Xác định giá trị bản thân khỏi cả đời ta mãi đi tìm mệt mỏi

Mùa Covid tái xuất giang hồ chính là thời điểm tốt nhất cho mỗi cá nhân để tự nhìn lại mình, chuẩn bị những bước tiến mới, tái định vị lại bản thân để mở cửa tương lai.

Một bạn trẻ hỏi tôi, chị có dự án nào hay cho em làm với. Tôi hỏi lại, tại sao chị phải cần em?

Câu hỏi tuy đơn giản, nhưng có lẽ rất đáng giật mình, hơi quá thẳng thắn, sẽ làm cho không ít người khó chịu. Nhưng đó lại là câu hỏi quan trọng nhất cho cuộc đời của mỗi người, tại sao người khác lại cần bạn? Bạn sở hữu điểm khác biệt nào về tri thức, về trải nghiệm, về tính cách, về giá trị khiến cho người khác khi cần một mảnh ghép nào đó cho dự án, cho chương trình, cho công việc lại không thể không nghĩ đến bạn? Tôi nói với bạn trẻ rằng, đã từ rất lâu rồi, tôi không còn đi tìm công việc và dự án nữa.

Tất cả mọi dự án, mọi lời mời khắp thế giới gởi về, đều là do người khác tự động tìm đến. Và khi tìm đến, người ta hiểu rất rõ tại sao cần, tại sao nhất thiết phải mời. Không phải tự nhiên mà chuyện này xảy ra. Tôi đã dành rất nhiều thời gian để định vị bản thân, xây dựng và phát triển bản thân theo định vị này qua nhiều năm tháng, và nỗ lực mỗi ngày để định vị đó ngày càng độc đáo hơn, mạnh mẽ hơn, hợp thời hơn, hoà hợp hơn với giá trị sống của mình.

Tại sao chị lại cần em? Cho đến giờ chị vẫn chưa bao giờ rõ điểm khác biệt của em là gì, em giỏi gì, giao cho em việc gì thì biết chắc em sẽ làm tốt nhất, tốt hơn tất cả những người khác mà chị biết? Đó là gì? Là khả năng quản trị dự án biến không thành có? Là kiến thức và khả năng công nghệ? Là mạng lưới và khả năng phát triển dự án ra thế giới? Là khả năng tìm ra nguồn tài chính một cách hết sức sáng tạo để dự án có thể vận hành? Là gì? Cụ thể là gì?

Tôi đặt câu hỏi dồn dập, và chưa nhận được câu trả lời, vì bạn sẽ tắt điện thoại, quay về đối diện với bản thân và làm bài tập self-positioning định vị cá nhân này trong mùa không thể đi đâu được. Cũng như đi xem phim Ocean Eleven hay The Italian Job thôi, tại sao đi cướp ngân hàng lại phải cần đúng những mảnh ghép nhân sự rất khác nhau như thế để thực hiện một dự án? Và tại sao phải đi tìm đúng những cá nhân như thế dù họ ở nơi đâu? Nếu ta còn chưa trả lời được cho bản thân câu hỏi cơ bản này, tại sao người khác phải cho ta cơ hội?

Nếu có 3 từ để mô tả sự khác biệt của bản thân, khiến người khác phải tìm đến bạn, đó là gì? Nếu chỉ có một từ, đó là gì? Để trả lời câu hỏi này, bạn cần một mình suy nghĩ, viết ra trong im lặng, một cách nghiêm túc. Viết bao nhiêu cũng được, rồi làm phép loại trừ cho đến khi còn 3 từ, và hay nữa thì 1 từ. Bắt đầu từ đó, rồi mang 3 từ này ra thảo luận với mentor, người thân, bạn bè đồng nghiệp xung quanh mình, xem điều mình nghĩ có thật là như thế.

Khi tìm ra, đây cũng trở thành kim chỉ nam hướng dẫn tất cả những gì ta làm trong đời như học gì, chọn công việc nào, dự án nào, tham gia hoạt động xã hội nào, sống ra sao, tương tác thế nào trên các kênh cá nhân, vv. Tất cả đều xoay quanh nền tảng định vị cá nhân đó. Làm được thế, người khác sẽ tự tìm đến bạn khi cần. Không trả lời được, bạn sẽ mãi đi tìm cả đời, rất mệt.