WHO cảnh báo toàn cầu về một loại virus mới bùng phát, Trung Quốc tăng cường giám sát nhập cảnh

Đợt bùng phát dịch mpox đang gia tăng đang gây lo ngại cho một số chuyên gia y tế, những người cảnh báo rằng chủng virus mới nhất có thể lây lan nhanh hơn và gây tử vong nhiều hơn so với đợt bùng phát đầu năm 2022.

Tuần trước, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã tuyên bố mpox là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng toàn cầu sau khi dịch bệnh lây lan ở Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC) sang các nước láng giềng.

Kể từ đợt bùng phát mới, các trường hợp đã được phát hiện ở những quốc gia không lưu hành bệnh mpox, chẳng hạn như Thụy Điển, Pakistan và Thái Lan mặc dù chưa rõ chủng nào đã được phát hiện ở một số quốc gia này.

Mpox là một bệnh nhiễm trùng do vi-rút lây lan qua tiếp xúc gần và gây ra các triệu chứng giống cúm và các tổn thương chứa đầy mủ. Mặc dù thường nhẹ, nhưng có thể gây tử vong.

Giám đốc WHO tại châu Âu, Tiến sĩ Hans Kluge, cho biết hôm 20/8 rằng đợt bùng phát này “không phải là Covid mới” và có thể ngăn chặn được bằng sự hợp tác quốc tế.

Nhưng các chuyên gia y tế đã cảnh báo về “nhiều điều chưa biết” xung quanh đợt bùng phát mới nhất - và đặc biệt là một biến thể phụ mới - có thể khiến việc ngăn chặn trở nên khó khăn hơn.

Trudie Lang, giáo sư nghiên cứu sức khỏe toàn cầu và giám đốc Mạng lưới Y tế Toàn cầu tại Đại học Oxford, cho biết: “Nhóm 1b mới xuất hiện gần đây và còn nhiều điều chưa biết cần được giải quyết”.

Bà cho biết: “Có bằng chứng ngày càng rõ ràng về sự khác biệt trong quá trình lây truyền và triệu chứng; chẳng hạn như bệnh thường lây truyền từ người sang người và từ mẹ sang con trong thời kỳ mang thai”.

Nhìn chung, có hai loại mpox, được gọi là nhánh, với đợt bùng phát mới nhất được xác định là nhánh 1. So với chủng năm 2022, nhánh 2, chủng hiện tại, có vẻ lây lan dễ dàng hơn và có tỷ lệ tử vong cao hơn.

Jonas Albarnaz, nghiên cứu viên chuyên về virus đậu mùa tại Viện Pirbright, cho biết một biến thể nhánh 1b mới được xác định đặc biệt phổ biến ở những người trẻ tuổi và dường như đang lây lan qua đường tình dục.

Tuy nhiên, ông lưu ý rằng cần có thêm dữ liệu để hiểu được động lực truyền tải của nó và để “cung cấp thông tin cho các chiến lược kiểm soát”.

Cựu Ủy viên FDA Tiến sĩ Scott Gottlieb về đợt bùng phát Mpox, đàm phán giá thuốc Medicare

Các quốc gia dễ bị tổn thương hơn

Clade 1 đã được biết đến là nguyên nhân gây ra bệnh nghiêm trọng hơn ở trẻ nhỏ , phụ nữ mang thai và những người bị suy giảm miễn dịch. Điều đó đã đẩy nhanh sự bùng phát ở những quốc gia có một số tình trạng sức khỏe phổ biến hơn và những quốc gia có hệ thống chăm sóc sức khỏe kém hơn.

Brian Ferguson, phó giáo sư miễn dịch học tại Đại học Cambridge, cho biết: “Do bệnh mpox nghiêm trọng hơn ở những người bị suy giảm miễn dịch, nên điều đáng lo ngại là đợt bùng phát hiện nay đang diễn ra ở một khu vực có tỷ lệ nhiễm HIV tương đối cao nhưng khả năng tiếp cận thuốc kháng vi-rút lại kém”.

Các cuộc xung đột đang diễn ra ở một số khu vực của Châu Phi — chẳng hạn như DRC, nơi có một lượng lớn người dân phải di dời đến các trại tị nạn — cũng làm cho điều kiện vệ sinh trở nên tồi tệ hơn và đẩy nhanh quá trình lây lan.

Theo WHO, tính đến thời điểm hiện tại trong năm nay, đã có hơn 15.000 trường hợp và ít nhất 537 ca tử vong được báo cáo do dịch bệnh bùng phát tại DRC, cùng với nhiều trường hợp khác được báo cáo ở những nơi khác.

Ferguson cho biết nhiều trường hợp có khả năng sẽ được xác định trong những ngày và tuần tới do thiếu các biện pháp kiểm soát để ngăn chặn sự lây lan từ quốc gia này sang quốc gia khác. Ông cũng cho biết rằng các bài học đã không được rút ra từ đợt bùng phát trước đó, được tuyên bố là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng vào tháng 7/2022 trước khi chỉ định được gỡ bỏ vào tháng 5/2023.

“Việc thiếu hoạt động trong giai đoạn can thiệp đã dẫn đến những gì hiện có thể trở thành một đợt bùng phát toàn cầu mới. Đáng lẽ phải có nỗ lực lớn hơn để sản xuất và phân phối vắc-xin đến các khu vực bị ảnh hưởng, nhưng điều này đã không xảy ra”, ông nói.

Các quốc gia châu Á đang theo dõi chặt chẽ các trường hợp mắc bệnh Mpox sau khi WHO gần đây tuyên bố đợt bùng phát gia tăng ở châu Phi là “tình trạng khẩn cấp” về sức khỏe cộng đồng toàn cầu.

Cơ quan hải quan Trung Quốc tuyên bố sẽ tăng cường giám sát tại các cảng nhập cảnh. Những người đến từ các quốc gia và khu vực có ca mắc Mpox phải khai báo tình trạng sức khỏe với hải quan. Các phương tiện giao thông và hàng hóa từ các khu vực này cũng sẽ được khử trùng.

Trong khi đó, tại Ấn Độ, Thủ tướng Narendra Modi đang theo dõi chặt chẽ tình hình Mpox. Tính đến ngày 18/8, không có ca nhiễm mới nào được báo cáo ở Ấn Độ. Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Quốc gia đã họp với các chuyên gia để đánh giá rủi ro và thông báo cho các nhóm y tế tại sân bay. Các cơ quan y tế của Ấn Độ đã triển khai tăng cường giám sát và nâng cao năng lực xét nghiệm, tuy nhiên các hoạt động y tế vẫn bị trì trệ do làn sóng biểu tình - đình công của các y bác sĩ.

Tại Nhật Bản, các quan chức Chính phủ đã họp để thảo luận về các hành động tiềm năng, bao gồm việc thu thập dữ liệu từ các quốc gia có dịch và nâng cao nhận thức về Mpox cho du khách trong nước và quốc tế. Bộ trưởng Y tế cũng cho biết Tokyo đang chuẩn bị gửi vắc-xin do Nhật Bản sản xuất đến Congo.

Cơ quan Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hàn Quốc nhận định tình hình "có thể kiểm soát được" nhưng vẫn sẽ tăng cường các biện pháp giám sát và kiểm dịch. Hàn Quốc cũng có kế hoạch đẩy mạnh các chiến dịch nâng cao nhận thức về virut này.