Việc Trung Quốc mua vàng ồ ạt có thể là giọt nước tràn ly dẫn đến sự sụp đổ của đồng USD

Một số nhà bình luận đã dành nhiều thập kỷ để dự đoán về sự sụp đổ sắp xảy ra của vị thế đặc biệt của đồng đô la Mỹ với tư cách là đồng tiền dự trữ quốc tế của thế giới.

Cuối cùng, họ sẽ đúng và ngày đó có thể đang đến gần. Như thường lệ, Trung Quốc có thể nắm giữ chìa khóa.

Trong lịch sử, đồng đô la là đồng tiền dự trữ được lựa chọn vì có một số lợi thế rõ ràng so với các lựa chọn thay thế tiềm năng.

Đầu tiên, Hoa Kỳ có một khuôn khổ thể chế mạnh mẽ, với các quy tắc được thiết lập rõ ràng và nhiều biện pháp kiểm tra và cân bằng hiến pháp. Điều này làm cho nó trở thành một nơi tương đối dễ dự đoán và an toàn để đầu tư.

Hơn nữa, quy mô khổng lồ của nền kinh tế Mỹ và độ sâu của thị trường tài chính nước này đã tạo ra một lượng lớn tài sản có tính thanh khoản tương đối cao, lý tưởng phù hợp làm nơi lưu trữ giá trị toàn cầu.

Thật vậy, nhiều quốc gia trên thế giới vẫn cố gắng giữ đồng tiền của mình ổn định so với đồng đô la Mỹ, bằng các chế độ cố định hoặc một số loại tỷ giá hối đoái được quản lý. Do đó, cái gọi là vùng đô la không chỉ nằm trong khuôn khổ nước Mỹ.

Điều này cũng hữu ích khi phần lớn thương mại toàn cầu vẫn diễn ra bằng đồng đô la. Giá của các mặt hàng chính được định giá bằng tiền Mỹ, bao gồm dầu, kim loại và ngũ cốc, và đồng đô la được hoan nghênh như một phương tiện thanh toán ở hầu hết mọi nơi trên thế giới.

Các "vết nứt" đang bắt đầu xuất hiện.

Một vấn đề đã tăng lên trong một thời gian qua là sự đa dạng hóa dần dần của các ngân hàng trung ương, làm giảm tỷ trọng dự trữ ngoại tệ mà họ nắm giữ trong tài sản của Hoa Kỳ (chủ yếu là trái phiếu kho bạc).

Dữ liệu của IMF cho thấy tỷ lệ này đã giảm xuống mức thấp nhất trong 25 năm là 59% vào cuối năm 2020, so với 71% vào năm 1999.

Xu hướng giảm kể từ đó đã tạm dừng nhưng dữ liệu gần đây đã được hỗ trợ bởi sức mạnh của đồng đô la, khi nền kinh tế Mỹ hoạt động tốt hơn và Fed đã giữ lãi suất ở mức cao.

Đổi lại, điều này đã làm giảm giá trị đồng đô la của dự trữ được nắm giữ bằng các loại tiền tệ khác.

Có thể đơn giản PBOC là một nhà đầu tư khôn ngoan, tận dụng sức hấp dẫn truyền thống của vàng như một nơi trú ẩn an toàn, một hàng rào chống lạm phát và một phương tiện để đa dạng hóa rủi ro.

Chính quyền Trung Quốc có thể đã chơi rất tốt trong một thị trường đang lên.

Điều đáng chú ý là các công dân Trung Quốc cũng rất nhiệt tình mua vàng như một cách để vượt qua sự kiểm soát vốn nghiêm ngặt của đất nước và vào thời điểm thị trường chứng khoán và bất động sản trong nước đang hoạt động kém.

Trung Quốc cũng không đơn độc. Theo dữ liệu chính thức mới nhất, Thổ Nhĩ Kỳ thực sự đã mua nhiều vàng hơn trong ba tháng đầu năm nay (khoảng 30 tấn) so với Trung Quốc (27 tấn), còn Ấn Độ (18,5 tấn) cũng không kém xa.

Nhưng có lẽ vẫn còn nhiều điều nữa trong câu chuyện này. Có những lợi thế chiến lược rõ ràng để Trung Quốc đa dạng hóa tài sản của Mỹ, phần lớn là do căng thẳng địa chính trị gia tăng đối với Đài Loan.

Như Matthew Henderson đã lập luận trên tờ The Telegraph, việc chuyển sang vàng đã giúp Trung Quốc xây dựng một kho chiến tranh an toàn trước các lệnh trừng phạt của Mỹ. Nga đã thực hiện bước này và các quốc gia khác có thể làm theo.

Việc Trung Quốc dự trữ vàng cũng có thể là lời cảnh báo rằng nước này có thể sử dụng lượng trái phiếu chính phủ Mỹ nắm giữ lớn làm vũ khí.

Bất kỳ mối đe dọa nào nhằm bán phá giá những trái phiếu này đều có thể làm tăng chi phí đi vay, không chỉ ở Mỹ mà còn ở phần còn lại của thế giới phương Tây.

Trên hết, Mỹ có thể là kẻ thù tồi tệ nhất của chính mình. Sức mạnh gần đây của nền kinh tế và thị trường phần nào phản ánh gói kích thích tài chính quy mô lớn bắt đầu dưới thời Tổng thống Trump và tiếp tục dưới thời Tổng thống Biden.

Niềm tin truyền thống vào các thể chế và hoạch định chính sách của Hoa Kỳ cũng đang gặp rủi ro. Có những dấu hỏi lớn đối với cả hai ứng cử viên hàng đầu trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 này. Ít nhất một (hãy lựa chọn) là trò cười toàn cầu.

Cả hai đều có vẻ sẽ tiến sâu hơn tới một cuộc chiến thương mại mang tính bảo hộ, làm gia tăng căng thẳng hơn nữa với Trung Quốc.

Điều này có thể diễn ra theo nhiều cách khác nhau. Có thể sự thống trị của đồng đô la Mỹ tiếp tục bị xói mòn nhưng điều này chỉ đơn giản diễn ra dưới hình thức tái cân bằng dần dần đối với các loại tiền tệ phương Tây khác, bao gồm đồng euro, cũng như đô la Úc và Canada.

Đồng yên Nhật hiện có vẻ rẻ đáng kể, với lãi suất trái phiếu cuối cùng cũng bắt đầu tăng lên mức có thể thu hút người mua quốc tế. Ngay cả đồng bảng Anh vẫn chiếm tỷ trọng lớn hơn trong dự trữ ngoại tệ toàn cầu (khoảng 5%) so với đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc (dưới 3%). Nguồn tài sản có thể đầu tư ở Trung Quốc vẫn còn nhỏ.

Khả năng trốn tránh các biện pháp trừng phạt bằng cách đa dạng hóa đồng đô la cũng bị hạn chế bởi khả năng các đồng minh của Mỹ sẽ phối hợp phản ứng trước mối đe dọa mới từ Trung Quốc, giống như cách họ đã làm với cuộc chiến Ukraine - Nga.

Thị trường vàng đơn giản là không đủ lớn để hấp thụ toàn bộ số vốn mà Trung Quốc gửi ra nước ngoài.

Nhưng trong trường hợp xấu nhất, giá trị đồng đô la giảm mạnh có thể gây ra những tác động tiêu cực đáng kể ở những nơi khác ở phương Tây, bao gồm cả tác động lan tỏa đến lãi suất cao hơn ở Anh và phần còn lại của châu Âu.

Do đó, các nhà đầu tư cần cảnh giác với những rủi ro địa chính trị và tiếp tục theo dõi các tín hiệu từ Bắc Kinh.