Các ngân hàng đã xử lý nợ xấu đến đâu?

Trong 6 tháng đầu năm 2019, toàn hệ thống các tổ chức tín dụng đã xử lý được 64.970 tỷ đồng nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42/2017/QH14 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Tuy nhiên, tại không ít ngân hàng, nợ xấu mới phát sinh và các con số nợ xấu có diễn biến đáng lưu ý.

Thống kê báo cáo tài chính quý II/2019 của 17 ngân hàng niêm yết/đăng ký giao dịch trên thị trường chứng khoán (VCB, ACB, CTG, MB, EIB, STB, HDB, TCB, VPB, NAV, TPB, KLB, LPB, VIB, BAB, BID, SHB) cho thấy, tại thời điểm 30/6/2019, tổng nợ xấu ở mức gần 81.300 tỷ đồng, tăng 9% so với đầu năm.

Trong đó, tổng nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn và phải trích lập 100% dự phòng rủi ro) tính đến cuối tháng 6/2019 tăng 5,5% so với đầu năm, lên mức hơn 43.900 tỷ đồng, chiếm 54% tổng nợ xấu (tỷ trọng này nhỏ hơn mức 55,8% thời điểm đầu năm do tổng nợ xấu có mức tăng cao hơn).

Xét về số tuyệt đối, BIDV (BID) tiếp tục dẫn đầu về số dư nợ xấu với 21.121 tỷ đồng tính đến cuối tháng 6/2019, tăng 12,3% so với đầu năm. Mức tăng trưởng cho vay tại ngân hàng này trong nửa đầu năm nay là 7,7%. Ðáng chú ý, nợ có khả năng mất vốn tăng 46%, lên 10.492 tỷ đồng và chiếm gần 50% tổng nợ xấu.

Tại ngân hàng có lợi nhuận cao nhất 6 tháng đầu năm 2019 là Vietcombank (VCB), nợ nhóm 3 (nợ dưới tiêu chuẩn) tăng 5,7 lần so với đầu năm, lên mức 1.670 tỷ đồng; nợ nhóm 5 vẫn ở mức trên 4.700 tỷ đồng, nhưng chiếm tới 67% tổng nợ xấu.

Tính đến cuối tháng 6/2019, tổng nợ xấu nội bảng của VCB tăng 14,6% so với đầu năm, tăng cao hơn so với tăng trưởng dư nợ cho vay.

Tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay của VCB tăng từ mức dưới 1% lên 1,03%, nhưng đây là một trong những ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu ở mức thấp nhất.

Một số ngân hàng khác có tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ ở mức thấp là ACB (0,66%), Bac A Bank (BAB, 0,72%); các ngân hàng như VietBank (VBB), Kienlongbank (KLB), MBBank (MBB), HDBank (HDB), VietinBank (CTG), LienVietPostBank (LPB) có tỷ lệ nợ xấu dưới 1,5%.

Tuy nhiên, tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ 6 tháng đầu năm 2019 của LPB tăng từ 1,41% lên 1,48%; KLP tăng từ dưới 1% lên 1,15%; VPBank (VPB) từ 2,72% lên 2,89%.

Tại SHB, nợ xấu tăng từ gần 5.198 tỷ đồng cuối năm 2018 lên hơn 6.910 tỷ đồng vào cuối tháng 6/2019. Nợ có khả năng mất vốn tăng hơn 1.000 tỷ đồng, chiếm gần 72% tổng nợ xấu. Nợ dưới tiêu chuẩn tăng gần 700 tỷ đồng lên 1.136 tỷ đồng. Vì thế, tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay tăng từ 2,4% năm lên 2,88%.

TPBank (TPB) có nợ nhóm 3 tăng 64% trong 6 tháng đầu năm 2019, lên 485 tỷ đồng; nợ nhóm 4 (nợ nghi ngờ) tăng gần gấp đôi, lên 468 tỷ đồng; nợ nhóm 5 tăng 19%, lên 383 tỷ đồng. Tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay của TPB tăng từ 1,12% lên 1,5%.

Sacombank (STB) là một ngân hàng nỗ lực xử lý nợ xấu, tỷ lệ nợ xấu tại nhà băng này đến cuối tháng 6/2019 là 2,04%, nhưng nợ nhóm 5 chiếm phần lớn.

Trên thực tế, các ngân hàng thời gian qua mạnh tay bán các khoản nợ xấu, nhưng việc xử lý không đơn giản. Có những khoản nợ xấu được rao bán nhiều lần, thậm chí ngân hàng giảm giá vài chục phần trăm so với giá khởi điểm, song vẫn khó bán.

Cụ thể, từ khi triển khai Ðề án tái cơ cấu đến nay, STB đã thu hồi được gần 35.700 tỷ đồng nợ xấu, trong đó, riêng 6 tháng đầu năm 2019 là khoảng 11.000 tỷ đồng. Nợ xấu nội bảng tại ngày 30/6/2019 là 5.703 tỷ đồng, tăng 1% so đầu năm; trong đó, nợ nhóm 5 là 4.793 tỷ đồng, giảm 3,3%.

Về diễn biến nợ xấu tăng và nợ xấu mới phát sinh tại không ít ngân hàng, nhiều chuyên gia cho rằng, chủ yếu do các nhà băng đẩy mạnh mảng ngân hàng bán lẻ, mở rộng cho vay cá nhân, nhất là cho vay tiêu dùng. Ðây là mảng tín dụng mang về lãi biên cao, nhưng rủi ro cao hơn nhiều so với mảng tín dụng truyền thống.

Ngoài ra, 6 tháng đầu năm 2019 là thời gian các đợt trái phiếu đầu tiên do VAMC phát hành đáo hạn (trái phiếu này là công cụ xử lý nợ xấu), nên nhiều ngân hàng bắt đầu mua lại các khoản nợ và đưa lại vào bảng cân đối kế toán. Bản chất, đây không phải là hình thức mua đứt - bán đoạn, mà trách nhiệm xử lý nợ xấu vẫn thuộc về ngân hàng.

Nợ xấu tăng còn do khối lượng nợ xấu tồn đọng chưa được giải quyết triệt để. Trên thực tế, các ngân hàng thời gian qua mạnh tay bán các khoản nợ xấu, nhưng việc xử lý không đơn giản. Có những khoản nợ xấu được rao bán nhiều lần, thậm chí ngân hàng giảm giá vài chục phần trăm so với giá khởi điểm, song vẫn khó bán.

MBB cho biết, ngay cả một số khoản vay đáp ứng đủ điều kiện để thực hiện xử lý theo Nghị quyết 42/2017/QH14, nhưng việc thực hiện quyền thu giữ tài sản bảo đảm cũng khó khăn.

Tính đến ngày 30/6/2019, toàn hệ thống các tổ chức tín dụng đã xử lý được hơn 263.510 tỷ đồng nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng.

Trong đó, 6 tháng đầu năm 2019 xử lý được 64.970 tỷ đồng. Xử lý nợ xấu nội bảng xác định theo Nghị quyết 42 chủ yếu thông qua hình thức khách hàng trả nợ.

Tuy nhiên, nợ xấu nội bảng tại các ngân hàng có xu hướng tăng. Dù tỷ lệ tăng không lớn và nợ xấu nội bảng toàn ngành ngân hàng nằm dưới 2%, nhưng hướng tăng mở rộng tại nhiều nhà băng.