5 nguyên tắc tìm tư vấn đầu tư chứng khoán

Sáng nay có đọc bài của một nhà báo vạch trần hành vi của nhóm Tài Phạm, chuyên đi lừa gạt NĐT chứng khoán. Đúng là cần phải lên án, thậm chí đưa bọn này ra pháp luật. Nhưng "tiên trách kỷ hậu trách nhân", trước khi trách và đổ lỗi cho người khác, chúng ta phải luôn nhìn nhận lại bản thân một cách nghiêm khắc nhất.

Động cơ tìm kiếm lợi nhuận trên TTCK là chính đáng, kể cả ham muốn làm giàu nhanh cũng không có gì sai. Ai chả thích "ăn bằng lần", ai chả thích "một vốn bốn lời". Đánh vào tâm lý này sẽ có nhiều người lợi dụng. Họ bán khóa học, lập room thu phí, quảng bá hình ảnh để thu hút khách hàng, .... Đa phần NĐT sẽ không căn ke mà sẵn lòng bỏ ra số tiền nhỏ để tham gia các khóa học, vào room VIP, ... Đơn giản vì họ nghĩ "không bổ ngang cũng bổ dọc", biết đâu lại được nghe "phím" con hàng lạ, chứ cứ suốt ngày đọc ông Tiến sĩ Đ. kia quanh quẩn chỉ vài mã. Tuy nhiên, điều nguy hiểm nhất không phải họ mất vài triệu, mà nằm ở chỗ họ sẽ mất cơ bản, không có phương pháp và dễ trở thành con cờ trong tay người khác.

Hiện nay khoảng 40% số lượng NĐT là rất mới, chỉ tham gia thị trường từ 2020. Do thời gian còn khá ngắn, kinh nghiệm lại ít, cho nên họ không dễ để phân biệt đâu là những thứ cần phải học, phải đọc. Đặc biệt họ cũng không thể biết tìm người Tư vấn ở đâu. Vai trò của đội ngũ Môi giới các CTCK là rất quan trọng. Nhưng trong hàng ngàn MG đó, ai là người có khả năng Tư vấn thực sự, hay 90% trong số họ bản chất chỉ là Seller mà thôi. Ở Mỹ và một số nước tiên tiến, họ đã tách hoàn toàn chức năng của CTCK và công ty Tư vấn đầu tư. CTCK chỉ có Seller, tức là người thuyết phục khách hàng sử dụng các dịch vụ của công ty mình. Còn Advisor lại là người khác, có công ty chuyên biệt. "Không có bữa ăn nào miễn phí cả", đúng như vậy, muốn kiếm lợi nhuận trên TTCK, ngoài những chi phí cố định như Phí GD, lãi vay, Thuế, lệ phí, ..., NĐT cần phải trả cho phí Tư vấn. Đồng phí này có đáng "đồng tiền bát gạo" hay không phụ thuộc vào kết quả và sự phán xét của NĐT. Ở Việt nam đa phần lấy Phí tư vấn bằng 0. Một phần vì sự thiếu tư tin, một phần vì MG đã ăn phí giao dịch của KH qua cơ chế các CTCK. Đây chính là điểm thiếu minh bạch.

Tư vấn là rất cần thiết, đặc biệt khi vốn đầu tư lớn lên. Vậy cần tìm Tư vấn như thế nào, có những nguyên tắc gì cần phải chú ý:

1. Phải tìm hiểu thật rõ người Tư vấn của mình là ai. Đừng ngại ngùng mà hãy yêu cầu Tư vấn trình ra cho mình những bằng cấp, giới thiệu kỹ càng về kinh nghiệm và quá trình công tác của họ. Nếu Tư vấn trên MXH thì kiểm tra các thông tin cá nhân, có thực sự chính danh hay không.

2. Kinh nghiệm trong nghề tư vấn là cực kỳ quan trọng. Không phải vô cớ mà ở Mỹ lại yêu cầu người làm nghề tư vấn chứng khoán phải có độ tuổi trên 40, người ít tuổi hơn chỉ được làm trợ lý. TTCK Việt nam mới chỉ có hơn 20 năm, nghề Môi giới tư vấn chứng khoán cũng mới chỉ có 8 năm, cho nên rất khó khi đòi hỏi kinh nghiệm nhiều. Tuy nhiên cũng không thể để cả tài sản bản thân vào lời tư vấn của một sinh viên mới ra trường.

3. Hãy tìm qua những lời giới thiệu. Có thể từ sự giới thiệu chính thống của các CTCK. Một số CTCK lớn đã giới thiệu những người tư vấn xuất sắc của mình lên trang web. Ngoài ra, có thể nhờ những người quen để kiểm định về người Tư vấn của mình.

4. Đừng để bị lừa bởi hình ảnh. Có những người có chức danh ở CTCK, nhưng thực ra họ rất "dốt", họ lên vì theo cơ chế phát triển nhân sự của công ty đó, chứ không có thực tài. Phải kiểm nghiệm trình độ tư vấn của họ như thế nào. Nếu người có tài, có bản lĩnh, sẽ không bao giờ tư vấn "theo tổ tiên mách bảo", theo trường phái "tâm linh" nhảm nhí gì đó. Còn nếu ở trên MXH cũng cần phải phân biệt được tài năng hay quảng cáo.

5. Tài phải đi đôi với tâm. Người tư vấn có bỏ rơi chúng ta trong lúc khó khăn hay không, có sẵn lòng nhận sai lầm hay không. Hãy luôn nhớ tư vấn chỉ cần đúng 7 lần trong 10 lần cũng là tuyệt vời rồi, cho nên trong 3 lần sai người tư vấn họ ứng xử như thế nào.

Tư vấn đầu tư đặc biệt là chứng khoán là một lĩnh vực không đơn giản. Chính bản thân tôi đã có những trải nghiệm không vui. Từng có thời gian khi tôi làm IR cho một số doanh nghiệp niêm yết vì nhiệm vụ được giao ở CTCK. Vì quan điểm cá nhân của mình coi đó là những DN tốt, có tiềm năng trong tương lai, giá cổ phiếu là rẻ, cho nên tôi đã từng tư vấn cho vài người bạn mua cổ phiếu. Thế nhưng ngay cả bạn bè cũng trở mặt, khi giá cổ phiếu lao dốc, họ lại nghĩ tôi đã "lừa" họ, lùa gà họ, úp bô đại pháp, cho nên họ đã oán trách. Thực sự đó là những điều vô lý, vì có thể sai trong tư duy nhìn nhận doanh nghiệp, nhưng không phải là cố tình lừa đảo. Nhiều năm sau các DN này đã và sẽ phát triển, thể hiện đúng tiềm năng.

Tư vấn phải luôn mang lại hiệu quả, nếu không có được điều này trong thời gian đủ dài, có lẽ tư vấn không tốt. Thế nhưng đây không phải là điều quan trọng nhất. Mà điều cần nhất là người tư vấn có thể truyền đạt cho mình phương pháp, chiến lược đầu tư. Từ đó mỗi NĐT tự xây dựng được kế hoạch ứng phó trong các trường hợp xảy ra trên TTCK. Chỉ có như vậy, chúng ta mới có thể thành công lâu dài trên thị trường khắc nghiệt và đầy thử thách.