Washington đẩy căng thẳng thương mại với Bắc Kinh lên nấc thang mới

Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã leo thang thêm một nấc khi Washington tiếp tục nhắm vào Huawei, tập đoàn viễn thông khổng lồ hàng đầu của Bắc Kinh.

Ngày 15/5, Tổng Thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp tuyên bố trình trạng khẩn cấp quốc gia, trong đó cấm các công ty của Mỹ mua hoặc sử dụng thiết bị từ các công ty gây ra "rủi ro không thể chấp nhận được đối với an ninh quốc gia của Mỹ hoặc an ninh và an toàn của người Mỹ”.

Sắc lệnh này chỉ thị cho Bộ Thương mại Mỹ phối hợp với các cơ quan chính phủ khác để lên một kế hoạch thực thi trong vòng 150 ngày.

Mặc dù Nhà Trắng cho biết sắc lệnh này không nhằm vào công ty hay quốc gia cụ thể nào, song lại được coi là một động thái nhằm vào Huawei bởi trước đó Chính phủ Mỹ coi tập đoàn này là một “mối đe dọa”.

Washington đã và đang tích cực vận động các đồng minh không sử dụng thiết bị của Huawei cho mạng 5G với cáo buộc rằng các thiết bị của Huawei có thể bị Chính phủ Trung Quốc sử dụng với mục đích do thám.

Nhưng trong một hành động được cho là chống lại Huawei một cách rõ ràng, Bộ Thương mại Mỹ ra tuyên bố riêng vào cùng ngày cho biết rằng Bộ đã đưa tập đoàn này và hàng chục công ty liên kết vào danh sách các công ty được coi là nguy cơ đối với an ninh quốc gia.

Các công ty trong danh sách này không thể mua các linh kiện và công nghệ của Mỹ mà không có sự chấp thuận của Chính phủ nước này.

Theo Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross, điều này sẽ giúp ngăn các thực thể thuộc sở hữu nước ngoài sử dụng công nghệ Mỹ theo những cách có khả năng làm suy yếu an ninh quốc gia hoặc lợi ích chính sách đối ngoại của Mỹ.

Ngay sau đó, Huawei ngày 16/5 đưa ra tuyên bố cho rằng "những hạn chế vô lý" của Mỹ đã xâm phạm các quyền của tập đoàn này và sẽ gây ra các vấn đề pháp lý nghiêm trọng khác".

Trong tuyên bố, Huawei nhấn mạnh: "Hạn chế Huawei kinh doanh tại Mỹ sẽ không mang lợi ích nào cho nước Mỹ mà sẽ chỉ làm tổn hại lợi ích của các công ty và người tiêu dùng khi họ buộc phải lựa chọn nhà cung cấp thay thế đắt đỏ và yếu kém hơn".

Giới quan sát cho rằng sắc lệnh mới của Tổng thống Trump, được biết là chỉ áp dụng cho các giao dịch trong tương lai, vẫn chưa trả lời được nhiều câu hỏi.

Đó là cách Bộ Thương mại làm thế nào xác định được các đối thủ nước ngoài và đưa ra các tiêu chí để cấm các công ty bán thiết bị cho thị trường Mỹ.

Ngoài ra, sắc lệnh cũng không giải quyết mối quan tâm của các hãng viễn thông khu vực nông thôn về việc họ phụ thuộc khá lớn vào thiết bị đã sử dụng linh kiện do Huawei và các công ty Trung Quốc khác sản xuất. Một khi được thực thi, sắc lệnh này sẽ ảnh hưởng rất lớn tới họ.

Một số nhà quan sát chỉ ra rằng ngay cả khi Huawei bị cấm tại Mỹ, tập đoàn này vẫn có thể sẽ kiểm soát 40 - 60% mạng lưới viễn thông trên toàn thế giới.

Huawei đã đẩy mạnh hoạt động tiếp thị ở châu Phi, Mỹ Latinh và một phần của châu Á, những nơi họ có ảnh hưởng kinh tế rất lớn.

Các quan chức Mỹ cũng cáo buộc Trung Quốc đã trợ giá và cung cấp các khoản vay lãi suất thấp để giúp Huawei vượt qua các đối thủ đến từ phương Tây, chủ yếu là Nokia và Ericsson.

Song giới chuyên gia nhận định lệnh cấm có thể giúp Chính quyền của Tổng thống Trump thuyết phục các đồng minh châu Âu từ bỏ Huawei khi một số đồng minh của Mỹ trước đó đã đặt câu hỏi tại sao họ cần phải ban lệnh cấm với tập đoàn này nếu Mỹ không có động thái tương tự.

Tuy nhiên, một số người khác đã nghi ngờ rằng ông Trump sẽ hòa hoãn hoặc bỏ lệnh cấm như một phần của thỏa thuận thương mại với Trung Quốc.

Hầu hết các đồng minh lớn của Washington chưa đáp lại những kêu gọi của Chính quyền Tổng thống Trump, trừ Australia đã “cấm cửa” Huawei kể từ mùa hè năm ngoái.

Sắc lệnh của Tổng thống Trump được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang trở lại khi hai nước lại rơi vào vòng xoáy đối đầu trong cuộc chiến thuế quan chưa có hồi kết.

Quyết định của Tổng thống Mỹ áp thuế 25% đối với 200 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc chính thức có hiệu lực từ ngày 10/5, đồng thời Washington đe dọa sẽ "sớm" áp thuế 25% đối với 325 tỷ USD hàng hóa khác của Trung Quốc.

Phía Trung Quốc "trả đũa" Mỹ với tuyên bố sẽ áp thuế lên lượng hàng hóa Mỹ trị giá 60 tỷ USD, bắt đầu từ ngày 1/6 tới./.