Xung đột Ukraine-Nga: “Thần chiến tranh” pháo binh sẽ định đoạt số phận của Donbass

Lực lượng Nga ở khu vực Donbass, miền Đông Ukraine, đã thay đổi chiến lược từ đánh bại bằng sức mạnh tổng lực sang chiến lược liên tiếp thu hẹp sức mạnh của Ukraine nhằm đạt được mục tiêu cuối cùng là hủy hoại các lực lượng của Kiev.

Quân đội Ukraine không có lựa chọn nào khác ngoài việc nỗ lực ngăn cản đà tiến công của Nga ở Donbass với quy mô hùng hậu và trang thiết bị quân sự hiện đại hơn, trong đó pháo binh đóng vai trò chủ lực.

Trả lời AFP ngay tại tâm điểm của chiến sự, bà Iryna Rybakova - người phát ngôn lữ đoàn 93 của quân đội Ukraine - nhận định tình hình chiến sự hiện nay ở Donbass khác xa so với những gì diễn ra hồi năm 2014 vì không có mặt trận cụ thể nào được vạch ra trên thực địa. Thế trận ở Donbass giống như một bàn cờ". Bà Iryna Rybakova thừa nhận hiện tại lữ đoàn của bà không thể đẩy lùi lực lượng Nga ra khỏi trận địa.

Hồi tháng 3/2022, Nga cho biết sẽ tập trung nỗ lực vào hai vùng lãnh thổ Donetsk và Lugansk thuộc khu vực Donbass - nơi các lực lượng ly khai thân Nga vẫn hoạt động kể từ sau năm 2014. Tuy nhiên, đến ngày thứ 66 của chiến sự, Moskva vẫn chưa thể đạt được mục tiêu tại Donbass mà nhiều ý kiến nhận định rằng Tổng thống Vladimir Putin muốn đạt được trước ngày 9/5 nhân dịp kỷ niệm Ngày Chiến thắng của Nga đối với phát xít hồi năm 1945.

Ở miền Nam Ukraine, các lực lượng của Nga đã kiểm soát được dải lãnh thổ từ thành phố cảng Mariupol đến Kherson - khu vực gần với bán đảo Crimea về phía Bắc. Tuy nhiên, Donbass vẫn chưa rơi vào tầm kiểm soát của Nga. Chuyên gia quân sự Nga Alexander Khramchikhin nhận định: "Ngay cả khi lực lượng Nga đã đạt được một số bước tiến trên thực địa, họ cũng không thể nhanh chóng chiếm đóng được Donbass".

Nỗi bi quan đáng sợ

Ngoài việc tiếp quản một cách khó khăn phần lớn thành phố cảng Mariupol ở phía Nam Ukraine nằm trên bờ Biển Azov, chiến tuyến nổi lên từ cuộc xung đột Nga-Ukraine hồi năm 2014 vẫn chưa xuất hiện ở phía Nam Donbass. Chuyên gia Khramchikhin tiếp tục giải thích: "Ở vùng lãnh thổ Lugansk, Moskva gần đạt được những mục tiêu mà họ đặt ra nhưng bước tiến của Nga ở Donetsk ngày càng khó khăn hơn".

Hiện tại, các lực lượng Nga đang dần tiến xuống Kramatorsk - thành phố thuộc tỉnh Donbass do Ukraine kiểm soát và là mục tiêu chính của Moskva - đồng thời tiến về phía Pokrovsk nằm ở sườn phía Tây của Donbass. Trong hai tuần qua, các lực lượng của Nga đã kiểm soát được một số thị trấn nhỏ nơi chiến sự đô thị vẫn đang tiếp diễn như Rubizhne - thị trấn của 57.000 cư dân sinh sống trước chiến tranh. Mặc dù vậy, lực lượng của Nga vẫn không thể kiểm soát được thêm thị trấn quan trọng nào kể từ sau khi chiếm được thị trấn Kreminn hôm 18/4.

Tinh thần bi quan về khả năng đẩy lùi lực lượng Nga dường như ngày càng lan rộng. Những đoàn tàu bị bỏ lại trên những giao lộ bằng phẳng, những con phố bị san bằng và những con đường có rào chắn cho thấy sự tập trung đã chuyển sang từ chiến thuật phá hủy lực lượng Nga sang chiến thuật ngăn chặn đà tiến công của Nga.

Bất cân đối tương quan lực lượng

Với việc thế trận giờ đây đã chuyển sang các vùng đồng bằng và các thành phố công nghiệp của Donbass, cuộc đối đầu giữa Nga và Ukraine chủ yếu là các trận pháo binh - thứ vũ khí mà lãnh tụ Stalin thời Liên Xô gọi là "thần chiến tranh".

Thế nhưng, cán cân sức mạnh quân sự vẫn nghiêng mạnh về phía Nga ở mức độ mà trung sĩ Iryna Terehovych, thuộc lữ đoàn 123 của Ukraine, phải thừa nhận "gấp 5 lần sức mạnh của Ukraine về mặt khí tài". Nữ trung sĩ này nói với AFP: “Chúng tôi cần xe tăng, pháo binh, tên lửa chống tăng" đồng thời cho biết lực lượng Ukraine ở Kreminna chỉ có một số hệ thống tên lửa chống tăng NLAW, song một số hệ thống không hoạt động.

Trong khi đó, các lực lượng Nga có các hệ thống phóng rocket Grad, Uragan và Smerch từ thời Liên Xô vốn có khả năng phóng loạt cùng một lúc và thường được sử dụng để phá hủy các khu dân cư đông người. Hệ thống phòng thủ của Ukraine chỉ có thể đánh chặn một số trong những loạt tên lửa Tochka-U tầm xa hơn của Nga.

Kiev từ lâu đã hy vọng rằng Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) sẽ thiết lập một vùng cấm bay ở Ukraine, song liên minh quân sự đã từ chối điều này. Ukraine chỉ có một vài tiêm kích SU-24 và SU-25 để canh giữ các vị trí của Nga. Giới phân tích cho biết chỉ có khoảng 40.000-50.000 binh sĩ Ukraine ở Donbass. Trong khi con số của Nga tại Donbass vẫn được giữ kín. Một lính Ukraine tỏ ra bi quan: "Đã quá muộn đối với chúng tôi".

Tình thế của binh lính Ukraine

Mặc dù binh lính Ukraine vẫn đang chiến đấu để bảo vệ từng tấc đất của mình, song nhiều người trong số họ thừa nhận họ cảm thấy đang suy kiệt sức lực. Một trung sĩ 27 tuổi đã chiến đấu ở Kreminna cho biết đồng đội của anh đã kiệt sức và chỉ đợi lệnh rút lui. Trung sĩ này lập luận: "Nếu đấy là một cuộc chiến giữa các lực lượng bộ binh, thì chúng tôi sẽ có cơ hội. Còn ở khu vực chiến sự của pháo binh như thế này thì chúng tôi không có đủ sức và lực". Binh lính này so sánh rằng nếu như phía Nga bắn ra 300 quả rocket, thì phía Ukraine chỉ bắn 3 quả.

Nữ binh Rybakova của lữ đoàn 93 cho biết các lực lượng Ukraine đang chiến đấu "theo cách có mục tiêu hơn”, giải thích rằng họ đã học cách tiết kiệm đạn dược của mình trong suốt 8 năm chiến tranh.

Câu hỏi hiện nay là liệu quân đội Ukraine có bị buộc phải rút khỏi Donbass hay không - nơi mà họ đã chiến đấu kể từ năm 2014. Trung sĩ Iryna Terehovych nhận định về tình thế của lực lượng Ukraine: "Hoặc chúng tôi sẽ chiến đấu đến cùng và hy sinh hoặc chúng tôi sẽ rút lui, vẫn sống sót để tái hợp lực lượng".