MỚI

Thiệp giáng sinh độc lạ

#Kinh doanh

24HMONEY đã kiểm duyệt

A80 và câu chuyện "minh bạch" nửa vời

Vụ tiền bồi dưỡng A80 tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội không gây bức xúc vì giá trị vài trăm nghìn, mà bởi kiểu “minh bạch đến muộn”: chỉ được kích hoạt khi dư luận lên tiếng, hồ sơ chắp vá, đối thoại gấp gáp, còn sinh viên thì buộc phải tự đòi quyền lợi trong khi niềm tin bị bào mòn từng bước.

Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội Phạm Văn Long đã bị khởi tố liên quan tới việc chi trả tiền bồi dưỡng cho sinh viên tham gia phục vụ Lễ kỷ niệm, Diễu binh, Diễu hành 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 (A80).

Ngày 15/12, cơ quan chức năng đã khởi tố Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội Phạm Văn Long liên quan đến việc chi trả tiền bồi dưỡng cho sinh viên tham gia phục vụ Lễ kỷ niệm, diễu binh, diễu hành 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 (A80). Cùng bị khởi tố còn có Trưởng phòng Công tác học sinh – sinh viên và một chuyên viên của đơn vị này, với cùng tội danh: lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Kết quả điều tra xác định, tổng kinh phí được phê duyệt để chi trả cho 984 sinh viên tham gia A80 là gần 1,93 tỷ đồng, tương ứng mỗi sinh viên được nhận 1,96 triệu đồng. Tuy nhiên, trên thực tế, nhà trường chỉ chi trả trực tiếp 940.000 đồng/người trong đợt đầu.

Sau khi thông tin lan rộng, nhà trường tổ chức buổi đối thoại với sinh viên, giải thích rằng đây chỉ là khoản chi đợt một, đợt hai sẽ chi bổ sung 580.000 đồng kèm giấy chứng nhận vinh danh. Dù vậy, đến tối 15/12, nhiều sinh viên xác nhận vẫn chưa nhận được khoản tiền còn lại, với lý do phải chờ kết luận của cơ quan chức năng.

Theo phương án giải trình được công bố tại buổi đối thoại, tổng mức bồi dưỡng 1,96 triệu đồng được tính trên cơ sở 17 buổi tập luyện, các buổi sơ duyệt – tổng duyệt và hai buổi chính thức. Tuy nhiên, nhà trường khấu trừ 440.000 đồng tiền ăn trong 11 ngày, khiến số tiền thực nhận còn 1,52 triệu đồng, được chia làm hai đợt chi.

Điều gây bức xúc không chỉ nằm ở con số, mà ở cách thức chi trả và truyền thông nội bộ. Sinh viên cho biết đã ký nhận tiền mà không được ghi rõ số tiền trên giấy tờ, trong khi nhà trường từng thu thập số tài khoản nhưng sau đó lại chi tiền mặt. Việc chia chi trả làm hai đợt không được thông báo rõ ràng từ đầu, khiến nhiều sinh viên mặc nhiên hiểu rằng 940.000 đồng là toàn bộ khoản bồi dưỡng.

Sinh viên Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội trong buổi đối thoại với nhà trường về số tiền được nhận dịp A80 

Cơ quan điều tra xác định, các bị can đã thống nhất phương án chỉ chi một phần cho sinh viên, phần còn lại giữ lại để chi cho cán bộ nhà trường. Hành vi này gây thiệt hại trực tiếp cho sinh viên, tạo bức xúc trong dư luận và làm sai lệch chủ trương chi trả kinh phí bồi dưỡng cho người tham gia sự kiện A80.

Không dừng lại ở một cơ sở đào tạo, phản ánh về tiền bồi dưỡng A80 cũng xuất hiện tại một số trường đại học khác trên địa bàn Hà Nội. Có trường sinh viên nhận trên 2 triệu đồng cho cùng hoạt động, có nơi bị trừ tiền ăn dù trước đó được thông báo sẽ được hỗ trợ toàn bộ. Sự chênh lệch này khiến câu hỏi về tính nhất quán và công bằng trong quản lý kinh phí công trở nên gay gắt hơn bao giờ hết.

Câu chuyện A80 không gây xôn xao vì vài trăm nghìn đồng, mà bởi cách “minh bạch theo yêu cầu”: chỉ xuất hiện khi dư luận lên tiếng, hồ sơ chắp vá, đối thoại gấp gáp, còn sinh viên buộc phải tự dò tìm quyền lợi của chính mình. Việc buổi đối thoại được tổ chức vội vàng, thậm chí thay đổi giờ họp sát thời điểm diễn ra, càng củng cố cảm giác ứng phó hơn là chủ động giải trình.

Từ góc nhìn rộng hơn, đây là lát cắt điển hình của một vấn đề cố hữu trong quản trị công lập: minh bạch chưa được coi là nguyên tắc mặc định, mà vẫn là phản xạ sau áp lực. Trách nhiệm giải trình bị xem nhẹ, trong khi người chịu thiệt là những sinh viên đã bỏ thời gian, công sức và niềm tin để tham gia một sự kiện mang tính biểu tượng.

Minh bạch không thể là việc “nói lại cho rõ” khi sự việc đã vỡ lở. Minh bạch phải hiện diện ngay từ đầu, bằng quy trình rõ ràng, giấy tờ đầy đủ và thái độ tôn trọng người hưởng lợi. Khi sinh viên phải lên mạng xã hội để đòi quyền lợi, phải dò từng khoản chi, thì vấn đề không còn nằm ở tiền bạc, mà ở niềm tin – thứ tài sản mong manh nhưng cốt lõi của môi trường giáo dục công.

A80 là một lễ kỷ niệm lớn. Nhưng bài học để lại còn lớn hơn nhiều: chỉ một mắt xích thiếu minh bạch cũng đủ phơi bày những lỗ hổng sâu trong quản trị. Và cái giá phải trả không dừng ở vài trăm nghìn đồng, mà là sự bào mòn niềm tin – thứ một khi mất đi, không một khoản ngân sách nào có thể bù đắp.