Xuất khẩu đối mặt thách thức thiếu nguyên phụ liệu

Trong những tháng đầu năm, xuất khẩu hàng hóa tương đối thuận lợi. Tuy nhiên, tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng, gián đoạn nhập khẩu nguyên phụ liệu từ Trung Quốc đang đặt ra nhiều thách thức.

Tại Trung Quốc, đại dịch Covid-19 đang ngày càng có những diễn biến phức tạp. Vốn được ví là “công xưởng sản xuất” của thế giới, việc quốc gia này kiên trì chính sách “Zero Covid” đã và đang khiến cho việc nhập khẩu nguyên phụ liệu của nhiều ngành hàng Việt Nam gặp khó.

Tổng công ty May Đáp Cầu chuyên làm hàng may gia công cho các thị trường lớn và nhập khẩu tới 80% nguyên phụ liệu từ Trung Quốc. Đến thời điểm hiện tại, doanh nghiệp (DN) này đã nhận đơn hàng đến tháng 9/2022, nhưng điều đáng chú ý là DN đã phải hoãn giao hàng nhiều đơn hàng xuất phát từ việc thiếu nguyên phụ liệu.

Tương tự dệt may, da giày cũng là ngành đang chịu nhiều áp lực về nguồn cung nguyên phụ liệu khi ngành này nhập khẩu tới 70% nguyên phụ liệu từ Trung Quốc.

Ông Nguyễn Tiến Chương, Chủ tịch Hội Xuất nhập khẩu Đồng Nai thông tin, nhiều nguyên liệu hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc của DN Đồng Nai cũng đang trong tình trạng gián đoạn. Nguy cơ bị gián đoạn, giảm công suất kéo theo chậm trễ đơn hàng đặt ra những sức ép vô cùng lớn cho các DN xuất khẩu.

Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) nhận định, thực trạng phụ thuộc nguyên phụ liệu từ thị trường Trung Quốc không chỉ gây ảnh hưởng đến việc phát triển sản xuất và tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn, mà còn ảnh hưởng đến công nghiệp nói riêng và kinh tế Việt Nam nói chung trong dài hạn.

Trong bối cảnh hiện tại, Bộ Công Thương đang rốt ráo yêu cầu các hiệp hội, DN có đánh giá, rà soát kỹ lưỡng những tác động của việc Trung Quốc áp dụng các biện pháp phong tỏa vì Covid-19. Đồng thời, vì chủ trương của Trung Quốc là “Zero Covid” nên DN trong nước cần chủ động thích ứng để có chiến lược phù hợp.

“Nhiệm vụ quan trọng nhất của DN lúc này là sớm cơ cấu lại sản xuất, tìm nguồn cung thay thế khi nguyên liệu và thiết bị không còn nhiều. Các DN cũng cần đẩy mạnh liên kết, hỗ trợ, sử dụng sản phẩm của nhau trong hoạt động sản xuất, kinh doanh để giảm mức phụ thuộc vào nguồn lực từ bên ngoài”, đại diện Bộ Công Thương lưu ý.

Trên thực tế, giải quyết những khó khăn trước mắt, bên cạnh đàm phán với đối tác để cùng chia sẻ rủi ro, giãn thời gian giao hàng, không ít DN cũng đã tính tới phương án tìm nguồn cung mới ngoài Trung Quốc.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Đức Thăng nhấn mạnh: “Đây là vấn đề không thể triển khai trong “một sớm một chiều” khi Trung Quốc là công xưởng của thế giới, cung ứng nhiều nguyên phụ liệu với giá thành phù hợp. Ngoài ra, phần lớn nguồn nguyên liệu mà May Đáp Cầu nhập khẩu đều do đối tác chỉ định trước”.

Ông Thăng kiến nghị cơ quan quản lý nhà nước cần hỗ trợ cung cấp thông tin thị trường, giúp DN có thêm các đơn hàng mới, mở rộng nguồn mua nguyên phụ liệu.

Theo ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, Bộ Công Thương cần phát huy hiệu quả vai trò của các Tham tán thương mại nước ngoài nhằm tăng cường tìm kiếm thị trường cung ứng nguyên liệu, kết hợp hỗ trợ DN tiếp cận nguồn cung tin cậy, có giá thành tốt. Điều này vừa giúp tăng nội lực cạnh tranh cho DN lại vừa có thể giảm thiểu những rủi ro phụ thuộc một thị trường cung ứng hoặc đứt gãy nguồn cung, gây gián đoạn sản xuất.

Khẳng định sẽ tích cực hỗ trợ các ngành hàng, DN xuất khẩu trong kết nối cung-cầu nguyên phụ liệu, đại diện Bộ Công Thương thông tin thêm: Bộ Công Thương đã chỉ đạo các Thương vụ tích cực tìm kiếm, cung cấp và cập nhật thường xuyên danh sách các nhà phân phối, sản xuất, xuất khẩu nguyên phụ liệu cho các ngành dệt may, da giày, máy tính và các nguyên nhiên vật liệu phục vụ sản xuất của ngành hóa chất, đồ gỗ, sắt thép..., đồng thời nghiên cứu, xúc tiến nhập khẩu nguyên vật liệu thiết yếu phục vụ các ngành sản xuất sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày, điện tử...