Yếu tố nào khiến đồng USD trên thị trường tự do lập kỷ lục mới?

Giá bán USD trên thị trường tự do sắp chạm 26.000 đồng/USD - là mức cao nhất từng ghi nhận từ trước đến nay; giá USD “chợ đen” đã cao hơn giá USD tại ngân hàng khoảng 400 - 500 đồng/USD...

Hai tháng trở lại đây, Việt Nam đồng (VND) gần như đi ngang trong biên độ hẹp sau các can thiệp của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Ngày 26/6, tỷ giá USD/VND trên thị trường liên ngân hàng ở mức 25.258 đồng/USD, không thay đổi nhiều so với cuối tháng 5. Tuy nhiên, tỷ giá USD/VND trên thị trường tự do đã tăng lên mức kỷ lục là 25.950 đồng/USD, tăng 68 đồng so với cuối tháng trước và tăng 4,6% so với đầu năm.

Áp lực tỷ giá vẫn còn

Giá USD ở các ngân hàng thương mại cũng tăng nhẹ. Như tại Vietcombank, tỷ giá USD/VND được niêm yết ở mức 25.225 - 25.475 đồng/USD (mua vào - bán ra). Tại Eximbank, giá bán USD ở mức 25.474 đồng/USD, mua vào 25.210 - 25.240 đồng/USD.

Nếu so với mức đỉnh quanh vùng 25.500 đồng hồi giữa tháng 4, giá USD tại ngân hàng hiện đã hạ nhiệt nhiều và duy trì ổn định trong những ngày qua.

Ngược lại, trên thị trường tự do, giá USD ngày 26/6 tăng thêm 50 đồng mỗi chiều (mua - bán). Các điểm thu mua, quy đổi ngoại tệ ở Hà Nội niêm yết mức giá 25.870 - 25.950 đồng/USD (mua - bán). Như vậy, giá bán sắp chạm 26.000 đồng/USD - là mức cao nhất từng ghi nhận từ trước đến nay; giá USD “chợ đen” đã cao hơn giá USD tại ngân hàng khoảng 400 - 500 đồng/USD.

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa có động thái mới được cho là bước đi tiếp theo trong nỗ lực kiểm soát tỷ giá. Trong hai phiên giao dịch gần đây (ngày 21/6 và 24/6), nhà điều hành đã giảm kỳ hạn tín phiếu xuống 14 ngày nhưng lãi suất trúng thầu vẫn được giữ nguyên ở mức 4,25%/năm, sau thời gian dài chào bán tín phiếu có kỳ hạn 28 ngày.

Động thái này được cho là nhằm tăng tính hấp dẫn cho công cụ hút thanh khoản tiền đồng, từ đó nâng cao mặt bằng lãi suất VND liên ngân hàng trong bối cảnh áp lực tỷ giá vẫn còn hiện hữu và lãi suất liên ngân hàng tại các kỳ hạn dưới 1 tháng giảm mạnh trong những phiên gần đây.

Trong báo cáo cập nhật kinh tế mới nhất về Việt Nam, Ngân hàng Standard Chartered dự báo nền kinh tế có thể vẫn còn phải đối mặt với những thách thức trong quý III trong bối cảnh áp lực giá cả, tỷ giá và nhu cầu suy giảm trên toàn cầu.

"Yếu tố tỷ giá có thể thúc đẩy NHNN tăng lãi suất trong quý IV hoặc sớm hơn. Các động thái từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ là yếu tố trọng yếu ảnh hưởng đến các quyết định chính sách của NHNN", ông Tim Leelahaphan Standard Chartered, chuyên gia kinh tế Việt Nam và Thái Lan, Ngân hàng Standard Chartered nhấn mạnh.

Trong báo cáo phân tích mới đây, Công ty chứng khoán ACBS dự báo, việc Fed hạ lãi suất muộn và thấp hơn nhiều so với dự báo đầu năm sẽ khiến áp lực tỷ giá USD/VND trở thành vấn đề thường trực. Không những thế, áp lực này có thể gia tăng thêm trong mùa hè khi cán cân thương mại đang nghiêng về nhập siêu để chuẩn bị cho hoạt động sản xuất kinh doanh và xuất khẩu cuối năm.

Vì sao đồng USD trên thị trường tự do tăng mạnh?

Các chuyên gia cho cho hay, giá USD đi lên trong những ngày gần đây do ảnh hưởng từ giá USD trên thị trường quốc tế. Theo đó, trong tháng 6/2024, đồng USD có xu hướng phục hồi nhẹ, tăng 0,8% so với cuối tháng 5.

Chứng khoán Rồng Việt đưa ra nhiều lý do để lo ngại rủi ro giảm giá đối với VND vẫn còn hiện hữu với nguy cơ đồng USD tăng trở lại trong nửa cuối năm 2024.

Đó là sự phục hồi của đồng USD trong tháng qua diễn ra khi một số ngân hàng trung ương đã bắt đầu cắt giảm lãi suất chính sách trong khi lãi suất của Fed vẫn giữ nguyên.

Hiện tại, thị trường vẫn đang dò tìm kỳ vọng về thời điểm và mức độ cắt giảm lãi suất của các ngân hàng trung ương. Việc Fed chần chừ trong việc cắt giảm lãi suất trong khi các ngân hàng trung ương khác như Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), Ngân hàng Trung ương Anh (BoE), Ngân hàng Quốc gia Thụy Sỹ (SNB) tiến hành cắt giảm lãi suất sớm và nhiều hơn có thể khiến cho chênh lệch lãi suất giữa Mỹ và các nước khác gia tăng. Điều này ít nhất sẽ giữ cho nhu cầu đối với đồng USD vẫn mạnh.

Bên cạnh đó, bất ổn địa chính trị kéo dài sẽ được bổ sung bằng cuộc bầu cử Mỹ sắp diễn ra vào cuối năm nay. Trong đó, kịch bản nổi lên là nguy cơ thuế quan với hàng Trung Quốc và áp lực mất giá đối với đồng Nhân dân tệ (NDT).

Vì vậy, VDSC lưu ý rủi ro giảm giá đối với tiền đồng vẫn còn hiện hữu với nguy cơ đồng USD tăng trở lại trong nửa cuối năm 2024 có thể kích hoạt một đợt giảm tiếp theo.

Một số ý kiến cũng cho rằng không loại trừ giá USD trên thị trường tự do tăng một phần nhu cầu gom USD nhập vàng qua đường biên mậu trong bối cảnh giá vàng nhẫn và vàng trang sức vẫn đang cao hơn thế giới từ 3-4 triệu đồng/lượng.

Về diễn biến tăng "nóng" của tỷ giá USD/VND trên thị trường tự do, ông Đinh Đức Quang, Giám đốc điều hành Khối Kinh doanh tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam, đánh giá khối lượng giao dịch trên thị trường tự do là rất nhỏ trong tổng thể hoạt động của thị trường ngoại hối trong nước.

"Gần như toàn bộ giao dịch phục vụ nhu cầu xuất nhập khẩu, vay trả nợ nước ngoài, đầu tư nước ngoài của các doanh nghiệp và các giao dịch hợp pháp của cá nhân như du học, du lịch, kiều hối… đều diễn ra trên kênh giao dịch ngân hàng. Do vậy, các biến động lớn hơn nếu có từ thị trường tự do không phải là yếu tố trọng yếu có thể gây áp lực lên sự ổn định của thị trường", ông Quang nhấn mạnh.