Vốn cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ khó huy động

Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp lưu ý dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ khó huy động vốn, đặc biệt trong bối cảnh nợ công lên cao hiện nay.

Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp vừa có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư tham gia ý kiến thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Theo Uỷ ban, hình thức đầu tư (nhà nước 80%, tư nhân 20%) cần phải được tính toán, xác định trên cơ sở hiệu quả đầu tư, khả năng thu hút đầu tư của dự án. Với tỷ lệ vốn nhà nước phải tham gia rất cao cho thấy tính khả thi dự án không cao, không đủ khả năng thu hút vốn tư nhân tham gia, thu hồi vốn đầu tư.

Đặc biệt, Uỷ ban này cũng lưu ý tổng mức đầu tư dự án 58,7 tỉ USD (trên 1,3 triệu tỉ đồng), tương đương suất đầu tư 38 triệu USD/km, cần so sánh suất đầu tư dự án với các dự án có tính chất tương tự. Trong đó, Bộ Giao thông Vận tải cần tách riêng để so sánh suất đầu tư phần thiết bị, kỹ thuật.

Bên cạnh đó, thời gian hoàn thành dự án khoảng 30 năm (2020 - 2050) nên còn rất nhiều yếu tố tác động như kỹ thuật, giá thành vật tư, thiết bị, tỉ lệ trượt giá, chi phí nhân công…

Thực tế thời gian qua do nhiều yếu tố, các dự án đường sắt đô thị có tỉ lệ tăng tổng mức đầu tư rất lớn, có dự án tăng tới 2,7 lần trong vòng 10 năm như dự án metro Bến Thành - Suối Tiên.

Với nguồn vốn ngân sách chiếm 80% phương án này hoàn toàn không khả thi, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước đề nghị Bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư có đánh giá kỹ hơn về đề xuất này, đặc biệt lưu ý khả năng cân đối thu chi ngân sách nhà nước, vấn đề nợ công khi thực hiện đầu tư dự án.

Về vốn đầu tư tư nhân, Bộ Giao thông Vận tải cần làm rõ khả năng thu hút đầu tư, thời gian hoàn vốn đầu tư.

Về lựa chọn công nghệ cho dự án, theo Uỷ ban vốn, thực tế trong nước chưa tự chủ được công nghệ, chưa có kinh nghiệm. Thời gian qua các dự án đường sắt đô thị ở Hà Nội, TP.HCM đều gặp bế tắc, gây bức xúc dư luận xã hội, vì thế việc lựa chọn công nghệ, kỹ thuật rất quan trọng ảnh hưởng đến công tác vận hành, yếu tố kinh tế, an toàn.

“Đề nghị tư vấn độc lập đủ năng lực, tính khách quan có phân tích đề xuất của Bộ Giao thông Vận tải về cơ sở kỹ thuật, kinh tế khi chọn phương án 3 (nâng cấp tuyến đường hiện hữu và xây mới tuyến cao tốc với vận tốc thiết kế 350 km/giờ) để thực hiện,” Uỷ ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp lưu ý.

Đánh giá hiệu quả đầu tư là một trong những cơ sở quan trọng quyết định chủ trương đầu tư dự án, phía Ủy ban này đề nghị Bộ GTVT tính toán đầy đủ các yếu tố rủi ro tác động đến hiệu quả đầu tư như rủi ro về kỹ thuật, thiết bị thay thế; tăng chi phí đầu tư, tổng mức đầu tư; nguồn nhân lực; không đủ lưu lượng hành khách như dự kiến.

Ngoài ra, Bộ Giao thông Vận tải cũng cần có đánh giá cụ thể về các vấn đề liên quan đến việc triển khai các dự án đường sắt đô thị hiện nay để có bài học kinh nghiệm trong việc chuẩn bị đầu tư dự án.