20/03/2023 Cập nhật ĐHCĐ 2024

10 ngày khủng hoảng ngân hàng toàn cầu và những cảnh báo sắp tới

Ngày 10/3, vụ sụp đổ ngân hàng lớn thứ hai trong lịch sử Mỹ xảy ra với SVB đã kích hoạt một làn sóng khủng hoảng xuyên Đại Tây Dương, với hàng trăm tỉ USD đã được bơm vào để ngăn chặn hiệu ứng domino lan mạnh thêm.

Các khách hàng của Ngân hàng Thung lũng Silicon (SVB) đã điên cuồng rút tổng cộng 42 tỉ USD chỉ trong vòng một ngày khỏi ngân hàng có trụ sở chính tại California trước khi các cơ quan quản lý của Mỹ phải can thiệp khẩn cấp để nắm quyền kiểm soát. Sự sụp đổ của SVB đã khiến thị trường hoảng loạn, gây ra nỗi đau cho các tổ chức tài chính yếu hơn đang phải vật lộn với những hậu quả không lường trước được của lãi suất tăng vọt và những vết thương tự gây ra.

Chỉ trong vòng một tuần sau đó là liên tiếp các biến cố của ngành ngân hàng. Ngày 12/3, Ngân hàng Signature Bank ngừng hoạt động và tiếp đến là việc giải cứu Ngân hàng First Republic Bank (FRC) - với 30 tỉ USD bơm từ 11 ngân hàng khác. Đặc biệt, ngày 19/3, Credit Suisse, một ngân hàng toàn cầu đã được ngân hàng UBS lớn nhất Thuỵ Sỹ đồng ý mua lại với giá 3,25 tỷ USD trong một thỏa thuận đạt được vào phút chót.

Tâm lý bình tĩnh tương đối đã được khôi phục, nhờ vào việc cung cấp một khoản tiền mặt khẩn cấp khổng lồ từ những người cho vay cuối cùng - các ngân hàng trung ương, và một số công ty mạnh nhất trong ngành.

Mặc dù vậy, các thị trường vẫn đang bên bờ vực: Các chỉ số chuẩn của cổ phiếu tại các ngân hàng Mỹ và châu Âu đã mất lần lượt 20% và 13% giá trị kể từ khi kết thúc phiên giao dịch hôm 15/3.

Những sự kiện đã xảy ra

Chi phí giải cứu là bao nhiêu?

Gần 200 tỷ USD cho đến nay đã được các ngân hàng trung ương cam kết hỗ trợ trực tiếp. Để đảm bảo tất cả các khoản tiền gửi tại Ngân hàng Thung lũng Silicon và Ngân hàng Signature, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Ngân hàng trung ương) đang sẵn sàng chịu trách nhiệm với số tiền 140 tỷ USD. Tiếp đến là 54 tỷ USD mà Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ đã cung cấp cho Credit Suisse dưới hình thức cho vay khẩn cấp, và sẵn sàng cung cấp thêm hàng trăm tỷ USD cho cả UBS và Credit Suisse.

FED cũng đã đồng ý cho các ngân hàng khác vay số tiền kỷ lục trong tuần qua. Các ngân hàng đã vay gần 153 tỷ USD từ FED trong những ngày gần đây, phá vỡ kỷ lục trước đó là 112 tỷ USD được thiết lập trong cuộc khủng hoảng năm 2008.

Các ngân hàng cũng đã vay gần 12 tỷ USD từ chương trình cho vay khẩn cấp mới của FED được thành lập vào đầu tuần trước với mục đích ngăn chặn nhiều ngân hàng khác sụp đổ.

Tổng số tiền 318 tỷ USD mà FED đã cho hệ thống tài chính vay chỉ bằng khoảng một nửa số tiền đã được huy động trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

“Nhưng đó vẫn là một con số lớn", ông Michael Feroli của JPMorgan cho biết trong một lưu ý với các nhà đầu tư hôm 15/3.

Ngành ngân hàng cũng dốc sức hỗ trợ

JPMorgan Chase, Bank of America và Citigroup nằm trong nhóm 11 công ty cho vay tuần qua đã cung cấp khoản tiền mặt trị giá 30 tỷ USD nhằm củng cố niềm tin vào First Republic Bank.

HSBC được cho là đã cam kết hơn 2 tỷ USD cho chi nhánh SVB tại Anh, vốn được ngân hàng này mua vào với giá tượng trưng 1 bảng hôm 12/3.

Tiền của người gửi có an toàn không?

Nếu bạn có ít hơn 250.000 USD trong tài khoản tại một ngân hàng Mỹ được FDIC bảo hiểm, thì bạn gần như chắc chắn không có gì phải lo lắng. Các tài khoản chung (của từ 2 cá nhân trở lên) được bảo hiểm lên đến 500.000 USD.

Các nước châu Âu vận hành các chương trình tương tự. Ở Thụy Sĩ, mỗi người gửi tiền được bảo hiểm tới 100.000 franc Thụy Sĩ (108.000 USD).

Khách hàng của các ngân hàng sụp đổ ở Liên minh châu Âu được cam kết trả lại 100.000 euro cho khoản tiền gửi của họ. Các chủ tài khoản chung có thể nhận được khoản bồi thường tổng cộng 200.000 euro.

Tại Anh, người gửi tiền có thể được trả lại tới 85.000 bảng Anh (102.000 USD) nếu ngân hàng của họ phá sản, và 170.000 bảng Anh cho các tài khoản chung.

Cuộc khủng hoảng sẽ khiến việc đi vay khó hơn?

Câu trả lời ngắn gọn là "Có". Các ngân hàng đang chịu căng thẳng sẽ chú ý nhiều hơn đến mức độ tín nhiệm của người vay, cho dù họ là doanh nghiệp đang tìm kiếm khoản vay hay người mua nhà đang cần thế chấp.

“Nếu các ngân hàng gặp căng thẳng, họ có thể miễn cưỡng cho vay", Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cho biết hôm 16/3 trước Ủy ban Tài chính Thượng viện. “Chúng ta có thể thấy tín dụng trở nên đắt đỏ hơn và ít khả dụng hơn.”

Bà Christine Lagarde, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), nói với các phóng viên cùng ngày rằng “căng thẳng thị trường gia tăng liên tục” có thể hạn chế hơn nữa các điều kiện tín dụng vốn đã thắt chặt để đối phó với việc tăng lãi suất.

Liệu có nguy cơ dẫn đến một cuộc suy thoái?

Câu trả lời là "Có". Đây là những gì bà Yellen cũng đã nói với Ủy ban Tài chính Thượng viện Mỹ: “Điều đó có thể biến thành một nguồn rủi ro kinh tế suy giảm đáng kể”.

Ngân hàng Goldman Sachs hôm 15/3 cho rằng căng thẳng ngày càng tăng trong lĩnh vực ngân hàng đang làm tăng nguy cơ xảy ra suy thoái kinh tế ở Mỹ trong vòng 12 tháng tới. Ngân hàng này đánh giá rằng nền kinh tế Mỹ có 35% cơ hội rơi vào suy thoái trong vòng một năm, tăng so với mức 25% trước khi cuộc khủng hoảng ngân hàng bắt đầu.