Xăng dầu giảm giá: Vì sao hàng hóa vẫn neo cao?

Sau nhiều lần điều chỉnh, giá xăng, dầu hiện nay đã giảm về mức tương đương với thời điểm tháng 1/2022. Tuy nhiên, giá nhiều mặt hàng, như cước vận tải hành khách, vận tải hàng hóa, lương thực, thực phẩm vẫn neo cao, ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống nhân dân. Vậy, nguyên nhân vì sao có tình trạng “tăng nhanh, giảm chậm”; xăng dầu giảm giá, hàng hóa không giảm theo?

Tăng nhanh, giảm chậm

Chiều 4/8, tại cuộc tọa đàm: “Xăng dầu giảm giá, hàng hóa không giảm - Thực trạng và giải pháp" do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức, bà Đinh Thị Nương, Phó Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên. Một số mặt hàng chịu ảnh hưởng tác động của giá xăng dầu, khi điều chỉnh giá giảm có thời gian, độ trễ để các đơn vị sản xuất kinh doanh, nhất là các đơn vị có mặt hàng chịu tác động trực tiếp rà soát lại các yếu tố chi phí hình thành giá, từ đó mới xác định giá bán giảm theo.

Cùng quan điểm, ông Trần Bảo Ngọc, Vụ trưởng Vụ vận tải (Bộ GTVT) cho rằng, khi xăng dầu biến động thì những đơn vị kinh doanh vận tải đều phải tính toán lại, cũng như xem xét các yếu tố tâm lý khách hàng rồi cả các đối thủ cạnh tranh. Bên cạnh đó, như taxi thì sẽ phải thực hiện kê khai giá với Sở Giao thông vận tải, điều chỉnh đồng hồ tính tiền, niêm yết giá...

Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực lưu ý, độ trễ đó không thể là hàng tháng hay là đến mấy tháng được, “nước lên thì thuyền lên, nước xuống thì thuyền xuống”. Để bảo đảm quyền lợi của người dân, ông Lực cho rằng, các cơ quan chức năng phải có các biện pháp xử lý kịp thời, không thì người dân cảm thấy nản lòng, kiến nghị nhiều mà không được xử lý.

Tuy vậy, ông Ngọc cho rằng không nên để trễ quá. “Khi nhiên liệu, một yếu tố chiếm đến 30-40% chi phí cấu thành, đã giảm rồi mà anh lại chưa kịp giảm hoặc giảm chậm thì không đúng”, ông Ngọc nói.

Trước thực trạng trên, bà Nương cho biết, Bộ Tài chính đã tham mưu các biện pháp tăng cường quản lý điều hành giá và đã trình Chính phủ ban hành công điện chỉ đạo các bộ ngành, địa phương kiểm soát chặt chẽ giá cả dịch vụ khi giá xăng dầu giảm trong các kỳ điều hành vừa qua. Bộ đã trình Chính phủ phương án điều chỉnh thuế VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng dầu và thuế nhập khẩu đối với xăng động cơ không pha chì nhằm giảm chi phí nhập khẩu xăng và đa dạng hóa nguồn cung nhập khẩu. Ngoài ra, Bộ sẽ tăng cường việc tổ chức rà soát kê khai giá các mặt hàng chịu ảnh hưởng trực tiếp từ giá xăng dầu, trường hợp có thể giảm giá thì yêu cầu các đơn vị thực hiện kê khai giá kịp thời để giảm giá.

Vi phạm, có thể bị thu hồi phù hiệu

Thực hiện Công điện số 679 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường các biện pháp quản lý, điều hành giá, bà Nương cho biết, Bộ Tài chính đang nghiên cứu để có thể bổ sung chính sách hỗ trợ một số đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp từ giá xăng dầu như ngư dân đánh bắt thủy hải sản, giao thông vận tải, người nghèo, người có thu nhập thấp. Đối với những hàng hóa dịch vụ do Nhà nước định giá, sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành theo dõi và cập nhật kịch bản điều hành giá và đánh giá tác động đến mặt bằng giá và mục tiêu kiểm soát lạm phát để có phương án điều hành cụ thể. Với giá sách giáo khoa, Bộ Tài chính sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ GD&ĐT tiếp tục kê khai và rà soát kê khai giá đối với mặt hàng sách giáo khoa. Trường hợp các khoản chi phí như chi phí phát hành, một số chi phí quản lý doanh nghiệp… có tăng thì sẽ yêu cầu các doanh nghiệp tiết giảm chi phí, hạ giá thành để chia sẻ lợi ích giữa doanh nghiệp và phụ huynh.

Với giá cước vận tải, ông Ngọc cho biết, Bộ GTVT yêu cầu các Sở GTVT khẩn trương tham mưu cho UBND tỉnh, thành phố lập các đoàn thanh, kiểm tra, rà soát các yếu tố hình thành giá trong các bảng kê khai vận tải đường bộ và các lĩnh vực liên quan. “Nhà nước rất tôn trọng quyền tự định giá, quyền quyết định giá và cạnh tranh giá của các đơn vị kinh doanh vận tải. Tuy nhiên, các đơn vị kinh doanh vận tải cũng phải thực hiện đầy đủ những quy định trong công tác quản lý giá”, ông Ngọc nói. Theo Vụ trưởng Vụ vận tải, đối với những đơn vị chỉ có tăng mà không có giảm, không phù hợp với giá xăng dầu giảm thì sẽ đối chiếu với các quy định trong lĩnh vực quản lý giá để xử lý. Trường hợp, vi phạm hành chính trong lĩnh vực đường bộ có thể anh phải trả lại tiền cho hành khách nếu thu quá cao, thậm chí xem xét thu hồi phù hiệu.