Sau hơn sáu thập kỷ lèo lái Berkshire Hathaway trở thành một trong những tập đoàn đầu tư lớn nhất thế giới, huyền thoại Warren Buffett bất ngờ thông báo sẽ rút khỏi vị trí CEO vào cuối năm nay – ở tuổi 94. Dù đã nhiều lần nhắc đến kế hoạch kế nhiệm, quyết định lần này vẫn khiến cả ban lãnh đạo và người kế nhiệm tiềm năng Greg Abel ngỡ ngàng. Nhưng bất ngờ lớn hơn không nằm ở chiếc ghế CEO – mà là khối tài sản tiền mặt trị giá 348 tỷ USD mà ông để lại.

Buffett mua lại Berkshire Hathaway vào năm 1965, khi nó còn là một công ty dệt may đang gặp khó. Kể từ đó, ông áp dụng triết lý đầu tư giá trị – tìm kiếm các doanh nghiệp bị thị trường định giá thấp hơn giá trị nội tại – để biến Berkshire thành một tập đoàn đa ngành khổng lồ: từ bảo hiểm, năng lượng, đường sắt đến... kẹo. Tổng lợi suất đầu tư của Berkshire từ năm 1965 đến cuối 2024 là hơn 5,500,000%, tức lợi suất kép gần 20%/năm, bỏ xa mức 39,000% của chỉ số S&P 500.

Tính đến đầu năm 2025, vốn hóa của Berkshire đã đạt 1.160 tỷ USD, nhưng phần khó nhất có lẽ mới bắt đầu – dành cho Greg Abel.

Greg Abel, người đã gắn bó với Berkshire hơn 25 năm và điều hành mảng phi bảo hiểm từ năm 2018, không chỉ phải kế thừa hào quang của “nhà tiên tri xứ Omaha” mà còn phải giải quyết một bài toán chưa từng có: đầu tư gần 350 tỷ USD trong bối cảnh thiếu cơ hội hấp dẫn.

Trong năm qua, Buffett đã mạnh tay rút vốn khỏi thị trường chứng khoán, bao gồm việc bán bớt cổ phần Apple. Tính đến cuối tháng 3, lượng tiền mặt và trái phiếu chính phủ ngắn hạn mà Berkshire nắm giữ đã vượt qua giá trị cổ phiếu niêm yết trong danh mục – lần đầu tiên sau 20 năm. Số tiền này tương đương khoảng 5% thị trường tín phiếu kho bạc Mỹ – nếu Berkshire là một quốc gia, họ sẽ đứng thứ 10 thế giới về quy mô nắm giữ nợ công Mỹ, vượt cả Ấn Độ, Thụy Sĩ hay Đài Loan.

Dù chiến lược rút khỏi cổ phiếu giúp giá cổ phiếu Berkshire tăng hơn 20% trong năm nay (trong khi S&P 500 giảm nhẹ), thì khối tiền mặt khổng lồ này cũng phản ánh một thực tế: thị trường hiện tại quá đắt đỏ đối với triết lý đầu tư giá trị.

Buffett gần đây than phiền rằng rất ít doanh nghiệp đáng để mua với mức giá hợp lý. Nếu giữ nguyên nguyên tắc cũ, Berkshire có thể buộc phải... chờ thêm một cú sụt giảm sâu để xuống tiền như đã từng làm trong các cuộc khủng hoảng năm 1990 hay 2008.

Một lựa chọn tiềm năng là tăng tỷ trọng đầu tư ra nước ngoài. Những năm gần đây, Buffett đã thu về kết quả tích cực khi đầu tư vào các tập đoàn thương mại lớn của Nhật Bản như Mitsubishi hay Sumitomo. Đáng chú ý, trong số các doanh nghiệp có vốn hóa trên 5 tỷ USD và P/E dưới 10 (tức bị thị trường đánh giá thấp), 80% về giá trị nằm ngoài nước Mỹ – một cơ hội mà Greg Abel không thể bỏ qua.

Một lựa chọn khác – dù ít khả năng xảy ra – là nới lỏng kỷ luật đầu tư giá trị, chuyển sang phong cách đầu tư linh hoạt hơn. Nhưng điều đó đồng nghĩa với việc làm mờ đi “chất Buffett” – điều mà các cổ đông trung thành của Berkshire có thể khó chấp nhận.

Greg Abel sẽ không thiếu tiền để đầu tư, nhưng có thể sẽ thiếu những món hời giống như thời Buffett hoàng kim. Trừ khi thị trường điều chỉnh mạnh, hoặc ông dám mở rộng phạm vi chiến lược, bài toán 348 tỷ USD sẽ tiếp tục đè nặng lên vai nhà lãnh đạo mới.

Và hàng triệu cổ đông đang chờ xem: liệu "người kế nhiệm" có giữ được tầm nhìn như “nhà tiên tri” – hay sẽ viết nên một chương hoàn toàn mới cho Berkshire Hathaway?

Bài học cho nhà đầu tư Cuộc chuyển giao tại Berkshire Hathaway không chỉ là câu chuyện nội bộ của một tập đoàn Mỹ, mà còn mang lại nhiều bài học sâu sắc cho nhà đầu tư Việt Nam – đặc biệt là những người theo đuổi phong cách đầu tư giá trị hoặc dài hạn:

– Có tiền chưa chắc đã dễ đầu tư. Khi thị trường đắt đỏ và kỳ vọng quá cao, giữ tiền mặt cũng là một chiến lược.

– Buffett rút khỏi thị trường khi không còn thấy cơ hội "hợp lý", dù thị trường chung vẫn đang hưng phấn. Nhà đầu tư cá nhân cũng nên học cách nói "không" với sự hấp dẫn nhất thời nếu nó không phù hợp với nguyên tắc đầu tư của mình.

– Cơ hội không chỉ đến từ thị trường trong nước. Việc Buffett mở rộng sang Nhật là minh chứng rằng nhà đầu tư hiện đại cần mở rộng tầm nhìn ra thế giới – và nhà đầu tư Việt Nam hoàn toàn có thể tận dụng ETF, cổ phiếu quốc tế để làm điều đó.

– Việc “ngồi trên đống tiền” không phải là bỏ lỡ cơ hội – mà là chờ cơ hội thật sự xứng đáng. Đây là một thái độ hiếm thấy ở nhà đầu tư cá nhân, nhưng lại rất đáng học hỏi.

– Buffett rút lui có chuẩn bị, và đặt nền móng để người kế nhiệm có thể tiếp nối triết lý đầu tư. Với nhà đầu tư cá nhân, đó là lời nhắc về việc lập kế hoạch tài chính, đầu tư và chuyển giao tài sản lâu dài một cách bài bản.