3 kịch bản lạm phát năm 2020: Tác động mạnh bởi giá thịt lợn

Giá nhiên liệu, thịt lợn, dịch vụ y tế, dịch vụ giáo dục, giá điện... và cả những rủi ro thiên tai và thời tiết bất lợi là những yếu tố sẽ tác động đến chỉ số CPI năm 2020. Trong đó, mục tiêu lạm phát năm 2020 có đạt được hay không phụ thuộc chủ yếu vào t

TS Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính - nhận định, sau cú sốc giá thịt lợn tăng hơn 50% trong quý IV/2019, triển vọng kiềm chế lạm phát dưới 4% trong năm 2020 đã không còn chắc chắn khi CPI của tháng 12/2019 đã tăng 5,23% so với cùng kỳ năm 2018. Mặc dù lạm phát so với cùng kỳ năm trước sẽ có xu hướng giảm từ mức trên 5% hiện nay nhưng việc mục tiêu lạm phát năm 2020 có đạt được hay không phụ thuộc chủ yếu vào tốc độ giảm giá thịt lợn.

Theo TS Nguyễn Đức Độ, có thể xem xét 3 kịch bản lạm phát năm 2020. Cụ thể, kịch bản thứ nhất, nếu giá thịt lợn giảm mạnh ngay trong tháng Tết nhờ dịch tả lợn kết thúc sớm, người nông dân tái đàn thành công, đồng thời Chính phủ bình ổn giá thịt lợn thông qua biện pháp nhập khẩu, lạm phát trung bình cả năm 2020 có thể xoay quanh mức 3%. Kịch bản thứ hai, giá thịt lợn vẫn neo ở mức cao như hiện nay trong quý I/2020 do nguồn cung chỉ phục hồi đầy đủ từ quý II/2020, lạm phát trung bình của cả năm 2020 có thể xoay quanh mức 3,5%. Kịch bản tệ nhất xảy ra nếu dịch tả lợn châu Phi chưa thể kết thúc trong nửa đầu năm 2020. Trong trường hợp này, việc kiềm chế lạm phát dưới 4% là tương đối khó khăn, nhất là nếu xu hướng tăng của lạm phát cơ bản vẫn tiếp tục trong những tháng tới.

Theo TS Nguyễn Đức Độ, trong cả 3 kịch bản trên, các yếu tố khác tác động đến lạm phát như giá dầu, tỷ giá, giá dịch vụ y tế, giáo dục được dự báo thay đổi không lớn. Cụ thể, giá dầu được cho là sẽ vẫn ổn định nhờ nguồn cung dầu đá phiến dồi dào, đồng thời, kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại dẫn đến nhu cầu về dầu không cao. Trong khi đó, tỷ giá cũng được dự báo sẽ chỉ dao động khoảng 1% trong năm 2020 nhờ nguồn cung USD dồi dào, dự trữ ngoại hối lớn, đồng thời quan trọng nhất là Ngân hàng Nhà nước sẽ vẫn duy trì chính sách tỷ giá thận trọng nhằm giảm thiểu khả năng Mỹ áp đặt hạn chế thương mại đối với Việt Nam. Giá dịch vụ y tế, giáo dục được dự báo sẽ chỉ điều chỉnh khi Chính phủ nhận thấy mục tiêu kiềm chế lạm phát năm 2020 chắc chắn hoàn thành. Do đó, CPI dự báo sẽ tăng trung bình khoảng 3,5% (+/-0,5%) trong năm 2020.

PGS.TS Ngô Trí Long – Chuyên gia kinh tế - nhận định, dù mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4% trong năm 2019 đã thành công - ở mức 2,76%, song chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm 2020 sẽ chịu nhiều áp lực hiện hữu nếu Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương không chủ động kiểm soát, phối hợp chặt chẽ với nhau trong điều hành giá cả các mặt hàng.

Để đạt được mục tiêu tăng giá tiêu dùng bình quân dưới 4% trong năm 2020, PGS.TS Ngô Trí Long cho rằng, công tác quản lý, điều hành giá, kiểm soát lạm phát năm 2020 cần tiếp tục thực hiện một cách thận trọng, linh hoạt và chủ động. Tiếp tục theo dõi sát diễn biến giá cả thị trường các mặt hàng thiết yếu để kịp thời đề xuất các giải pháp bảo đảm cân đối cung cầu nhằm bình ổn giá cả thị trường, nhất là trong các dịp lễ, Tết hoặc các thời điểm xảy ra thiên tai, bão lũ. Kiểm soát chặt chẽ yếu tố hình thành giá đối với các mặt hàng bình ổn giá, mặt hàng thuộc danh mục kê khai giá.

CPI bình quân năm 2019 tăng 2,79% so với năm 2018, thấp hơn mục tiêu Quốc hội đề ra (khoảng 4%), đây là mức tăng bình quân năm thấp nhất trong 3 năm qua. Mục tiêu Chính phủ đặt ra cho năm 2020 như sau: GDP tăng 6,8%; CPI bình quân dưới 4%; xuất khẩu tăng 7%...

TS Lê Quốc Phương - nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin công nghiệp và thương mại (Bộ Công Thương) - cho rằng, nếu có các giải pháp phù hợp, huy động các yếu tố thuận lợi như: CPI 4 năm qua dưới 4%; kinh tế vĩ mô tương đối ổn định; cung hàng hóa tương đối dồi dào… đồng thời giảm các yếu tố bất lợi gồm: mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2020 tương đối cao trong khi mô hình tăng trưởng chưa đổi mới căn bản, việc này sẽ tạo sức ép lên lạm phát; giá dịch vụ y tế và giáo dục tiếp tục tăng; giá thịt lợn có thể tăng trong dịp Tết… Như vậy, hoàn toàn có thể đạt mục tiêu CPI năm 2020 dưới 4%.