Cách gã khổng lồ xe điện Trung Quốc đuổi kịp Tesla

“Làm nhiều hơn và nói ít hơn" là lời khuyên của Wang Chuanfu, Chủ tịch hãng xe BYD vừa soán ngôi bán nhiều ôtô điện nhất của Tesla.

BYD đã vượt qua đối thủ Mỹ trong nửa đầu năm nay, bán được khoảng 641.000 xe plug-in (xe điện hoàn toàn) và hybrid (xe lai điện), so với 564.000 chiếc của Tesla. Kết quả đánh dấu doanh số bán hàng của BYD tăng gấp 4 lần so với đầu năm, mặc dù có sự gián đoạn do các đợt phong tỏa ở Thượng Hải.

Đằng sau vị thế thuận lợi là một danh mục công nghệ sáng tạo. "BYD nắm vững các công nghệ cốt lõi của toàn bộ chuỗi công nghiệp, chẳng hạn như pin, động cơ và điều khiển điện tử", ông Wang tuyên bố.

Cùng với đó, họ còn sở hữu thế mạnh chất bán dẫn. Bộ phận sản xuất chip của BYD - BYD Semiconductor, chuyên sản xuất chip sử dụng trong xe điện. Điều này cho phép công ty khắc phục được tình trạng thiếu hụt chip đã làm gián đoạn doanh số bán hàng của các công ty khác.

Thị trường xe điện toàn cầu được dự đoán đạt 824 tỷ USD vào năm 2030 (với tốc độ tăng trưởng hàng năm là 18%), theo tổ chức nghiên cứu Allied Market Research. Trong đó, "tích hợp theo chiều dọc đang mang lại cho BYD sức mạnh lâu dài khi các đối thủ nhỏ hơn vẫn chưa đạt được", Bill Russo, Giám đốc điều hành công ty tư vấn đầu tư Automobility ở Thượng Hải, nhận xét.

Trong 9 tháng đầu năm nay, lợi nhuận ròng của BYD tăng gần 4 lần, lên mức kỷ lục 1,3 tỷ USD so với cùng kỳ năm ngoái, nhờ doanh số bán xe điện mới tăng vọt 250%, lên 1,2 triệu chếc.

Giá trị vốn hóa của công ty là khoảng 100 tỷ USD, thấp hơn Tesla nhưng sánh ngang với tổng giá trị thị trường của Ford và General Motors cộng lại. Thành công của BYD đưa nhà sáng lập kiêm Chủ tịch công ty Wang Chuanfu lên vị trí thứ 11 trong 100 người giàu nhất Trung Quốc, với tài sản trị giá 17,7 tỷ USD.

Ngoài Wang, BYD còn tạo ra 2 tỷ phú khác. Nhà đồng sáng lập đồng thời là em họ của Wang, Lu Xiangyang, Giám đốc không điều hành tại BYD, xếp thứ 18 với khối tài sản trị giá 12,7 tỷ USD. Giám đốc Xia Zuoquan cũng là một tỷ phú USD.

Là cái tên quen thuộc ở Trung Quốc, nơi BYD chiếm gần 70% doanh số bán hàng, Wang đang theo đuổi tham vọng toàn cầu mạnh hơn. Tại châu Á, doanh nhân 56 tuổi này gần đây ra mắt mẫu xe điện mới ở Nhật Bản, Thái Lan và Ấn Độ, đồng thời có kế hoạch xây dựng nhà máy ở Thái Lan và Ấn Độ để tăng công suất.

Tháng 10, BYD giới thiệu 3 mẫu xe điện tại Paris Auto Show, một phần trong kế hoạch dành cho châu Âu. Công ty đang có hơn 30 cơ sở sản xuất trên toàn thế giới, dự kiến bán được ít nhất 1,5 triệu xe điện trong năm nay, và mục tiêu là 4 triệu chiếc vào 2023.

Theo ông Wang, làm chủ công nghệ và có chiến lược chính là cách để thành công. "Thứ nhất, công nghệ phục vụ chiến lược và thứ hai là phục vụ sản phẩm. Công nghệ có thể làm cho chiến lược doanh nghiệp trở nên chính xác hơn. Nó cũng có thể giúp doanh nghiệp có cái nhìn cao hơn, xa hơn và sâu hơn", ông nói.

Ông cho rằng chi phí của một chiến lược sai lầm thường bị đánh giá thấp. "Nếu một mẫu xe bị hỏng, có thể chỉ mất vài trăm triệu nhân dân tệ, nhưng nếu định hướng chiến lược sai lầm, có thể mất từ 3 đến 5 năm và thời gian không thể mua được bằng tiền", Wang nói.

Sự kết hợp thành công giữa công nghệ và chiến lược tại BYD có thể kể đến sự phát triển của loại pin gọi là "blade battery", một giải pháp thay thế không chứa coban cho các loại pin lithium-ion, giúp sạc an toàn và ổn định hơn. BYD chế tạo pin cho ôtô họ sản xuất và còn bán cho các công ty khác, bao gồm cả Tesla.

Một phần khác trong chiến lược của BYD là tạo ra những mẫu xe có giá cả phải chăng hơn so với các đối thủ cạnh tranh. Các công ty sản xuất xe điện Trung Quốc khác như Nio và XPeng nhắm đến thị trường hạng sang. Các mẫu của Tesla có giá khởi điểm khoảng 50.000 USD trước khi có các đợt giảm giá gần đây.

Trong khi, phần lớn sản phẩm của BYD được bán với giá từ 13.200 USD đến 46.700 USD. BYD cũng có bề dày kinh nghiệm hoạt động tại thị trường Trung Quốc đầy cạnh tranh và tiến ra nước ngoài lần đầu tiên cách đây gần một thập kỷ với một nhà máy sản xuất xe buýt điện ở California.

"BYD có một số khách hàng khó tính, điều này giúp họ phát triển và tích lũy nhiều kinh nghiệm", Tu Le, Nhà sáng lập Sino Auto Insights, công ty tư vấn ngành ôtô Trung Quốc, cho biết.

Ông Wang lớn lên ở một trong những tỉnh nghèo nhất đất nước. Ông rời quê đi học đại học, sau đó lấy bằng thạc sĩ về công nghệ pin và làm phó giám sát tại Viện nghiên cứu kim loại màu Bắc Kinh. Ở độ tuổi 20, Wang chuyển về Thâm Quyến, trung tâm khởi nghiệp ở Trung Quốc.

Năm 1995, ông cùng người em họ Xiangyang lập công ty sản xuất pin điện thoại di động có tên BYD – từ viết tắt của "Build Your Dreams" (Tạm dịch: Tạo dựng giấc mơ của bạn) – chuyên cung cấp cho các hãng như Dell. Vào năm 2003, ông mở rộng sang lĩnh vực ôtô với việc mua công ty nhỏ có tên Tsinchuan Automobile.

Nhưng chính khoản đầu tư từ Oracle mới thực sự đưa BYD lên bản đồ đầu tư toàn cầu. Vào năm 2007, Berkshire Hathaway của Warren Buffett mua 10% cổ phần với giá 8 đôla Hong Kong một cổ phiếu. Hiện Berkshire còn giữ khoảng 7% cổ phần, trị giá hơn 5 tỷ USD. Mặc dù BYD đạt được thành công, tỷ phú Wang vẫn giữ thái độ khiêm tốn, thường tránh xuất hiện nhiều trước công chúng.

Nhu cầu xe điện ngày càng tăng có thể tạo lợi ích cho các công ty sản xuất xe điện Trung Quốc, đặc biệt là BYD. Trong một báo cáo nghiên cứu gần đây, HSBC dự đoán doanh thu công ty này sẽ tăng gấp ba lần, lên đến 699 tỷ nhân dân tệ vào năm 2024, từ 216 tỷ nhân dân tệ vào cuối năm 2021.

Cuối năm ngoái, có 16,5 triệu ôtô điện lưu thông trên đường toàn thế giới. Con số này dự kiến tăng lên 300 triệu chiếc vào năm 2030, trong đó xe điện chiếm 60% doanh số bán ôtô mới. Ngành công nghiệp xe điện đang chuyển hướng sang tương lai mà ôtô sạc như điện thoại di động.

Bill Russo của Automobility cho biết, các công ty Trung Quốc bắt kịp xu hướng này như một cách để vượt qua các công ty ôtô phương Tây. Trung Quốc, nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới và là thị trường ôtô lớn nhất, cũng dẫn đầu toàn cầu về sản xuất pin xe điện.

Ông Wang nhấn mạnh rằng phải tạo đột phá mới cho công nghệ của chính mình trước khi người khác làm điều đó."Có ý thức đổi mới để trở thành người dẫn đầu, chúng ta cần liên tục khám phá những lĩnh vực chưa được biết đến và tiến về phía trước một cách vững chắc", ông nói.

Quá trình đó không hề dễ dàng. "BYD cống hiến hết mình cho nghiên cứu các công nghệ năng lượng mới, vượt qua các nút thắt, và gặp rất nhiều khó khăn", ông thừa nhận. Nhưng ông cho rằng, sự kiên trì là một phần quan trọng của tinh thần kinh doanh.

Điều đó rất hữu ích cho những lúc thử thách. Tháng trước, công ty này phải tạm dừng giao hàng mẫu BYD ATTO 3 tại Australia do vấn đề tuân thủ ghế trẻ em. BYD cũng nằm trong danh sách các nhà sản xuất xe điện bị cuốn vào tình trạng bất ổn kinh tế gần đây.

Thành công trong một ngành thay đổi nhanh chóng có nghĩa là "ra quyết định linh hoạt và hiệu quả", Wang cho biết. Hiện nay, tốc độ thay đổi của thị trường và công nghệ ngày càng nhanh. "Tốc độ phản ứng của doanh nghiệp với thị trường phải theo kịp sự thay đổi của thời đại. Nếu doanh nghiệp quyết định chậm sẽ khó thành công", ông nói thêm.