Bớt áp lực thanh khoản, tỷ giá tăng trong quý cuối năm?

Theo Báo cáo thị trường tài chính tiền tệ của CTCP Chứng khoán SSI (HOSE: SSI), việc giảm lãi suất điều hành có thể giảm bớt áp lực thanh khoản trong giai đoạn cao điểm cuối năm, giúp lãi suất huy động và cho vay được giữ ổn định nhưng khả năng giảm trong quý 4/2019 là khá thấp. Trong khi đó, tỷ giá cuối năm có thể sẽ nhích tăng, tiệm cận về tỷ giá mua vào của NHNN.

Giảm lãi suất điều hành khiến lãi suất giảm sâu trên liên ngân hàng nhưng chưa lan tỏa được xuống thị trường 1

Ngày 16/09/2019, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam thông báo giảm đồng loạt 25bps đối với lãi suất tái chiết khấu, tái cấp vốn, lãi suất cho vay qua đêm, lãi suất OMO và tín phiếu. Đây đều là lãi suất trong các giao dịch giữa NHNN và các NHTM trong đó 2 lãi suất được sử dụng nhiều nhất trong nghiệp vụ thị trường mở là OMO và tín phiếu đã giảm lần lượt về mức 4.5%/năm và 2.5%/năm. Việc giảm lãi suất không mang ý nghĩa là nới lỏng tiền tệ vì NHNN điều hành chính sách tiền tệ trực tiếp thông qua các chỉ tiêu về tăng trưởng tín dụng, tăng trưởng tổng phương tiện thanh toán (M2)…, không phải qua trung gian là lãi suất điều hành như các nước khác.

Trong bối cảnh thanh khoản trên liên ngân hàng rất dồi dào, NHNN đã hút ròng tổng cộng 85,130 tỷ đồng trong tháng 9 nhưng lãi suất VND vẫn giảm liên tục, về mức 1.88%/năm với kỳ hạn qua đêm, thấp hơn cả lãi suất USD trên liên ngân hàng. Đây là lần đầu tiên sau 13 tháng, chênh lệch lãi suất qua đêm giữa VND và USD trên liên ngân hàng chuyển sang âm.

Dù thanh khoản dư thừa trên liên ngân hàng nhưng vốn huy động từ kênh này chỉ đáp ứng các nhu cầu vốn ngắn hạn, không dùng để cấp tín dụng nên tính liên thông với thị trường 1 không cao. Hầu hết các NHTM vẫn giữ nguyên mức lãi suất huy động, thậm chí nhiều NHTM bao gồm cả một vài NHTM lớn vừa tăng lãi suất huy động các kỳ hạn dài từ 20-40bps trong tháng qua. Lãi suất huy động trên thị trường 1 vẫn duy trì ở mức 4.3-5.5%/năm với kỳ hạn dưới 6 tháng, 5.5-7.5%/năm với kỳ hạn 6 đến dưới 12 tháng và 6.4-8.1%/năm với kỳ hạn 12-13 tháng. Việc giảm lãi suất điều hành có thể giảm bớt áp lực thanh khoản trong giai đoạn cao điểm cuối năm, giúp lãi suất huy động và cho vay được giữ ổn định nhưng khả năng giảm trong quý 4/2019 là khá thấp.

Tỷ giá cuối năm có thể tăng

Trong khi các đồng tiền chủ chốt đều biến động mạnh, có những đồng tiền mất giá tới 8-11% (như KWR, SEK) nhưng cũng có những đồng tiền lên giá 5-7% (như RUB, THB) so với USD, VND trở thành một trong những đồng tiền hiếm hoi có tỷ giá ổn định so với USD. Từ đầu năm đến nay, VND có một lần tạo sóng từ cuối tháng 4 đến hết tháng 5 nhưng mức tỷ giá mua vào của các ngân hàng ở đỉnh sóng cũng chỉ tăng 0.84% so với cuối năm 2018, ở mức 23.360đ/USD, sau đó nhanh chóng hạ nhiệt. Ngay cả khi áp lực rất lớn và đột ngột đến từ tỷ giá USDCNY vượt qua ngưỡng 7.0 và CNY liên tục giảm giá, mức giảm lên tới gần 4% chỉ trong tháng 8/2019; VND vẫn đi ngang, thậm chí còn giảm.

Tính riêng tháng 9, tỷ giá USDVND tăng 10đ/USD trên ngân hàng lên mức 23.140/23.260 nhưng lại giảm 30đ/USD trên thị trường tự do, về mức 23.180/23.205. So với thời điểm cuối năm 2018, tỷ giá giao dịch USD/VND đã giảm 0.11% trên ngân hàng và khi giảm tới 0.39% trên thị trường tự do. FDI giải ngân trong tháng 9/2019 đạt 2.26 tỷ USD, +13% YoY và 60.3% MoM; lũy kế 9M2019 đạt 14.2 tỷ USD, vốn FDI đăng ký cũng tăng mạnh lên mức 26.2 tỷ USD. Cán cân thương mại hàng hóa trong 9 tháng 2019 thặng dư cao nhất từ trước đến nay, tới 7.1 tỷ USD. Dòng vốn đầu tư gián tiếp và kiều hối cũng khá tích cực khiến cho nguồn cung ngoại tệ trong quý 3 rất dồi dào. Bất chấp chênh lệch lãi suất VND-USD trên liên ngân hàng giảm mạnh về quanh mức 0, tỷ giá vẫn đi ngang.

Trong khi đó, tỷ giá trung tâm lại liên tục được điều chỉnh tăng, mức tăng tổng cộng 9 tháng 2019 lên tới 335đ/USD - tương đương 1.47% Ytd, lên mức 23.160đ/USD. Như vậy, các tỷ giá điều hành gồm tỷ giá trung tâm, tỷ giá mua vào - bán ra của NHNN đều đang ở mức cao hơn so với tỷ giá giao dịch, tạo điều kiện thuận lợi để NHNN mua thêm ngoại tệ, gia tăng dự trữ ngoại hối. SSI cho rằng, khi nguồn ngoại tệ dư thừa được hút bớt, tỷ giá cuối năm có thể sẽ nhích tăng, tiệm cận về tỷ giá mua vào của NHNN.