Xăng lậu, xăng giả lộng hành, Bộ Công Thương trả lời về trách nhiệm quản lý

Hàng loạt các vụ xăng dầu lậu, kém chất lượng với cả trăm triệu lít tuồn vào thị trường vừa được cơ quan điều tra phát hiện đã đặt ra câu hỏi về vấn đề quản lý xăng, dầu hiện nay.

Tại cuộc họp báo thường kỳ Bộ Công Thương chiều 12/3, trả lời câu hỏi báo chí về những vụ việc xăng dầu giả quy mô lớn gần đây, trách nhiệm của Bộ Công Thương đến đâu trong việc cấp phép quản lý hoạt động của các doanh nghiệp trên thị trường để xảy ra tình trạng trên, ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết: Hoạt động kinh doanh xăng dầu chịu sự điều chỉnh của nhiều văn bản quy phạm pháp luật cũng như nhiều cơ quan thẩm quyền khác nhau.

Trong đó có Luật Đầu tư, Luật Chất lượng sản phẩm, Luật giá, Luật hải quan, Luật cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng, Nghị định 83… Có nhiều cơ quan có chức năng quản lý mặt hàng xăng dầu như Công an, Hải quan, Bộ Tài chính, Biên phòng, Cảnh sát biển, Bộ Công Thương.

Theo ông Trần Duy Đông cho biết, theo phân công nhiệm vụ, Bộ Công Thương có trách nhiệm quản lý theo Nghị định 83/2014/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu đối với chất lượng sản phẩm, Bộ Khoa học và công nghệ được phân công, chịu trách nhiều về chất lượng, số lượng, pha chế. Ngoài ra, các địa phương có trách nhiệm giám sát hoạt động kinh doanh xăng dầu của các thương nhân kinh doanh xăng dầu trên địa bàn và giám sát chất lượng xăng dầu trên địa bàn của mình.

Theo Nghị định 83/2014/NĐ-CP, Bộ Công Thương có 3 trách nhiệm chính là chủ trì phối hợp với Bộ Tài chính làm giá, giám sát việc thực hiện, điều hành giá đối với các thương nhân kinh doanh xăng dầu. Cùng với đó là đảm bảo nguồn cung cho sản xuất và người tiêu dùng và phát triển hệ thống phân phối, làm thế nào để phục vụ tốt hơn cho sản xuất và tiêu dùng.

“Theo chức năng và nhiệm vụ của Bộ Công Thương, trong thời gian qua, việc kinh doanh xăng dầu theo Nghị định 83 của các thương nhân kinh doanh xăng dầu thuộc lĩnh vực quản lý của ngành Công Thương về cơ bản thực thi hành tốt, đáp ứng tốt những yêu cầu của Nghị định. Tuy nhiên, trong quá trình kiểm tra, giám sát, vẫn có 1 số thương nhân kinh doanh xăng dầu có dấu hiệu, biểu hiện, vi phạm theo Nghị định 83, như việc duy trì điều kiện để khi được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động kinh doanh xăng dầu, hay vi phạm những quy định cụ thể kể cả liên quan đến vấn đề pháp luật khác hoặc những quy định thuộc chức năng quản lý của bộ, ngành khác về quy định rõ trong Nghị định 83 về vấn đề chất lượng, pha chế…”, ông Trần Duy Đông thừa nhận.

Ông Đông khẳng định, Bộ Công Thương luôn chú trọng đề nghị, yêu cầu của các thương nhân kinh doanh xăng dầu đảm bảo thực thi pháp luật đầy đủ trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu và thường xuyên có văn bản yêu cầu thương nhân kinh doanh xăng dầu phải đảm bảo trách nhiệm của mình nhằm đảm bảo nguồn cung phục vụ nhu cầu sản xuất, tiêu dùng. Bên cạnh đó, thực hiện nghiêm túc các quy định về kinh doanh xăng dầu, trong đó duy trì điều kiện đầu tư kinh doanh, phát triển hệ thống để phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng, sản xuất.

Bộ cũng thường xuyên phối hợp với cơ quan chức năng liên quan như Công an, Hải quan, Bộ Tài chính, Quản lý thị trường, Bộ Khoa học và công nghệ, Cảnh sát biển để phối hợp liên ngành thật tốt trong công tác phòng chống gian lận thương mại, cũng như giám sát hoạt động kinh doanh của các thương nhân kinh doanh xăng dầu.

Thời gian qua, việc phối hợp với cơ quan Công an, Quản lý thị trường đã thực hiện một số vấn đề liên quan đến kiểm tra chuyên ngành, như thường xuyên có đoàn kiểm tra giám sát, quan tâm đến hậu kiểm.

“Việc triển khai kiểm tra gần nhất là vào cuối năm 2020, đến nay về cơ bản sơ bộ kết thúc đợt 1, đã có những kết quả ban đầu, chúng tôi sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền và lãnh đạo Bộ để xử lý nghiêm thương nhân kinh doanh xăng dầu vi phạm theo Nghị định 83 cũng như theo khuyến nghị của cơ quan chuyên ngành”, ông Đông thông tin.

Giải thích câu hỏi của báo chí nêu về số lượng doanh nghiệp đầu mối được cấp phép trong thời gian qua tăng mạnh nhưng có nhiều doanh nghiệp đầu mối không đạt được lượng nhập khẩu và tổng nguồn đã được phân giao, liệu có phải là kẽ hở của pháp luật? Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết: Hạn mức kinh doanh xăng dầu được quy định từ trước kia khi Việt Nam nhập khẩu 75% xăng, dầu. Do phụ thuộc nhập khẩu lớn nên khi các doanh nghiệp được cấp phép thành doanh nghiệp đầu mối thì hàng năm phải đăng ký kế hoạch và phê duyệt số lượng nhập khẩu.

“Tuy nhiên, đối với doanh nghiệp phân phối, đại lý ở dưới có quyền không chỉ lấy của một doanh nghiệp đầu mối mà có thể lấy của doanh nghiệp khác nên số hạn mức của 1 doanh nghiệp của 1 đầu mối ít nhưng tổng số tiêu thụ, trực tiếp vận hành trên thị trường nhiều hơn số mà 1 doanh nghiệp đầu mối cung cấp”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải lý giải.

Thứ trưởng Bộ Công Thương lưu ý, hiện nay nguồn cung cho xăng dầu thay đổi vì có tới 70-75% lấy ở trong nước từ các Nhà máy Lọc dầu Nghi sơn và Lọc dầu Dung Quất… Vì vậy, nhập khẩu chỉ còn 20-25%. Vì thế, trong Nghị định sửa đổi Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu, qua đề xuất của doanh nghiệp, các cơ quan quản lý nên bỏ hạn mức này để doanh nghiệp chủ động trong việc kinh doanh.

“Ban chỉ đạo 389 và các lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra để đảm bảo chống buôn lậu, hàng giả, doanh nghiệp nào vi phạm sẽ chịu trách nhiệm xử lý của pháp luật. Hiện nay, vào đầu năm thì doanh nghiệp đăng ký hạn mức, nhưng đến gần cuối năm nếu có điều chỉnh hoặc không đáp ứng được thì báo cáo lên Bộ, Bộ đồng ý mới cấp lại hạn ngạch”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết.