Anh EU nhất trí về thỏa thuận Brexit

Anh và Liên minh châu Âu (EU) đã nhất trí hôm 24/12 về các thỏa thuận thương mại Brexit mới sau khi Vương quốc Anh bỏ phiếu rời khỏi khối, tránh được kịch bản Brexit không thỏa thuận đầy tai hại đối với cả hai bên.

Không thuế quan, không hạn ngạch

Theo đó việc hai bên đã đạt được “thỏa thuận thuế quan và hạn ngạch bằng 0” sẽ giúp thông suốt thương mại hàng hóa giữa Anh với EU. Mặc dù thỏa thuận thương mại vẫn phải được quốc hội Anh và EU phê chuẩn trong những ngày tới, song Thủ tướng Anh Boris Johnson và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã ngay lập tức lên tiếng ca ngợi thỏa thuận này.

“Các cuộc tranh cãi với các đối tác châu Âu của chúng tôi đã có lúc rất gay gắt, nhưng tôi tin rằng đây là một thỏa thuận tốt cho toàn châu Âu”, Thủ tướng Anh Johnson nói tại một cuộc họp báo. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng ca tụng: “Đó là một thỏa thuận cân bằng và đó là điều đúng đắn và có trách nhiệm đối với cả hai bên”. Bà nói thêm rằng, châu Âu sẽ tiếp tục hợp tác trong tất cả các lĩnh vực với Vương quốc Anh, mà bà mô tả là “đối tác đáng tin cậy”.

Sau khi gia nhập EU khoảng 47 năm, Anh chính thức rời khỏi khối vào ngày 31/1/2020 để bước vào giai đoạn chuyển tiếp kéo dài khoảng 11 tháng. Trong khoảng thời gian này, Anh vẫn phải tuân theo các quy tắc của châu Âu để có thể đàm phán các điều kiện thương mại giai đoạn hậu Brexit với 27 quốc gia thành viên khác của khối.

Kể từ đầu tháng 3/2020, các nhà đàm phán của Anh và EU đã tiến hành nhiều cuộc đàm phán căng thẳng để xác định quan hệ thương mại giữa hai bên từ tháng 1/2021 trở đi. Đã có những xung đột đáng kể về vấn đề đánh bắt cá, các quy tắc cạnh tranh - được gọi là “sân chơi bình đẳng” - và việc quản lý mối quan hệ mới của họ.

Theo thỏa thuận, EU đã đạt được một “sân chơi bình đẳng”, có nghĩa là không bên nào có thể làm tổn hại cho bên kia bằng các khoản trợ cấp hoặc tương tự. Tuy nhiên, Thủ tướng Anh Boris Johnson nhấn mạnh rằng, Vương quốc Anh và EU sẽ đóng vai trò là “công bằng có chủ quyền” và thuế quan có thể được áp đặt nếu một trong hai bên gây tổn hại cho bên kia.

Tuy nhiên vấn đề đánh bắt cá hiện vẫn đang gặp bế tắc và sẽ có một giai đoạn chuyển tiếp kéo dài 5 năm rưỡi, trong đó các tàu cá của EU sẽ tiếp tục tiếp cận vùng biển của Vương quốc Anh. Các cuộc đàm phán về hạn ngạch đánh bắt sẽ được tiến hành hàng năm sau đó. Khoảng thời gian này dài hơn Johnson đã gợi ý ban đầu, nhưng ngắn hơn thời hạn 10 năm mà EU đề xuất.

Kỳ vọng vào “Thời đại vàng”

Thông tin về việc Anh và EU đạt được sự nhất trí về một thỏa thuận thương mại mới đã xóa đi nỗi lo của các nhà xuất khẩu thuộc cả hai bên trước viễn cảnh có thể phải đối mặt với mức thuế và chi phí cao hơn nếu như hai bên không đạt được thỏa thuận. Nó cũng đồng thời chấm dứt quãng thời gian kéo dài hơn 4 năm (kể từ khi cử tri Anh bỏ phiếu rời EU) sống trong thấp thỏm về sự không chắc chắn của nền kinh tế thời kỳ hậu Brexit.

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho biết bà cảm thấy khá hài lòng “và nói thẳng ra là cảm thấy nhẹ nhõm” khi đã đạt được thỏa thuận. “Tôi biết đây là một ngày khó khăn đối với một số người và với những người bạn của chúng tôi ở Vương quốc Anh, tôi muốn nói chia tay là một nỗi buồn ngọt ngào”, bà nói thêm.

Trưởng đoàn đàm phán của EU Michel Barnier cũng đồng ý rằng đó là một ngày nhẹ nhõm nhưng “nhuốm chút buồn”.

Các nhà phân tích tại Citi cho biết thỏa thuận này sẽ giúp giảm thiểu sự gián đoạn kinh tế và có thể cung cấp một điểm khởi đầu cho các mối quan hệ kinh tế và chính trị mang tính xây dựng trong tương lai. Nhưng họ nói thêm rằng đó sẽ là một “bước thụt lùi lớn so với các mối quan hệ hiện tại”.

Susannah Streeter - một nhà phân tích thị trường và đầu tư cao cấp tại Hargreaves Lansdown dự đoán, thỏa thuận với EU sẽ thúc đẩy sự phục hồi của nền kinh tế Anh vốn đang suy giảm nghiêm trọng trong năm 2020. “Sự gia tăng niềm tin và đầu tư này sẽ giúp Vương quốc Anh vượt qua mức tổn thương 1% GDP mà Ngân hàng Trung ương Anh dự đoán như cái giá phải trả cho việc rời EU ngay cả với một thỏa thuận vào năm tới”, bà nói trong một lưu ý với các nhà đầu tư sau khi thông tin về thỏa thuận được công bố.

“Nếu sự phục hồi được duy trì và không có thêm hậu quả của đại dịch, cũng như được hỗ trợ bởi sự phục hồi trong tăng trưởng toàn cầu, nó có thể báo trước một kỷ nguyên Roaring Twenties (Thời đại vàng) mới, phản ánh sự bùng nổ kinh tế kéo dài một thập kỷ sau thời kỳ suy giảm kinh tế sau Thế chiến thứ nhất”.

Đồng bảng Anh đã quay đầu giảm nhẹ sau khi thông tin này được công bố, nhưng vẫn tăng 0,5% trong phiên giao dịch hôm 24/12 ở mức khoảng 1,3557 USD. Đầu tháng này, đồng bảng Anh đã đạt mức 1,3624 USD, mức cao nhất kể từ tháng 5/2018.