Giải thích thuật ngữ

Cổ phiếu ưu đãi

Nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu ưu đãi có lợi thế về cổ tức và quyền nhận phân phối tài sản cao hơn so với nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu phổ thông. Thông tin về mỗi cổ phiếu ưu đãi phụ thuộc vào từng đợt phát hành.

Nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu ưu đãi có lợi thế cao hơn về phân phối tài sản (ví dụ: cổ tức) so với nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu phổ thông.
Nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu ưu đãi thường không (hoặc bị hạn chế) có quyền biểu quyết.
Trong trường hợp thanh lý công ty, nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu ưu đãi được ưu tiên phân chia tài sản lớn hơn nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu phổ thông, nhưng ít hơn NĐT sở hữu trái phiếu.
Cổ phiếu ưu đãi có các đặc điểm của cả trái phiếu và cổ phiếu, làm tăng sức hấp dẫn của nó đối với một số nhà đầu tư.

"Có nên sở hữu cổ phiếu ưu đãi?" là câu hỏi mà nhiều nhà đầu tư đang trăn trở. Trước khi quyết định đầu tư, ta cần hiểu đúng khái niệm, đặc trưng, phân loại, ưu và nhược điểm của nhóm cổ phiếu đặc biệt này. Trong bài viết dưới đây, 24hMoney sẽ cung cấp kiến thức cơ bản đồng thời phân tích rủi ro và cơ hội khi đầu tư cổ phiếu ưu đãi.

Cổ phiếu ưu đãi là gì?

Cổ phiếu ưu đãi là chứng chỉ xác nhận quyền sở hữu trong công ty cổ phần và các cá nhân sở hữu cổ phiếu ưu đãi được hưởng một số quyền lợi nổi bật hơn so với cổ đông phổ thông như cổ tức, quyền biểu quyết hay thứ tự ưu tiên được thanh lý tài sản nếu công ty phá sản.

Ngoài ra, cổ phiếu ưu đãi còn được xem như một loại chứng khoán lai khi mang đồng thời cả đặc trưng của cổ phiếu phổ thông lẫn trái phiếu.

Cổ phiếu ưu đãi là gì? Định nghĩa, khái niệm, giải thích ý nghĩa, ví dụ mẫu - 24HMoney

Cổ phiếu ưu đãi có quyền biểu quyết tại Đại hội Cổ đông

Đặc điểm của cổ phiếu ưu đãi

Một cổ phiếu ưu đãi thường có những đặc trưng như sau:

Có chi trả một lượng cổ tức nhất định cho cổ đông nắm giữ.
Khác với mệnh giá chỉ có giá trị danh nghĩa của cổ phiếu thường, mệnh giá của cổ phiếu ưu đãi thể hiện ý nghĩa trong việc chia cổ tức cố định và cổ tức được ấn định theo một tỷ lệ cố định trên mệnh giá.
Khi công ty phá sản, cổ phiếu ưu đãi thường được ưu tiên thanh lý tài sản cao hơn cổ phiếu phổ thông và thấp hơn trái phiếu
Cổ phiếu ưu đãi sở hữu cả đặc điểm của trải phiếu và cổ phiếu phổ thông nên có sức hấp dẫn lớn với nhà đầu tư
Nếu một công ty không trả cổ tức cho cổ đông ưu đãi không có nghĩa công ty bị vỡ nợ. Bởi vì cổ đông ưu đãi không được hưởng những quyền lợi như trái phiếu.

Các loại cổ phiếu ưu đãi

Cổ phiếu ưu đãi được chia thành 3 nhóm thường gặp với đặc trưng như:

Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết: Khi sở hữu cổ phiếu này, cổ đông có số phiếu biểu quyết nhiều hơn so với cổ phần phổ thông. Trong đó số phiếu biểu quyết của một cổ phiếu ưu đãi biểu quyết do công ty quy định theo điều lệ cụ thể. Ngoài ra cổ đông còn có quyền dự họp đại hội cổ đông, đề cử người vào Hội đồng Quản trị và Ban Kiểm soát nhưng không được chuyển nhượng cổ phiếu đó cho người khác.
Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: Đây là loại cổ phiếu mang đến lợi tức cao hơn so với mức của cổ phần phổ thông/mức ổn định hàng năm cho cổ đông sở hữu. Tuy nhiên, cổ đông bị loại trừ quyền biểu quyết, dự họp đại hội cổ đông hay đề cử người vào Hội đồng Quản trị và Ban Kiểm soát.
Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại: Nếu sở hữu loại cổ phiếu này cổ đông sẽ được doanh nghiệp hoàn lại vốn theo yêu cầu hoặc theo điều kiện được ghi tại cổ phiếu của cổ phần ưu đãi hoàn lại.

Cổ phiếu ưu đãi có mức chi trả cổ tức khiến nhà đầu tư hài lòng

So sánh cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu phổ thông

	Cổ phiếu phổ thông	Cổ phiếu ưu đãi
Điểm giống nhau	Là công cụ của thị trường vốn, có vai trò xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần vốn của tổ chức phát hành. Do công ty cổ phần phát hành, có thời hạn là trung và dài hạn, không được hoàn lại vốn, chủ sở hữu chỉ chịu trách nhiệm trên vốn góp.
Điểm khác nhau
Tính chất phát hành	Bắt buộc	Không bắt buộc
Cổ tức	Phụ thuộc vào kết quả kinh doanh, thường không ổn định.	Không phụ thuộc kết quả kinh doanh, thường đẫ được xác định trước tại một mức.
Quyền bỏ phiếu	Có quyền bỏ phiếu	Không có quyền bỏ phiếu (ngoại từ cổ phiếu ưu đãi biểu quyết)
Khả năng chuyển đổi	Không được chuyển đổi thành cổ phiếu ưu đãi	Có thể chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông
Khả năng chuyển nhượng	Tự do chuyển nhượng	Không được tự do chuyển nhượng mà tùy theo nhóm: Cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi biểu quyết không được chuyển nhượng cổ phần cho người khác, trừ trường hợp tuân theo bản án, quyết định Pháp luật đã có hiệu luật hoặc được thừa kế. Cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức, cổ phần ưu đãi hoàn lại không bị giới hạn quyền chuyển nhượng về cổ phần.
Khả năng thu hồi tài sản	Cổ đông phổ thông là người cuối cùng hưởng giá trị của tài sản thanh lý nếu công ty phá sản	Cổ đông ưu đãi sẽ được nhận tiền thanh lý tài sản trước cổ đông phổ thông và sai người sở hữu trái phiếu.

So sánh cổ phiếu ưu đãi và trái phiếu

	Trái phiếu	Cổ phiếu ưu đãi
Giống nhau	Là công cụ của thị trường vốn và do các doanh nghiệp phát hành Có thể mua lại hoặc chuyển nhượng cho người khác Được nhận lãi cố định theo thông tin trên trái phiếu hoặc cố phiếu ưu đãi
Khác nhau
Tính chất	Là chứng chỉ nợ	Là chứng chỉ xác nhận quyền lợi của nhà đầu tư
Quyền biểu quyết	Không có	Có (cố phiếu ưu đãi quyền biểu quyết)
Rủi ro	Thấp	Cao hơn
Khả năng chuyển đổi	Được chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông	Được chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông/trái phiếu

Cơ hội và rủi ro của cổ phiếu ưu đãi

Từ những so sánh trên và đặc trưng, cách thức hoạt động của cổ phiếu ưu đãi, ta có thể rút ra các điểm ưu và nhược như sau:

Cơ hội:

Có mức chi trả cổ tức cao hơn cổ phiếu phổ thông
Quyền thanh lý tài sản khi công ty vỡ nợ cao hơn cổ phiếu phổ thông
Cổ tức không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh mà thường đã được xác định trước tại một mức
Có thể chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông

Rủi ro:

Tiềm năng tăng giá thấp hơn cổ phiếu phổ thông
Khối lượng giao dịch thấp nên khó thanh khoản
Nếu công ty gặp khó khăn về tài chính có thể tạm dừng trả cổ tức
Không phải tất cả cổ phiếu ưu đãi đều được tự do chuyển nhượng

Tại sao doanh nghiệp phát hành cổ phiếu ưu đãi?

Lựa chọn phát hành cổ phiếu ưu đãi thay vì trái phiếu, doanh nghiệp có thể đạt được tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu (D/E) thấp hơn. Từ đó họ có thể thu được nguồn tài chính dồi dào trong tương lai. Tỷ lệ D/E còn là một trong những thước đo hiệu quả nhất để có thể phân tích sự ổn định của một doanh nghiệp. Chỉ số này thấp cho thấy công ty đang có độ an toàn cao nhưng chưa chắc hấp dẫn nhà đầu tư vì có thể doanh nghiệp chưa tối ưu hoá hiệu quả sử dụng vốn.

Không những vậy, phát hành trái phiểu có thể khiến nhiều khách mua tiềm năng e dè bởi lịch trình trả nợ phải được duy trì nghiêm ngặt, bất kể hoàn cảnh tài chính của công ty. Ngược lại, cổ phiếu ưu đãi chủ yếu dựa vào vốn chủ sở hữu nên không cần tuân theo các nguyên tắc trả nợ tương tự. Một số công ty lựa chọn phát hành cổ phiếu ưu đãi còn là vì tính năng giá thu hồi. Ngay thời điểm phát hành chứng khoán, giá thu hồi có thể đã được thiết lập.

Có nên đầu tư cổ phiếu ưu đãi?

Theo thực tế, sở hữu cổ phiếu ưu đãi khó hơn cổ phiếu phổ thông. Nếu muốn mua cổ phiếu phổ thông, quý vị có thể mở tài khoản và tiến hành giao dịch trên các sàn Hose, HNX, thậm chí là OTC hay UpCOM. Ngược lại cổ phiếu ưu đãi thường không được công ty giao dịch phổ biến mà dành cho những cổ đông đặc biệt hoặc người có đóng góp nhiều cho doanh nghiệp, từ đó hình thành nên những mục đích, quy định riêng - điều sẽ hạn chế khả năng sở hữu của nhà đầu tư.

Chẳng những vậy, không phải 100% cổ phiếu ưu đãi đều sẽ được chuyển nhượng mà chỉ đối với cổ phiếu ưu đãi cổ tức và cổ phiếu ưu đãi hoàn lại. Đây cũng là hai nhóm cổ phiếu ưu đãi có thể thanh khoản trên thị trường. Cuối cùng cổ phiếu ưu đãi tại Việt Nam chưa phát triển hay phổ biến rộng khắp ở nhiều nước trên thế giới, từ đó khả năng lẫn khối lượng giao dịch không quá lý tưởng.

Khối lượng giao dịch của cổ phiếu ưu đãi là bài toán nan giải cho nhà đầu tư

Tóm lại, cổ phiếu ưu đãi vẫn là loại hình chứng khoán đặc thù, tiềm ẩn nhiều rủi ro bên cạnh cơ hội nên trước khi lựa chọn đầu tư, nhà đầu tư nên tìm hiểu và cân nhắc kỹ lưỡng.