MỚI

Trợ lý đầu tư M.AI

#Chuyên gia

24HMONEY đã kiểm duyệt

Basis Trade Unwind: Tại sao nhà đầu tư không còn muốn nắm giữ trái phiếu Kho bạc Mỹ?

Trong bối cảnh biến động thanh khoản gia tăng và lãi suất dài hạn duy trì ở mức cao, thị trường trái phiếu chính phủ Mỹ đang chứng kiến một hiện tượng hiếm gặp: basis trade unwind – sự đảo chiều hàng loạt của các giao dịch chênh lệch giá giữa trái phiếu và hợp đồng tương lai. Diễn biến này đang làm xói mòn nhu cầu nắm giữ trái phiếu chính phủ, ngay cả đối với những tổ chức đầu tư chuyên nghiệp.

Basis trade là gì và vì sao lại unwind?

Tuy nhiên, basis trade chỉ phát huy hiệu quả trong điều kiện thị trường ổn định và chi phí vay hợp lý. Trong thời gian gần đây, thị trường trái phiếu Mỹ trở nên kém thanh khoản, biến động tăng cao, trong khi chi phí tài trợ qua repo tăng nhanh – khiến rủi ro lỗ gia tăng và margin call xuất hiện. Nhiều quỹ phòng hộ và tổ chức đòn bẩy buộc phải "unwind" vị thế, tức bán tháo trái phiếu để đóng giao dịch.

Tại sao các nhà đầu tư đang giảm mạnh nhu cầu nắm giữ trái phiếu?

Một phần lý do nằm ở những ràng buộc về bảng cân đối kế toán (balance sheet constraint). Các ngân hàng lớn và nhà tạo lập thị trường hiện phải đối mặt với các quy định khắt khe hơn về yêu cầu vốn như Supplementary Leverage Ratio (SLR), khiến chi phí nắm giữ tài sản rủi ro thấp như trái phiếu Kho bạc trở nên đắt đỏ hơn. Khi khả năng “ôm hàng” bị hạn chế, họ không còn động lực giữ trái phiếu như trước.

Ngoài ra, việc unwind basis trade không chỉ làm gia tăng áp lực bán lên trái phiếu dài hạn, mà còn khiến thị trường trở nên mất cân bằng về phía cầu. Điều này gây ra tình trạng “buyer strike”, tức các nhà đầu tư tổ chức tạm thời ngừng mua trái phiếu, đặc biệt là ở các kỳ hạn dài hơn. Lợi suất tăng mạnh, trong khi giá trái phiếu giảm sâu – tạo ra vòng xoáy tiêu cực về định giá.

Hệ quả lan rộng: Swap spread âm và biến dạng thị trường

Một trong những biểu hiện rõ ràng nhất của hiện tượng này là việc swap spread chuyển sang âm, đặc biệt ở các kỳ hạn 10 năm – một điều hiếm thấy trong điều kiện thị trường bình thường. Điều này cho thấy rủi ro thanh khoản trong hệ thống giao dịch tài chính đang gia tăng đáng kể. Khi interest rate swap – vốn thường đắt đỏ hơn trái phiếu – nay có chi phí thấp hơn, điều đó phản ánh sự méo mó trong cơ chế định giá giữa các thị trường liên thông với nhau.

Quan điểm thị trường và vai trò của Fed

Tân cho rằng tình trạng basis trade unwind chưa kết thúc, và khả năng còn kéo dài nếu Cục Dự trữ Liên bang (Fed) tiếp tục duy trì lãi suất chính sách ở mức cao, hoặc nếu thị trường repo không được cải thiện thanh khoản. Một số ý kiến cho rằng Fed có thể cần can thiệp gián tiếp – không nhằm mục tiêu kiểm soát lợi suất – mà để đảm bảo hoạt động ổn định của capital market, vốn là nền tảng cho toàn bộ hệ thống tài chính toàn cầu.

Kết luận

Hiện tượng basis trade unwind không chỉ là vấn đề giữa các quỹ đầu cơ và nhà tạo lập thị trường. Đây là biểu hiện của một rủi ro hệ thống lớn hơn: Khi ngay cả những người chơi chuyên nghiệp không muốn giữ tài sản an toàn nhất thế giới, đó là lúc thị trường đang đối mặt với sự bất ổn cấu trúc. Câu hỏi đặt ra không phải là “giá trái phiếu sẽ đi đâu”, mà là “ai sẽ còn đủ năng lực và động lực để giữ chúng?” – và câu trả lời hiện tại đang ngày càng ít người giơ tay!