Bộ trưởng Tài chính: Tính đúng giá trị doanh nghiệp để tránh thất thoát trong cổ phần hóa

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết việc xác định giá trị doanh nghiệp, trong đó có giá trị đất đai, khi cổ phần hóa thường thấp hơn giá trị thực tế, gây thất thoát, lãng phí tài sản của Nhà nước.

Ngày 17/5, phát biểu tại hội thảo Tìm giải pháp thúc đẩy quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước và thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, nhận định hiện còn tồn tại nhiều nút thắt trong thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Chậm chạp trong cổ phần hóa

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết trong năm 2021 Quốc hội giao Chính phủ thu từ cổ phần hóa 40.000 tỷ đồng, nhưng hết năm đạt chưa đầy 2.000 tỷ đồng, tức là cổ phần hóa rất chậm.

Theo đó, Bộ trưởng nhấn mạnh việc đổi mới, cơ cấu doanh nghiệp nhà nước là một trong những nhiệm vụ quan trọng của tái cơ cấu nền kinh tế. Nhiều năm qua, Bộ Tài chính đã tham mưu Chính phủ các cơ chế chính sách về tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước.

Cụ thể, việc hoàn thiện cơ chế chính sách được triển khai hiệu quả thông qua việc ban hành, sửa đổi, bổ sung các Nghị định liên quan đến cổ phần hóa, thoái vốn… Những "nút thắt" về cơ chế chính sách đã được cơ quan quản lý nhà nước nỗ lực tìm cách tháo gỡ nhiều khó khăn cho doanh nghiệp, tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được thì vẫn tồn tại nhiều hạn chế, vướng mắc.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, việc xác định giá trị doanh nghiệp có vai trò rất quan trọng. Song trong thời gian qua, việc xác định giá trị của doanh nghiệp còn chưa chính xác, thường thấp hơn giá trị thực tế và giá trị xác định lại đã gây thất thoát, lãng phí. Đơn cử như sau khi kiểm toán thì giá trị của doanh nghiệp lại tăng lên nhiều lần, bình quân tăng 2,8 lần.

"Điều này cho thấy xác định giá trị doanh nghiệp chưa chính xác mà rủi ro lớn nhất là vấn đề xác định giá trị quyền sử dụng đất. Như vậy, việc tính giá trị một lần không sát giá thị trường, ngoài ra dù có sát thị trường song sau 10 năm, 20 năm thì giá trị của doanh nghiệp lại khác…, đây là lỗ hổng thất thoát. Mặt khác với việc nộp tiền thuê đất một lần, doanh nghiệp cổ phần hóa có thể chuyển quyền sử dụng đất để làm nhà đô thị, hay công trình khác… Chuyển mục đích sử dụng đất dẫn đến xác định giá trị sử dụng đất không chính xác, dẫn tới thất thoát", ông Hồ Đức Phớc cho biết.

Vai trò của người đứng đầu

Bên cạnh đó, Bộ Trưởng cũng thẳng thắn nêu lên các vấn đề tồn tại về chính sách. Cụ thể, Quốc hội đã ra Nghị quyết số 60/2018/QH14 nghiêm cấm việc chuyển mục đích sử dụng đất có nguồn gốc từ Nhà nước sang mục đích khác. Nhưng sang đến năm 2020, Nghị định 140/NĐ-CP ra đời đã bãi bỏ Nghị quyết số 60, song Nghị định này không quy định rõ việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất có được hay không.

Điều này đã làm cho địa phương lúng túng khi triển khai. Theo ông, vấn đề trên cần nhận diện một cách chính xác, đúng cốt lõi vấn đề để tham mưu Chính phủ sửa đổi nhất quán về mặt luật pháp.

Thêm vào đó, việc sắp xếp nhà đất cũng chưa có quy định rõ ràng như xác định lợi thế thương mại, liên danh liên kết… Hơn thế nữa, vai trò của người đứng đầu doanh nghiệp nhà nước chưa thấy được quyết tâm cao, vì vậy tiến độ không đạt yêu cầu.

"Do đó, cần phải có sự tham vấn ý kiến của các đại biểu, đặc biệt là lãnh đạo các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, các địa phương để Bộ Tài chính tiếp thu, phối hợp với các bộ, ngành trình Chính phủ các giải pháp tháo gỡ khó khăn để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đất nước, tái cơ cấu hiệu quả. Đây là mục tiêu dài hạn cần đạt tới", Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh.