Vụ chiếm đoạt tài liệu bí mật Nhà nước: Vì sao khám xét trước khởi tố?

Luật pháp hiện hành không quy định người có thẩm quyền tiến hành tố tụng chỉ được khám xét khi đã có quyết định khởi tố bị can.

Hôm 16/7, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án Chiếm đoạt tài liệu bí mật Nhà nước, song trước đó đã khám xét với 3 đối tượng tình nghi. Theo quy định pháp luật, việc khám xét này như thế nào?

Luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch (Đoàn Luật sư TP.Hồ Chí Minh) đã nêu quan điểm về vấn đề trên.

Theo luật sư Trạch, Điều 12, Bộ LTTHS nêu: Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình, an toàn và bí mật thư tín, điện thoại, điện tín của cá nhân về nguyên tắc, không ai được xâm phạm trái pháp luật chỗ ở, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình, an toàn và bí mật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của cá nhân.

Việc khám xét chỗ ở: khám xét, tạm giữ và thu giữ thư tín, điện thoại, điện tín, dữ liệu điện tử và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác phải được thực hiện theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự (Điều 192).

Điều 192 nêu: Căn cứ khám xét người, chỗ ở, nơi làm việc, địa điểm, phương tiện, tài liệu, đồ vật, thư tín, điện tín, bưu kiện, bưu phẩm, dữ liệu điện tử.

1. Việc khám xét người, chỗ ở, nơi làm việc, địa điểm, phương tiện chỉ được tiến hành khi có căn cứ để nhận định trong người, chỗ ở, nơi làm việc, địa điểm, phương tiện có công cụ, phương tiện phạm tội, tài liệu, đồ vật, tài sản do phạm tội mà có hoặc đồ vật, dữ liệu điện tử, tài liệu khác có liên quan đến vụ án. Việc khám xét chỗ ở, nơi làm việc, địa điểm, phương tiện cũng được tiến hành khi cần phát hiện người đang bị truy nã, truy tìm và giải cứu nạn nhân.

2. Khi có căn cứ để nhận định trong thư tín, điện tín, bưu kiện, bưu phẩm, dữ liệu điện tử có công cụ, phương tiện phạm tội, tài liệu, đồ vật, tài sản liên quan đến vụ án thì có thể khám xét thư tín, điện tín, bưu kiện, bưu phẩm, dữ liệu điện tử.

"Như vậy điều luật không quy định người có thẩm quyền tiến hành tố tụng chỉ được khám xét khi đã có quyết định khởi tố bị can", luật sư Trạch nói.

Đối chiếu với việc cơ quan An ninh điều tra khám xét với 3 đối tượng nghi vấn trước khi đơn vị này khởi tố vụ án, luật sư Trạch cho rằng: Việc khám xét không bắt buộc phải có quyết định khởi tố bị can thì mới được khám xét./.