Xe điện VinFast

“Vì sao lại là thời điểm này mà không sớm hơn?”, tôi đặt câu hỏi với một lãnh đạo Vin khi họ bắt đầu bán ra những chiếc xe xăng đầu tiên năm 2019.

Ông đáp: “Tôi được hỏi câu này quá nhiều. Nhưng không bây giờ thì bao giờ?”.

Tôi đặt câu hỏi vậy là có lý do.

Bắt đầu một dự án ô tô quy mô hàng tỷ đô trên nền tảng công nghiệp nặng, nhẹ gần như bằng không là điều chưa từng có trong lịch sử của ngành ô tô thế giới. Hơn nữa, VN đã tham gia 15 FTAs thế hệ mới, trong đó cam kết thuế nhập khẩu bằng 0 với xe ô tô đã và sẽ có hiệu lực. Nhập khẩu xe nguyên chiếc chắc chắn có hiệu quả hơn nhập linh kiện về lắp ráp (thuế 10%). Đây là thách thức vô tiền khoáng hậu.

Nhưng trước đó, năm 2016, Thông tư 20 đã được nâng lên thành luật. Nói một cách ngắn gọn, xe ô tô nhập khẩu vào VN phải qua kênh chính hãng, thay vì qua các kênh của công ty nhập khẩu, tức là hạn chế nhập khẩu ô tô. Đây là cơ hội cuối cùng để người Việt có thể có cơ hội làm xe ô tô. “Chính sách ra như vậy thì doanh nghiệp sẽ nương theo đó để làm”, một phó ttg nói với tôi.

Một cách thẳng thắn, tôi vẫn không tin Vin sẽ thành công với xe xăng. Sản phẩm đó có gì khác biệt so với xe Nhật, Hàn, Đức và kể cả Trung Quốc để hút khách? Mỗi chiếc xe cần tới ít nhất 30 ngàn linh kiện, không cam kết mua đủ sản lượng thì nhà sản xuất nào bán cho? Cả đầu vào, đầu ra đều rất khó. Năm đầu tiên 2019, họ bán được 15.300 chiếc, chiếm 3,7% thị phần.

“Chúng tôi đang chịu lỗ gần 300 triệu đồng cho mỗi chiếc Lux A2.0 bán ra”, Vinfast thừa nhận năm 2020.

Tôi nghĩ con số này còn khiêm tốn trong tương quan với lượng xe bán ra/lượng sản xuất dự toán; chi phí đầu tư, vận hành, khấu hao,…

Ngày 15/7/2022 VinFast công bố dừng sản xuất ôtô chạy xăng, một quyết định “đánh đùng một phát”.

Và giờ chỉ tập trung vào xe điện.

Tôi nghĩ, cách tiếp cận này mở cơ hội cho VinFast dù hoàn cảnh kinh tế hiện nay khó khăn hơn trước rất nhiều.

Ngày 14/2/2023, Nghị viện châu Âu đã chính thức thông qua luật cấm bán ô-tô chạy bằng xăng và dầu diesel ở EU từ năm 2035, nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang xe điện và chống biến đổi khí hậu.

Trào lưu xe điện là không thể đảo ngược vì những thay đổi địa-chính trị, môi trường hiện nay. Ngay cả Toyota – hãng lần khần nhất trong phát triển xe điện – cũng phải hòa vào trào lưu này.

Việc VinGroup lập công ty GSM (Green - Smart - Mobility), chuyên cung cấp dịch vụ cho thuê ô tô, xe máy điện và dịch vụ taxi VinFast là cách tiếp cận đúng hay sai?

Tôi không biết. Nhưng tôi biết chắc, nếu xe điện thay thế dần xe xăng thì sẽ giúp cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí trầm trọng ở HN.

Người Việt Nam có mơ ước có ô tô Việt Nam không? Có thể nhiều người sẽ nói không. Còn tôi thì luôn luôn muốn. Với dân số 100 triệu, mỗi năm lại có 1,5 triệu người gia nhập tầng lớp trung lưu, VN là thị trường quá tốt.

Vậy mà mỗi năm, chúng ta chi 3-4 tỷ đô nhập khẩu ô tô; chi trả sở hữu nước ngoài tầm 20 tỷ đô, theo tính toán của chuyên gia.

Chúng ta vẫn chỉ cặm cụi nai lưng làm thuê, làm mướn là chính để lo ăn chứ chưa ngẩng mặt lên xem thiên hạ họ làm gì, hưởng gì ở các đỉnh của chuỗi giá trị.

Cái gì cũng nhập khẩu về tiêu dùng thì đất nước này có gì?

Nhiều bạn phản ứng với ý tôi viết trong tút hôm qua “VinFast chưa bao giờ kêu gì về chính sách và chưa được hỗ trợ gì từ Nhà nước, điều một hãng xe cần có”.

Trước khi mắng tôi, hãy xem CP NB, HQ, Trung Quốc, Malaysia và ngay cả Thái Lan đã và đang gì để có các hãng xe của họ.