hành khách và 1 - 3% thị phần hàng hoá, song thực tế thực hiện chỉ đạt 0,17% khách và 0,24% về hàng hoá.

Việc nâng cấp các tuyến hiện có cũng mới đạt 2/7 tuyến (mới nâng cấp được tuyến Hà Nội - TP.HCM và Hà Nội - Lào Cai) đạt 28,6%. Thậm chí, mục tiêu xây dựng quy hoạch 3 tuyến mới (dài 203,7 km) gồm vành đai phía đông Hà Nội, tuyến Biên Hoà - Vũng Tàu và đường sắt nối Hải Phòng - Lạch Huyện chưa thực hiện được tuyến nào.

Tới thời điểm này, bài toán về phương án đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam vẫn chưa chốt tốc độ cao 350 km/giờ hay 200 km/giờ. Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam cũng chưa được phê duyệt.

Vì thế, theo một chuyên gia trong ngành, việc quy hoạch 2 tuyến đường sắt cao tốc TP.HCM - Nha Trang và Hà Nội - Vinh dự kiến hoàn thành vào 2030 hoặc 2032 là quá sức và không hợp lý về tiến độ cũng như quy mô vốn.