Ảnh hưởng của quan hệ Mỹ-Trung đối với các công ty xuyên quốc gia

Dưới ảnh hưởng của quan hệ Mỹ-Trung và tình hình dịch bệnh, hoạt động kinh doanh của các công ty xuyên quốc gia lớn trên toàn cầu sẽ diễn ra như thế nào?

Trong khuôn khổ Hội nghị thương mại dịch vụ năm 2021 ngày 4/9, Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa (CCG) đã công bố báo cáo nghiên cứu mới nhất về “Ảnh hưởng của xu hướng quan hệ Mỹ-Trung đối với các công ty xuyên quốc gia ở Trung Quốc” tại Diễn đàn toàn cầu hóa doanh nghiệp Trung Quốc lần thứ 8.

Khi các công ty đa quốc gia gặp khó

Sau khi đương kim Tổng thống Joe Biden lên cầm quyền, chính sách kinh tế thương mại đối với Trung Quốc vẫn chưa thể thay đổi trong ngắn hạn, Washington tiếp tục duy trì chính sách thuế quan và tách rời, thậm chí còn tăng cường thúc đẩy. Do đó, câu hỏi được đặt ra là dưới ảnh hưởng của quan hệ Mỹ-Trung và tình hình dịch bệnh, hoạt động kinh doanh của các công ty xuyên quốc gia lớn trên toàn cầu ở Trung Quốc sẽ diễn ra như thế nào, liệu họ có lựa chọn phương án chuyển dịch sang địa bàn khác?

Báo cáo chủ yếu lựa chọn các công ty xuyên quốc gia toàn cầu của Mỹ tại Trung Quốc làm đối tượng nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu bao gồm phân tích định tính và định lượng. Trong phân tích định tính, báo cáo đã phân tích những rủi ro và thách thức đối với các công ty xuyên quốc gia ở Trung Quốc trên các phương diện như xung đột thương mại Mỹ-Trung, tách rời công nghệ Mỹ-Trung, tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu và đưa ngành sản xuất của Mỹ quay về trong nước…

Báo cáo cho rằng quan hệ Mỹ-Trung thay đổi đã gây ra những tác động nhất định đối với hoạt động kinh doanh của các công ty xuyên quốc gia lớn ở Trung Quốc, đặc biệt ảnh hưởng về vấn đề thuế quan tương đối rộng, khiến chi phí mua sắm của một bộ phận doanh nghiệp Mỹ ở Trung Quốc gia tăng.

Hậu quả là có trên 50% công ty xuyên quốc gia vừa duy trì hoạt động kinh doanh ở Trung Quốc, vừa có thái độ quan sát và chờ đợi. Tuy nhiên, hầu hết các công ty xuyên quốc gia chưa có kế hoạch dời hoạt động kinh doanh khỏi thị trường Trung Quốc. Ngược lại, dưới sức hút của thị trường này và sự kích thích của các chính sách cởi mở hơn, hơn 40% các công ty xuyên quốc gia quyết định tăng cường hoạt động kinh doanh ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Đồng thời, thông qua phân tích và nghiên cứu dữ liệu đầu tư, báo cáo phát hiện Trung Quốc có sức hấp dẫn khá lớn đối với các công ty xuyên quốc gia, và lực hấp dẫn này đến nay vẫn còn. Trong nghiên cứu định lượng, báo cáo tập trung đến chiến lược kinh doanh của 94/121 doanh nghiệp Mỹ thuộc bảng xếp hạng Fortune Global 500 năm 2020 có hoạt động kinh tế tại Trung Quốc.

Báo cáo này đã đặc biệt tiến hành đánh giá định lượng đối với 94 doanh nghiệp này và 28 doanh nghiệp công nghệ cao khác để tìm hiểu có ai trong số họ có kế hoạch tăng cường đầu tư hoặc rút khỏi thị trường Trung Quốc hay không? Kết quả là hầu hết các doanh nghiệp Mỹ sẽ tiếp tục duy trì hoạt động kinh doanh ở Trung Quốc trong tương lai, hơn nữa một bộ phận sẽ tăng cường đầu tư vào thị trường này.

Báo cáo nhấn mạnh, trong số các công ty xuyên quốc gia của Mỹ ở Trung Quốc, hoạt động của các công ty xuyên quốc gia công nghệ cao chịu tác động tương đối lớn. Quan hệ Mỹ-Trung là yếu tố quan trọng khiến hoạt động của những công ty này bị tác động, đặc biệt là chính sách tách rời công nghệ của Mỹ đối với Trung Quốc, khi Mỹ đưa ra danh sách thực thể và các biện pháp trừng phạt liên quan nhằm cắt đứt sự hợp tác của các công ty công nghệ và doanh nghiệp Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng. Động thái này khiến các công ty công nghệ cao không thể duy trì hợp tác với các đối tác vốn có và buộc phải rút khỏi các hoạt động kinh doanh có liên quan ở Trung Quốc.

Để hợp tác cùng thắng

Để ứng phó với những tình huống này, CCG đưa ra một số kiến nghị với các cơ quan hoạch định chính sách, trong đó chú trọng tới việc tạo ra môi trường kinh doanh thân thiện cho các công ty xuyên quốc gia, đặc biệt là các công ty xuyên quốc gia công nghệ cao, đồng thời nhanh chóng thiết lập cơ chế hợp tác kinh tế số với Mỹ và châu Âu. Cùng với đó, tăng cường giao lưu nhân dân, tính toán đề xuất thiết lập cơ chế đối thoại giao lưu nhân dân Mỹ-Trung tương tự như cơ chế Trung Quốc-châu Âu.

Bên cạnh đó, các cơ quan hoạch định chính sách cũng cần thúc đẩy hợp tác trên phương diện chống biến đổi khí hậu, chủ yếu tìm kiếm sự hợp tác trên các lĩnh vực như tài chính xanh, đẩy mạnh hợp tác quyền sở hữu trí tuệ.

Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) là khu vục thương mại tự do có quy tắc thương mại kỹ thuật số tương đối hoàn thiện duy nhất hiện nay, do đó Trung Quốc cần tiếp tục thúc đẩy gia nhập CPTPP, thúc đẩy thành lập quy tắc thương mại kỹ thuật số trong nước, đồng thời tăng cường mức độ mở cửa, thuận theo tiến trình “thúc đẩy mở cửa toàn bộ ngành sản xuất thông thường và mở cửa có trật tự ngành viễn thông” trong thời kỳ “Quy hoạch 5 năm lần thứ 14”.

Thỏa thuận đầu tư song phương giữa Mỹ và Trung Quốc cũng cần được tái khởi động để thiết lập khung hợp tác Mỹ-Trung. Mỹ và Trung Quốc có thể cùng nhau nới lỏng các hạn chế về tiếp cận doanh nghiệp và cạnh tranh thị trường. Trong khi đó, các bộ ngành thuộc Chính phủ Trung Quốc cần tăng cường trao đổi và kết nối với các công ty xuyên quốc gia, giải thích và thuyết minh về các quy định pháp luật và chính sách liên quan, đồng thời tăng cường thực thi pháp luật trên phương diện bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đảm bảo pháp luật được thực thi nghiêm minh.

Đối với các công ty xuyên quốc gia, CCG kiến nghị doanh nghiệp cần đánh giá đầy đủ các khả năng, thiết lập cơ chế quản lý khủng hoảng, thực hiện các biện pháp giảm sốc đối với khủng hoảng. Trong quản lý các công ty xuyên quốc gia ở Trung Quốc, sau khi hoạt động kinh doanh ở Trung Quốc chiếm tỷ lệ nhất định trong hoạt động kinh doanh trên toàn cầu của một công ty xuyên quốc gia, ban quản trị công ty đó cần chuyển một phần năng lực quản lý sang Trung Quốc nhằm bảo đảm sự kết nối tích cực giữa bộ phận hoạt động ở Trung Quốc và trụ sở chính của doanh nghiệp, duy trì sự hiểu biết chuyên sâu đối với thị trường.

Doanh nghiệp cũng nên tham gia tích cực hơn vào việc thực hiện các trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR), nâng cao mức độ nội địa hóa và xây dựng thương hiệu./.