99% nhà máy điện than mới tại Việt Nam không có lợi ích kinh tế

Báo cáo mới nhất của tổ chức phi lợi nhuận nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu đến thị trường tài chính Carbon Tracker cho biết, 99% nhà máy điện than mới tại Việt Nam sẽ không mang đến lợi ích kinh tế và gây lãng phí khoảng 25 tỷ USD.

Theo báo cáo Do Not Revive Coal (tạm dịch là Đừng phục hồi than đá) của Carbon Tracke, 5 quốc gia châu Á là Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Nhật Bản và Việt Nam đã lên kế hoạch xây dựng 80% các nhà máy điện than mới trên thế giới. 600 nhà máy mới có tổng công suất hơn 300GW sẽ đe dọa các mục tiêu khí hậu của Thỏa thuận Paris, dù Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đã kêu gọi huỷ bỏ các dự án điện than mới và các nguồn năng lượng tái tạo ít tốn kém hơn vẫn luôn có sẵn.

Báo cáo Do Not Revive Coal cũng cảnh báo, 92% các dự án điện than mới ở 5 quốc gia châu Á sẽ không mang lại lợi ích kinh tế mà có thể gây lãng phí tới 150 tỷ USD. Cuối cùng, người tiêu dùng và người đóng thuế sẽ phải chi trả nhiều tiền hơn vì các quốc gia sẽ thực hiện nhiều chính sách để hỗ trợ ngành Công nghiệp điện than.

Trưởng bộ phận Năng lượng và Tiện ích của Carbon Tracker, bà Catharina Hillenbrand Von Der Neyen cho biết: “Những thành trì điện than cuối cùng đang đi ngược lại xu hướng phát triển của thế giới khi năng lượng tái tạo mang đến một giải pháp ít tốn kém hơn nhằm hỗ trợ các mục tiêu khí hậu toàn cầu. Các nhà đầu tư nên cẩn trọng với các dự án điện than mới vì nhiều dự án trong số đó có thể gây thua lỗ ngay từ lúc mới đầu”.

Hiện nay, Việt Nam có hệ thống nhà máy điện than công suất 24GW đang hoạt động và 24GW mới đang được xây dựng, hoặc trong quy hoạch. Nhưng Carbon Tracker cảnh báo, khoảng 99% các dự án mới được đánh giá không khả thi trong điều kiện kinh doanh bình thường.

Ngoài ra, báo cáo Do Not Revive Coal cũng tiết lộ, khoảng 27% công suất điện than hiện tại đã không thể sinh lãi và 30% còn lại gần hòa vốn, với mức lợi nhuận trên danh nghĩa tạo ra không quá 5 USD/MWh.

Nếu thế giới đáp ứng các mục tiêu khí hậu của Thỏa thuận Paris, số tài sản mắc kẹt sinh ra từ chi phí vận hành các nhà máy điện than trên toàn thế giới có thể lên tới 220 tỷ USD.

Tuy nhiên, tổ chức Carbon Tracker khẳng định, khoảng 80% các nhà máy điện than đang hoạt động trên toàn cầu có thể được thay thế bằng các nhà máy năng lượng tái tạo với chi phí tiết kiệm tức thời. Đến năm 2024, năng lượng tái tạo sẽ ít tốn kém hơn điện than ở mọi khu vực lớn. Còn đến năm 2026, gần như 100% các nhà máy điện than sẽ có chi phí vận hành đắt đỏ so với việc xây dựng và vận hành các nhà máy năng lượng tái tạo mới.