'Vòng luẩn quẩn định giá đất đền bù'

Đền bù đất theo giá thị trường, nhưng thị trường là một biến thay đổi mỗi ngày chứ đâu phải mỗi năm một lần.

Nghị quyết số 19 ban hành năm 2012 về tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai... có nội dung "Giá đất do Nhà nước quy định theo mục đích sử dụng đất tại thời điểm định giá, bảo đảm nguyên tắc phù hợp với cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước". Nhưng 10 năm sau, Nghị quyết số 18 lại có nội dung "Có cơ chế, phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường".

Tôi cho rằng, dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) mới vẫn đang loay hoay với định giá đất đền bù. Chúng ta cứ hô hào đền bù đất theo giá thị trường, nhưng thị trường là một biến thay đổi mỗi ngày chứ đâu phải mỗi năm một lần. Đến bó rau ngoài chợ còn thay đổi giá mỗi ngày nữa là bất động sản. Vậy lấy gì làm căn cứ để xác định giá thị trường của đất đai?

Theo tôi, để giải quyết vấn đề này, không cần biết nhà nước thu hồi đất vì mục đích gì, nếu thứ cuối cùng được xây dựng trên mảnh đất đó là nhà ở thương mại, thì cứ lấy một phần ba giá bán để bù thêm cho dân. Đó là cách làm rất là minh bạch, sát giá thực bán trên thị trường nhất. Khi đó, người dân bị thu hồi đất sẽ không còn lý do gì để kiện tụng khi giá đền bù không thỏa đáng, đơn giản vì nó rất rất đúng với giá của thị trường tại thời điểm đó, chứ không phải giá thị trường "của lúc nào không biết", hay do những người không biết giá thị trường định ra.

Tôi từng đi đối thoại với các cán bộ ở huyện về đơn kiện thu hồi đất của gia đình mình. Lúc đó, tôi có hỏi các cán bộ ở đây rằng định giá đất thế nào? Sau khi nghe các anh ấy trả lời rất đúng quy trình về định giá đất, tôi thấy có đoạn nói đến "giá thị trường đã hình thành dựa trên hợp đồng mua bán trong các phòng công chứng".

Tôi hỏi lại: "Thế các anh có biết giá rao bán thực tế và giá trong phòng công chứng tại thời điểm đó khác nhau thế nào không? Các anh có biết giá thị trường tại thời điểm hiện tại hay không? Các anh có biết về hai loại giá đất hay không? Các anh đã hỏi qua trưởng thôn về giá thực bán trong khu vực chưa?

Câu trả lời mà tôi nhận lại được chỉ là: "Chúng tôi không biết, công ty định giá đã làm đúng quy trình". Bây giờ, nếu chúng ta vẫn cứ ủy quyền cho UBND cấp huyện định giá đất như dự thảo, tôi tin cái vòng luẩn quẩn ấy vẫn còn đó.