4 giai đoạn trong chu kỳ giá

Trong các nghiên cứu của Mark Minervini về các cổ phiếu chiến thắng thị trường mạnh nhất đã đem lại cái nhìn sâu sắc về 4 giai đoạn trong chu kỳ giá: từ lúc nó bị thị trường lãng quên cho đến khi tăng trưởng mạnh mẽ, thiết lập đỉnh và sau đó quay trở lại xu hướng giảm.

Bên cạnh quan sát hành động, Mark tự hỏi có điều gì kích hoạt cho mỗi giai đoạn? Từ góc nhìn phân tích cơ bản, mọi nguyên nhân đều bắt nguồn từ lợi nhuận. Cổ phiếu bị lãng quên khi tình hình kinh doanh của doanh nghiệp ảm đạm và không có đột biến. Sau đó, cổ phiếu bất ngờ chuyển sang tăng giá mạnh khi công ty công bố lợi nhuận tăng trưởng nhanh chóng mặt. Sự suy giảm tốc độ tăng trưởng lợi nhuận khiến các nhà đầu tư tỏ ra thất vọng dẫn tới cổ phiếu đạt đỉnh và giảm giá. Chính sự thay đổi của các yếu tố cơ bản đã thu hút hoặc bị các nhà đầu tư tổ chức lớn tháo chạy. Tất cả đều được bộc lộ qua sự tăng vọt của khối lượng giao dịch ở trong cả xu hướng tăng giá và giảm giá. Mark xác định có 4 giai đoạn trong chu kỳ giá dựa trên hành động giá:

1. Giai đoạn 1: Pha thờ ơ - củng cố hoặc tích luỹ

2. Giai đoạn 2: Pha tăng giá - tăng tốc

3. Giai đoạn 3: Pha đạt đỉnh - phân phối

4. Giai đoạn 4: Pha giảm giá - nhà đầu tư lớn buông xuôi hoặc tháo chạy

GIAI ĐOẠN 1 - PHA THỜ Ơ: CỔ PHIẾU ĐANG ĐƯỢC TÍCH LUỸ

Giai đoạn 1 là khi không có gì đáng chú ý diễn ra. Một cổ phiếu khi trong giai đoạn này sẽ bị thị trường lãng quên, nghĩa là rất ít nhà đầu tư lớn chú ý đến, hoặc không được thị trường đánh giá cao. Trong suốt giai đoạn 1, lợi nhuận, doanh số và biên lợi nhuận cũng biến động thất thường giống như giá cổ phiếu. Có thể là do triển vọng kinh doanh của công ty hay ngành có nhiều rủi ro không chắc chắn. Doanh nghiệp chưa có bất cứ sự đột phá nào giúp giá cổ phiếu thoát khỏi giai đoạn buồn tẻ và thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư tổ chức lớn.

Giai đoạn 1 có thể tồn tại trong một thời gian dài, từ vài tháng đến vài năm. Giai đoạn 1 chính là lúc mà các nhà đầu tư thấy thị trường chứng khoán thật tẻ nhạt. Trong thị trường con gấu, giá của một vài cổ phiếu có nền tảng cơ bản tốt có thể đi ngang hoặc thậm chí sụt giảm cùng với thị trường chung. Vì thế, bạn nên tránh mua trong giai đoạn 1, ngay cả khi yếu tố cơ bản của công ty trông có vẻ tốt. Hãy kiềm chế sự vội vàng của mình. Kiên nhẫn chờ đợi và chỉ mua ở giai đoạn 2. Luôn ghi nhớ định luật 1 của Newton (luật quán tính). "Một vật chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động, một vật đứng yên sẽ đứng yên". Nếu cổ phiếu của bạn đang nằm chết dí một cục trong vũng nước, định luật 1 nói rằng, nó sẽ vẫn ở yên ở đó cho đến khi có một động lực mạnh mẽ bên ngoài tác động vào (đó có thể là những thay đổi quan trọng trong yếu tố cơ bản của công ty). Bạn không thể nào đạt được thành tích giao dịch siêu hạng nếu nắm giữ các “cổ phiếu chết”. Để lãi kép số vốn của bạn với tốc độ nhanh và đạt được thành tích giao dịch siêu hạng, bạn phải tránh đầu tư ở giai doạn 1 và chỉ tham gia ở giai đoạn 2 tăng giá, là thời điểm cổ phiếu có đà tăng trưởng mạnh.

Giai đoạn 1 là khi không có gì đáng chú ý diễn ra. Một cổ phiếu khi trong giai đoạn này sẽ bị thị trường lãng quên, nghĩa là rất ít nhà đầu tu lớn chú ý đến, hoặc không được thị trường đánh giá cao. Trong suốt giai đoạn 1, lợi nhuận, doanh số và biên lợi nhuận cũng biến động thất thường giống như giá cổ phiếu. Có thể là do triển vọng kinh doanh của công ty hay ngành có nhiều rủi ro không chắc chắn. Doanh nghiệp chua có bất cứ sự đột phá nào giúp giá cổ phiếu thoát khỏi giai đoạn buồn tẻ và thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư tổ chức lớn.

Giai đoạn 1 có thể tồn tại trong một thời gian dài, từ vài tháng đến vài năm. Giai đoạn 1 chính là lúc mà các nhà đầu tư thấy thị trường chứng khoán thật tẻ nhạt. Trong thị trường con gấu, giá của một vài cổ phiếu có nền tảng cơ bản tốt có thể đi ngang hoặc thậm chí sụt giảm cùng với thị trường chung. Vì thế, bạn nên tránh mua trong giai đoạn 1, ngay cả khi yếu tố cơ bản của công ty trông có vẻ tốt. Hãy kiềm chế sự vội vàng của mình. Kiên nhẫn chờ đợi và chỉ mua ở giai đoạn 2. Luôn ghi nhớ định luật 1 của Newton (luật quán tính). Một vật chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động, một vật đứng yên sẽ đứng yên. Nếu cổ phiếu của bạn đang nằm chết dí một cục trong vũng nước, định luật 1 nói rằng, nó sẽ vẫn ở yên ở đó cho đến khi có một động lực mạnh mẽ bên ngoài tác động vào (đó có thể là những thay đổi quan trọng trong yếu tố cơ bản của công ty). Bạn không thể nào đạt được thành tích giao dịch siêu hạng nếu nắm giữ các “cổ phiếu chết”. Để lãi kép số vốn của bạn với tốc độ nhanh và đạt được thành tích giao dịch siêu hạng, bạn phải tránh đầu tư ở giai doạn 1 và chỉ tham gia ở giai đoạn 2 tăng giá, là thời điểm cổ phiếu có đà tăng trưởng mạnh.

CÁC ĐẶC ĐIỂM CỦA GIAI ĐOẠN 1

• Trong suốt giai đoạn 1, giá cổ phiếu sẽ chuyển động đi ngang. Không chuyển động tăng hoặc giảm nào có thể kéo dài lâu.

• Giá chứng khoán sẽ dao động quanh đường trung bình di động 200 ngày (40 tuần). Trong suốt thời gian này, cổ phiếu không có xu hướng tăng hay xu hướng giảm rõ ràng. Thời gian "nằm chết" của cổ phiếu có thể tồn tại trong vài tháng đến vài năm.

• Giai đoạn 1 diễn ra sau xu hướng sụt giảm của giai đoạn 4, vốn diễn ra trong vài tháng hoặc nhiều hơn.

• Khối lượng thường sụt giảm và tương đối mỏng so với khối lượng của giai đoạn 4 trước đó.

KHÔNG CẦN PHẢI BẮT ĐÁY

Từ kinh nghiệm giao dịch của cá nhân, tôi cam đoan với bạn rằng, cái trò “câu cá ở đáy sông” (tức cố gắng mua cổ phiếu tại hoặc gần với đáy nhất có thể) là một điều vô cùng nguy hiểm và lãng phí thời gian. Ngay cả khi bạn may mắn bắt đúng đấy, bạn cũng chẳng bao giờ đạt được thành công lớn nếu như không có khả năng kiên trì nắm giữ cổ phiếu trong suốt xu hướng tăng kéo dài trong nhiều tháng hoặc thậm chí vài năm. Việc mua tại đáy là không cần thiết. Điều quan trọng là bạn phải có đủ khả năng “ôm chặt cổ phiếu” để đi theo xu hướng. Việc bắt đây đó đc kỳ nguy hiểm vì thiếu bằng chứng xác nhận đâu là đáy. Khi một cổ phiếu ở giai đoạn 4 hoặc giai đoạn 1, giá không có đà tăng trưởng (momentum).

Mục tiêu của tôi không phải là mua tại đáy thấp nhất hay tại mức giá rẻ nhất mà mua ở mức giá “hợp lý”. Điều đó có nghĩa bạn phải lựa chọn thời điểm mua đúng (là khi cổ phiếu sẵn sàng bắt đầu tăng giá mạnh mẽ)3. Cố gắng bắt đáy là việc làm không cần thiết và lãng phí thời gian. Hãy nhớ kỹ điều này. Để đạt được thành tích giao dịch siêu hạng, bạn cần phải tận dụng tối đa sức mạnh của lãi kép. Do đó, điều quan trọng là phải tập trung mua những chứng khoán sắp có khả năng tăng giá mạnh. Để làm điều này, bạn chỉ cần chờ đợi giai đoạn 2 tăng giá để mua vào cổ phiếu.

SỰ CHUYỂN TIẾP TỪ GIAI ĐOẠN 1 SANG GIAI ĐOẠN 2

Giai đoạn 2 tăng giá thường bắt đầu mà không có hoặc chỉ đôi chút dấu hiệu để bạn nhận ra. Không hề có một thông báo hay tin tức quan trọng nào cả. Tuy nhiên, có một dấu hiệu chắc chắn: giai đoạn 2 sẽ có khối lượng giao dịch tăng mạnh vào những phiên hoặc tuần giao dịch tăng giá mạnh bởi lực cầu lớn. Trong khi đó, khối lượng thường ở mức thấp trong các đợt điều chỉnh hoặc kéo ngược (trong xu hướng tăng dài hạn). Luôn luôn có những đợt tăng giá mạnh khoảng 25%-30% để đưa giá thoát khỏi vùng đáy 52 tuần. Bạn phải nhìn thấy điều này trước khi kết luận giai đoạn 2 tăng giá đã xuất hiện và xem xét việc mua vào.

CÁC TIÊU CHÍ ĐỂ NHẬN RA SỰ CHUYỂN TIẾP TỪ GIAI ĐOẠN 1 SANG GIAI ĐOẠN 2

1. Giá chứng khoán nằm trên đường MA150 ngày và MA200 ngày

2. MA150 ngày nằm trên MA200 ngày

3. MA200 ngày đang chuyển sang dốc lên

4. Xuất hiện các chuỗi đỉnh cao hơn và đáy cao hơn

5. Những tuần tăng giá mạnh với khối lượng lớn. Trong khi đó, thanh khoản nằm ở mức thấp vào những tuần điều chỉnh.

6. Số tuần có khối lượng giao dịch tăng nhiều hơn số tuần có khối lượng giao dịch giảm.

GIAI ĐOẠN 2 – PHA TĂNG GIÁ: TĂNG TỐC

Mặc dù nó xảy ra mà không có nhiều dấu hiệu cảnh báo, nhưng giai đoạn 2 tăng giá có thể được khơi mào bởi những tin tức bất ngờ như: các thay đổi luật pháp theo chiều hướng có lợi cho doanh nghiệp, môi trường kinh doanh đầy triển vọng, hoặc sự xuất hiện của một CEO tài năng có thể vực dậy công ty. Hoặc có thể, một công ty mới bất thình lình thu hút được sự chú ý của giới đầu tư khi công bố lợi nhuận lớn vượt quá dự báo của các nhà phân tích.

Gió là người bạn đồng hành của các thủy thủ. Giai đoạn 2 tăng chính là ngọn gió báo hiệu cho bạn biết, hãy sẵn sàng ra khơi. Khi lợi nhuận có đà tăng trưởng (tăng trưởng lợi nhuận tăng dần qua các quý hoặc các năm), cổ phiếu sẽ bắt đầu thoát ra khỏi vùng củng cố và tăng giá bởi lực cầu từ các nhà đầu tư tổ chức lớn. Các thanh giá và khối lượng trên biểu đồ ngày cũng như biểu đồ tuần sẽ xuất hiện khá dài thể hiện khối lượng tăng trong các đợt hồi phục. Trong khi đó, khối lượng giảm trong các đợt điều chỉnh. Những dấu hiệu tăng tốc này chỉ xuất hiện trong giai đoạn 2 tăng giá.

Trước khi giai đoạn 2 tăng giá diễn ra, cổ phiếu sẽ tăng giá theo mẫu hình bậc thang với các đỉnh cao hơn và đáy cao hơn. Giá cổ phiếu có thể đã tăng gấp đôi hoặc gấp ba nhưng cũng chỉ mới là sự khởi đầu cho xu hướng tăng dài hạn. Điều này có nghĩa giá còn tăng mạnh hơn nữa. Nếu công ty tiếp tục công bố lợi nhuận cao (đặc biệt nếu công ty công bố vài quý có tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cao ấn tượng), điều này sẽ thu hút sự chú ý của đám đông nhà đầu tư và lực cầu xuất hiện sau đó.

ĐẶC ĐIỂM CỦA GIAI ĐOẠN 2 TĂNG GIÁ

• Giá nằm trên đường MA 200 ngày (hoặc MA 40 tuần).

• Đường MA 200 ngày đang trong xu hướng dốc lên.

• Đường MA 150 ngày (hoặc MA 30 tuần) nằm trên đường MA 200 ngày (hoặc MA 40 tuần).

• Giá chứng khoán có xu hướng tăng rõ ràng, được xác định bằng các đỉnh cao hơn và đáy cao hơn theo mô hình bậc thang.

• Đường trung bình di động ngắn hạn nằm trên đường trung bình di động dài hạn (ví dụ đường trung bình 50 ngày nằm trên đường trung bình 150 ngày).

• Khối lượng tăng vọt vào những ngày hoặc tuần tăng giá. Trong khi khối lượng ở mức thấp vào những ngày hoặc tuần giảm giá.

• Có số lượng ngày và tuần tăng giá (với khối lượng cao hơn mức trung bình) nhiều hơn số lượng ngày và tuần giảm giá (với khối lượng cao hơn mức trung bình).

GIAI ĐOẠN 3 - PHA TẠO ĐỈNH: PHÂN PHỐI

Bữa tiệc nào cũng phải đến lúc tàn. Mọi thứ tốt đẹp nhất cuối cùng phải kết thúc. Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu không thể giữ đà tăng trưởng mãi mãi. Khi lợi nhuận vẫn tăng, nhưng tốc độ tăng trưởng giảm dần, đó là lúc cổ phiếu có thể đang ở giai đoạn phân phối. Cổ phiếu mặc dù vẫn thiết lập đỉnh cao hơn, nhưng độ biến động lại lớn và khối lượng tăng lên ở các đợt điều chỉnh.

Trong giai đoạn 3, cổ phiếu không còn được thu gom mạnh mẽ nữa. Thay vào đó, nó sẽ được trao tay từ các nhà đầu tư lớn chuyên nghiệp sang các nhà đầu tư nghiệp dư nhỏ lẻ, thiếu kinh nghiệm. Dòng tiền thông minh (đã mua khi cổ phiếu vừa bắt đầu bước vào giai đoạn 2 tăng giá) bây giờ đang nghĩ đến việc chốt lợi nhuận. Họ sẽ bán khi giá vẫn còn đang tăng giá mạnh (nhưng là đợt tăng giá mạnh cuối cùng). Những người mua lúc này, chính là các “cừu non” thiếu kinh nghiệm, bị thu hút bởi những cơn sóng tăng giá mạnh. Nói cách khác, việc mua cổ phiếu vào lúc này là hành vi đầu tư theo đám đông và rất rõ ràng. Phân phối thể hiện mẫu hình đạt đỉnh. Độ biến động giá sẽ tăng lên và cổ phiếu sẽ trở nên “hỗn loạn” hơn so với mẫu hình giá ở giai đoạn 2.

Thị trường tiếp tục đẩy các mức lợi nhuận ước tính lên mức rất cao, đến mức mà công ty không thể đánh bại ước tính của họ. Tất nhiên, một công ty dù tốt đến đâu cũng không thể liên tục đánh bại lợi nhuận ước tính của các nhà phân tích. Đây là lúc mà đà tăng trưởng EPS sẽ bắt đầu chậm lại. Hoặc là giá cổ phiếu sẽ tiên đoán trước sự yếu đi của lợi nhuận và giảm điểm trước khi lợi nhuận được công bố, hoặc là sẽ có vài quý tăng trưởng lợi nhuận bị chậm lại (hoặc suy giảm) và sau đó giá cổ phiếu mới sụt giảm.

ĐẶC ĐIỂM CỦA GIAI ĐOẠN 3

• Độ biến động tăng lên. Mặc dù mẫu hình giá nói chung có thể trông giống với giai đoạn 2 (giá vẫn đang có xu hướng tăng), nhưng chuyển động giá trở nên hỗn loạn hơn.

• Có những ngày giảm điểm mạnh (thường là mạnh nhất kể từ giai đoạn 2 tăng giá) với khối lượng lớn. Trên đồ thị tuần, cổ phiếu có tuần giảm giá mạnh nhất kể từ lúc bắt đầu xu hướng tăng. Nên nhớ, những đợt giảm giá mạnh luôn đi kèm với thanh khoản tăng vọt.

• Giá sẽ giảm xuống dưới đường MA 200 ngày. Một đặc điểm phổ biến của giai đoạn 3 là chúng ta sẽ thấy giá cổ phiếu biến động quanh đường trung bình di động 200 ngày (có thể nằm bên trên hoặc bên dưới MA 200 ngày).

• Đường MA 200 ngày sẽ mất đà tăng trưởng đi lên, trở nên phẳng ra, và sau đó vòng đi xuống.

GIAI ĐOẠN 4 – PHA GIẢM GIÁ: THÁO CHẠY

Báo cáo kết quả kinh doanh của các công ty cho thấy đà tăng trưởng EPS biến mất hoặc lợi nhuận sụt giảm. Một số trường hợp, báo cáo lợi nhuận xấu một cách bất ngờ. Công ty sẽ không đánh bại được lợi nhuận ước tính của các nhà phân tích hoặc họ sẽ hạ thấp dự báo về lợi nhuận của doanh nghiệp. Trong một số ngành, sự xấu đi trong lợi nhuận của doanh nghiệp đã được tiên báo trước bằng việc hàng tồn kho tăng lên thể hiện nhu cầu sụt giảm hoặc sự cạnh tranh thị phần khốc liệt. Một khi xu hướng tăng được chuyển tiếp sang giai đoạn thiết lập đỉnh, xu hướng giảm giá của giai đoạn 4 sắp xuất hiện.

Trong suốt giai đoạn 4, lợi nhuận của các doanh nghiệp sụt giảm hoặc thậm chí thua lỗ, điều này làm tăng áp lực bán cổ phiếu. Áp lực bán tháo của giai đoạn 4 có thể kéo dài cho đến khi nguồn cung cạn kiệt. Lúc này, cổ phiếu chuyển sang giai đoạn bị thị trường lãng quên, bỏ mặc. Khi các nhà đầu tư cảm thấy thất vọng, chán nản với cổ phiếu này, nó đang trở lại giai đoạn 1. Giai đoạn 1 có thể chỉ diễn ra trong thời gian ngắn nếu như công ty có thể nhanh chóng quay lại quỹ đạo tăng trưởng hoặc nó có thể kéo dài trong nhiều năm để công ty tiến hành tái cấu trúc. Trong một số trường hợp, công ty sẽ bị phá sản.

Giai đoạn 4 về cơ bản là đối ngược với giai đoạn 2 về đặc điểm giá và khối lượng. Theo đó, khối lượng sẽ tăng mạnh vào những ngày giá giảm và khối lượng nằm ở mức thấp vào những ngày tăng giá. Bạn nên tránh mua cổ phiếu khi ở vào giai đoạn 4.

ĐẶC ĐIỂM CỦA GIAI ĐOẠN 4

Hành động giá diễn ra dưới đường MA 200 ngày (hoặc đường MA 40 tuần).

• Đường MA200, đã đi ngang hoặc quay đầu đi xuống trong giai đoạn 3, bây giờ đã có xu hướng xuống rõ ràng.

• Giá chứng khoán gần chạm hoặc thiết lập đáy 52 tuần.

• Mẫu hình giá có dạng bậc thang đi xuống, tức là liên tiếp có đáy thấp hơn và đỉnh thấp hơn.

• Đường trung bình di động ngắn hạn nằm dưới đường trung bình di động dài hạn.

• Khối lượng giao dịch tăng vọt vào những ngày hoặc tuần giảm giá. Trong khi đó, khối lượng nằm ở mức thấp vào những ngày hoặc tuần tăng giá.

• Có số ngày và số tuần giảm giá (với khối lượng cao hơn mức trung bình) nhiều hơn số ngày và số tuần tăng giá (với khối lượng thấp hơn mức trung bình).

Hi vọng những thông tin mình tổng hợp phía trên sẽ hữu ích với phần lớn Nhà đầu tư, chúc các bạn đầu tư thành công !