Cái khó của nhà ở xã hội

Nhà ở xã hội là một chương trình lớn được Quốc hội phê chuẩn, cũng có mục tiêu là xây 1trieu căn, nhưng chờ hoài chờ mãi chỉ thấy nó trên Tivi mà thôi. Vậy thì tại sao?

Có một công thức hay hay là cái nhà bình dân ở được ấy, nếu đi thuê thì mức giá mỗi mét vuông của nó theo tháng tầm khoảng 3-3.5 đĩa cơm của chúng ta. Mà giờ mức cho thuê tốt thì đạt khoảng 4% theo năm, nghĩa là mức giá bán bằng 1 năm tiền ăn. Hay nhịn ăn 1 năm sẽ mua được 1m2 cái nhà đang thuê.

Những người thuộc đối tượng có thể mua NOXH thì cái ăn cái mặc đã phải chật vật rồi, thì để mua được 1 căn nhà ngay chính chỗ đang thuê tầm 40m2 thì nhịn ăn hẳn 40 năm. Vì thế mức đó là không thể, mà phải rẻ hơn nữa mới được. Tuy nhiên rẻ hơn nữa thì chả ông tư nhân nào chịu làm.

Rồi tính đến phương án cho thuê lâu dài thay vì mua đứt. Hiện nay các chủ nhà chung cư chấp nhận cho thuê mức 4% và mức 2% với nhà phố. Mức giá thuê tầm đó thì cũng không công ty tư nhân nào dám xây lên rồi cho thuê cả vì lãi vay đã cao hơn mức đó rồi, mà Công ty làm ăn thì phải lợi cao hơn lãi vay mới làm được. Thành ra cũng không có ông tư nhân nào chịu làm.

Tư nhân không chịu làm thì nhà nước phải làm mới được, đại khái làm cái này vì mục tiêu an sinh chứ không liên quan gì đến lợi nhuận. Mà nói về an sinh thi lấy tiền đâu mà làm. Theo ngân sách quốc gia mà quốc hội ban hành thì năm nào chúng ta cũng bội chi hết, bội chi nhiều thì nợ công tăng và con cháu gánh. Hiện tại mà đã bội chi, thì gắn thêm các gói an sinh khác bao gồm nhà nữa thì chắc là bội chi sẽ tăng gấp bội. Mà nhìn chung ở góc độ nhà nước thì còn đầy thứ cần an sinh.

Tuy vậy, vẫn có một vài CĐT chịu làm NOXH, lý do là họ chấp nhận chịu lỗ cho phần này để lời ở phần khác, một kiểu như phải làm cái A để được ưu tiên cái B, cái A tuy lỗ nhưng cái B lời bù lại. Cơ mà đương nhiên dạng này thì đâu có nhiều, sản phẩm có cái thì tranh nhau mua.

Thế nên, nhiều dự án NOXH mà tính ra giá bán cộng vào cũng không thua gì Nhà ở thương mại. Hoặc một số cái khác thì chất lượng xây dựng hơi kém, thiếu trước hụt sau.

Suy cho cùng, cái khó của NOXH nằm ở bài toán kinh tế!