Biến chủng Omicron và nguy cơ rối loạn chuỗi cung ứng trong năm 2022

Từ các thuyền viên e ngại cách ly dài ngày đến những tài xế lái xe tải sợ lây nhiễm virus, ngành vận tải có thể hứng chịu thêm một năm đầy biến động vì gián đoạn chuỗi cung ứng.

Khi số ca nhiễm Omicron tăng mạnh và các Chính phủ trên khắp thế giới siết chặt biện pháp hạn chế, những công ty logistics trên khắp thế giới phải đối mặt với cuộc khủng hoảng thiếu lao động.

Theo Hiệp hội Vận tải Đường bộ Quốc tế, khoảng 1/5 vị trí tài xế xe tải chuyên nghiệp vẫn còn trống, mặc dù các công ty đã đề nghị tăng lương.

"Năm 2022 có thể trở thành một năm của sự gián đoạn nghiêm trọng, thiếu hụt nguồn cung và chi phí tăng mạnh đối với các chủ hàng", ông Simon Heaney, Chuyên gia phân tích tại công ty tư vấn Drewry, nhận xét. “Dịch bệnh một lần nữa cho thấy sức tác động”.

Khi biến chủng Omicron lây lan nhanh chóng, những người lao động vận chuyển hàng hóa trên tàu và xe tải phải gánh vác gặng nặng của chuỗi cung ứng vốn vẫn đang trong tình trạng hỗn loạn. Đối mặt với nhiều tuần cách ly cộng với sự khó lượng về việc các nước đóng cửa biên giới và nguy cơ nhiễm bệnh, một số người từ chối ký hợp đồng, trong khi một số khác tìm kiếm công việc ở nơi khác, các công ty cho biết.

Tại Romania, nhiều tài xế xe tải không muốn nhận chở hàng đường dài đến các khu vực khác của châu Âu bởi lo ngại tình trạng ùn tắc giao thông kéo dài. Năm 2020, họ đã phải chờ đợi 18 tiếng tại biên giới của các nước thuộc Liên minh châu Âu.

Các quốc gia đang chứng kiến số ca nhiễm tăng vọt sẽ gây nhiều rắc rối cho ngành vận tải, theo Alex Constantinescu, CEO của Alex International Transport 94 SRL, công ty vận hành 130 xe tải vận chuyển các sản phẩm dược phẩm và thực phẩm trên khắp lục địa.

Vốn đã đối mặt với tình trạng thiếu tài xế từ trước đại dịch, cuộc khủng hoảng lao động của ngành này lại càng trở nên nghiêm trọng hơn. Công ty của ông Constantinescu đã phải tăng lương khoảng 30% trong vòng 3 năm qua.

Nỗi lo về cách ly

"Nhiều giờ ngủ trên đường, trong cabin và không biết liệu những người mình tiếp xúc có nhiễm Covid-19 hay không, nghề lái xe tải đã không còn hấp dẫn", Constantinescu chia sẻ. "Đại dịch càng khiến công việc này trở nên kém hấp dẫn".

Tại Anh, trong quý 2/2021, số lượng tài xế lái xe tải hạng nặng đã giảm 23%, tương đương khoảng 72,000 người, so với năm 2019, theo Logistics UK. Ở Trung Quốc, chính quyền Bắc Kinh đưa ra những biện pháp kiểm soát và cách ly nghiêm ngặt để theo đuổi chiến lược "triệt tiêu Covid-19”. Điều này càng khiến các tài xế xe tải e ngại vận chuyển hàng hơn. Mới tuần trước, Trung Quốc đã phong tỏa toàn thành phố 13 triệu dân Tây An sau khi xuất hiện 127 ca nhiễm.

"Trung Quốc có các biện pháp chính sách rất nghiêm ngặt để chống dịch. Điều đó khiến những tài xế xe tải không muốn đi đến các địa điểm mà họ có thể bị cách ly", Salmon Aidan Lee, Trưởng bộ phận phụ trách polyester tại công ty tư vấn năng lượng Wood Mackenzie, chia sẻ. “Những biện pháp kiểm soát này khiến chuỗi cung ứng toàn cầu càng thêm lao đao. Một số nhà máy sản xuất polyester đã phải đóng cửa".

Ngành vận tải biển cũng đối mặt với các thách thức về lao động tương tự. Western Shipping Pte, công ty vận hành tàu chở dầu có trụ sở tại Singapore, cho biết khoảng 20% ​​trong số 1,000 thủy thủ của họ không muốn quay lại tàu. Khoảng 5% trong số 30,000 thủy thủ của Anglo-Eastern Univan Group cho biết tính đến tháng trước, họ không nghĩ đến chuyện nhận hợp đồng mới.

Một số thủy thủ tỏ ý không muốn trở lại tàu là các thủy thủ có kinh nghiệm, theo Belal Ahmed, Giám đốc điều hành Western Shipping.

"Ngay cả trước dịch, thật khó để tìm được một thuyền viên có kinh nghiệm và được đào tạo bài bản", Bjorn Hojgaard -, Giám đốc điều hành của công ty quản lý tàu Anglo-Eastern Univan - chia sẻ. Giờ, nhiều người trong số họ quyết định tạm dừng ra khơi. Ông Hojgaard bày tỏ sự lo ngại về an toàn của các con tàu

Tình trạng thiếu hụt có thể trở nên tồi tệ hơn khi các chủ tàu và khách thuê tàu yêu cầu chỉ thuê những thuyền viên đã được tiêm phòng.

Và khi biến chủng Omicron đòi hỏi mọi người cũng cần các liều vắc-xin tăng cường, lao động đủ điều kiện lại càng khó tìm hơn. Theo chỉ số của Neptune Declaration, dưới 30% thuyền viên từ Ấn Độ và Philippines - hai trong số những quốc gia cung cấp dịch vụ hàng hải hàng đầu - được tiêm chủng đầy đủ tính tới giữa tháng 11/2021.

"Chúng tôi không thể bắt buộc các thuyền viên tiêm chủng. Nhưng khách hàng khẳng định rằng họ chỉ sử dụng những thuyền viên đã được tiêm chủng đầy đủ", Mark O’Neil, Giám đốc điều hành của Columbia Shipmanagement, cho biết. “Do đó, việc duy trì hoạt động của các tàu chở hàng khổng lồ trở thành thách thức lớn", ông nói thêm.

Wilhelmsen Ship Management – vốn quản lý khoảng 10,000 thuyền viên – gặp rắc rối khi các nhân viên trẻ từ chối ký kết hợp đồng, CEO Carl Schou cho biết.

“Điều này buộc các hãng tuyển dụng những lao động không đủ điều kiện, đào tạo họ trong một thời gian ngắn và nâng họ lên vị trí đòi hỏi nhiều kinh nghiệm hơn”, Ahmed cho biết. “Điều này có thể dẫn tới các vụ việc và sự cố nghiêm trọng hơn”.