Việt Nam đang thiếu gì để trở thành 'điểm nóng' của ngành bán dẫn?

Ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam đang thu hút sự quan tâm lớn từ các doanh nghiệp nước ngoài. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, Việt Nam cần đáp ứng nhu cầu lớn về nguồn năng lượng và nguồn nhân lực chất lượng cao.

Ngành bán dẫn đóng vai trò then chốt trong việc sản xuất các thiết bị điện tử hiện đại thông qua việc cung cấp các linh kiện bán dẫn thiết yếu như bộ vi xử lý, bộ nhớ và thiết bị lưu trữ dữ liệu... Theo Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn SIA, thị trường bán dẫn toàn cầu dự kiến sẽ đạt 600 tỷ USD vào năm 2025, tăng 14% so với năm 2023.

Tại Việt Nam, thời gian vừa qua đã thu hút nhiều ông lớn trong ngành bán dẫn như Samsung, Qualcomm, Infineon, Amkor với nhiều dự án đầu tư xây dựng nhà máy, mở rộng sản xuất, lắp ráp có giá trị lên tới tỷ USD. Sản xuất chip bán dẫn được định vị là động lực mới đưa Việt Nam thành quốc gia thịnh vượng.

Dự báo, đến cuối năm 2024, công nghiệp bán dẫn Việt Nam sẽ vượt giá trị 6,16 tỷ USD, đưa nước ta trở thành một trong những trung tâm sản xuất quan trọng của nhiều doanh nghiệp bán dẫn toàn cầu.

Trước những sự thay đổi toàn cầu, nhu cầu của ngành công nghiệp bán dẫn ngày càng lớn và ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội. Điển hình, Samsung đầu tư trung tâm phát triển sản phẩm lớn nhất Đông Nam Á tại Hà Nội.

Một số doanh nghiệp vi mạch bán dẫn từ Hà Lan cũng đã bắt đầu đầu tư vào Việt Nam. Đơn cử như Công ty BE Semiconductor Industries N.V đã nhận giấy chứng nhận đầu tư vào Khu công nghệ cao TP.HCM, với số vốn khoảng 4,9 triệu USD trong giai đoạn đầu, để đầu tư thuê nhà xưởng, sản xuất. Dự án này dự kiến đi vào hoạt động vào quý I/2025.

Ông Thomas Rooney, Quản lý cấp cao Bộ phận cho thuê Công nghiệp Savills cho biết, có nhiều lý do giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư bán dẫn.

Cụ thể, về vị trí địa lý, Việt Nam có vị trí chiến lược ở Đông Nam Á, dễ dàng tiếp cận các thị trường lớn trong khu vực, có điều kiện tự nhiên thuận lợi với trữ lượng đất hiếm lớn - nguyên liệu quan trọng trong sản xuất chip bán dẫn.

Về chính trị, Việt Nam có hệ thống chính trị ổn định, tạo môi trường thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài. Đồng thời, chính phủ Việt Nam cũng tích cực thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn với những chính sách ưu đãi và hỗ trợ đầu tư hấp dẫn.

"Nhu cầu đầu tư sản xuất, lắp ráp bán dẫn đã thúc đẩy việc tìm kiếm nhà xưởng, khu công nghiệp đáp ứng được tốt các yêu cầu về cơ sở hạ tầng, dịch vụ của ngành bán dẫn. Một số yêu cầu cơ bản từ các doanh nghiệp như nguồn điện ổn định, internet tốc độ cao và hệ thống xử lý nước hiệu quả… Từ đó đặt ra yêu cầu về nâng cấp chất lượng và hệ thống nhà xưởng đối với các chủ đầu tư tại Việt Nam", ông nói.

Phân tích kỹ hơn, ông Thomas nhận thấy, các khách thuê bất động sản công nghiệp tại các tỉnh phía Nam thuộc các ngành chế biến sản phẩm từ cao su, nhựa, thực phẩm, nước giải khát, thì tại phía Bắc, vốn đầu tư chủ yếu từ doanh nghiệp hoạt động trong các ngành hàng có giá trị gia tăng cao như máy vi tính, điện tử hay sản phẩm điện.

"Khu vực kinh tế phía Bắc được kỳ vọng tiếp tục điểm nóng của bất động sản công nghiệp. Khi làn sóng đầu tư về bán dẫn phát triển, sẽ tạo thêm sức bật về phát triển đối với bất động sản công nghiệp khu vực này", ông cho hay.

Hệ thống cung ứng điện và nguồn nhân lực chưa đáp ứng được nhu cầu

Dù có nhiều lợi thế để đón dòng vốn vào ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam, tuy nhiên, vị chuyên gia Savills nhận định, Chính phủ và các doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ để phát huy những tiềm năng hiện có, cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng và đào tạo nguồn nhân lực. Qua đó, Việt Nam có thể trở thành một trong những trung tâm sản xuất bán dẫn quan trọng trên thế giới, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế và nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Thomas Rooney. Ảnh: Savills

Hiện, cơ sở hạ tầng tại Việt Nam chưa thực sự được hoàn thiện, trong đó, đáng chú ý là đường dây truyền tải điện trong những tháng cao điểm và hệ thống cung ứng điện tại Việt Nam chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu.

"Công nghiệp bán dẫn cần lượng điện khổng lồ. Do đó, để đáp ứng nhu cầu năng lượng từ các ngành công nghiệp tiên tiến như bán dẫn, Việt Nam cần đẩy nhanh các dự án hạ tầng năng lượng quy mô lớn", ông Thomas nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, về nguồn nhân lực, tính đến hết quý I/2024, Việt Nam có lực lượng trong độ tuổi lao động lớn với 52,4 triệu lao động từ 15 tuổi trở lên, nhưng, ông Thomas cho rằng, Việt Nam đang thiếu kỹ sư trình độ cao để phục vụ phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.

"Thực tế cho thấy, không có nguồn nhân lực chất lượng sẽ hạn chế việc dòng vốn đầu tư từ các công ty lớn. Do đó, việc giải bài toán nguồn nhân lực cho lĩnh vực này sẽ nâng cao thêm vị trí của Việt Nam trong các điểm đến đầu tư, thu hút các tập đoàn công nghệ lớn đầu tư nghiên cứu, phát triển và sản xuất sang Việt Nam", ông phân tích.

Đối với giải pháp về năng lượng, Thủ tướng đã phê duyệt quy hoạch điện VIII nhằm bảo đảm ưu tiên cung cấp điện ổn định cho các dự án đầu tư và hướng tới phát triển năng lượng bền vững. Đồng thời, Việt Nam cũng đang tập trung phát triển các khu công nghệ cao, đặc biệt là Trung tâm đổi mới sáng tạo Quốc gia, để tạo môi trường, thể chế vượt trội, tạo điều kiện tốt nhất cho các tập đoàn nước ngoài đầu tư, sản xuất tại Việt Nam.

Trong khi đó, liên quan đến việc phát triển năng lực lao động để tăng sự cạnh tranh của Việt Nam trong lĩnh vực sản xuất bán dẫn, Chính phủ đã giao Bộ KH&ĐT chủ trì, phối hợp với Bộ TT&TT, Bộ GD&ĐT và các cơ quan liên quan xây dựng đề án phát triển nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn với mục tiêu đào tạo, phát triển 50.000 nhân lực cho ngành đến năm 2030.