Vì sao Việt Nam vẫn chưa thể gỡ "thẻ vàng" cho thủy sản?

EC đánh giá Việt Nam đã có chuyển biến rất tích cực trong việc khắc phục

Sau hơn 2 năm Ủy ban châu Âu (EC) cảnh báo "thẻ vàng" về khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), EC đã tiến hành thanh tra 3 lần tại Việt Nam. Qua đó, EC đã chỉ ra những nút thắt mà Việt Nam tháo gỡ để sớm lấy lại “thẻ xanh”, đó là tàu đánh bắt thủy hải sản không vi phạm tiêu chuẩn, quản lý đội tàu, truy suất nguồn gốc và thực thi pháp luật.

Trong thời gian qua, EC đánh giá Việt Nam đã có chuyển biến rất tích cực trong việc khắc phục "thẻ vàng" những năm gần đây như: xây dựng hệ thống pháp luật, tổ chức thực thi pháp luật nghiêm minh; tàu cá đã từng bước được quản lý; tổ chức truy suất nguồn gốc.

Tuy nhiên, EC cho rằng nếu Việt Nam còn tàu vi phạm thì rất khó gỡ “thẻ vàng” và việc quản lý tàu cá vẫn còn bất cập.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho hay Việt Nam đã có sự quản lý tàu cá. Tuy nhiên, 14 hành vi vi phạm về IUU chúng ta phải rà soát rất kỹ. Chẳng hạn, quy định việc khai thác ở vùng lộng, vùng ven bờ hay vùng khơi là tàu chỉ được khai thác ở vùng đó.

Với truy suất nguồn gốc, theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến không chỉ hiểu đơn giản là chỉ có xuất khẩu đi châu Âu. Sản lượng khai thác ở vùng biển, vị trí, thời gian thế nào... phải có nhật ký. Sản lượng đó xuất khẩu đi các thị trường bao nhiêu, còn lại bao nhiêu. Việc này Việt Nam đang làm rất tích cực nhưng cần phải cố gắng. Các địa phương cũng đã vào cuộc nhưng để làm thực sự chi tiết như yêu cầu của EC còn phải cố gắng.

Trong thực thi pháp luật, các ngành chức năng đã thực hiện việc rà soát, kiểm tra, thanh tra rất chặt chẽ. Số tiền phạt tương đối lớn nhưng những hành vi vi phạm IUU còn xảy ra.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng có 4 “nút thắt” lớn để gỡ "thẻ vàng": Tàu không vi phạm, quản lý đội tàu, truy suất nguồn gốc và thực thi pháp luật.

Thực tế, việc quản lý tàu hay truy suất nguồn gốc tại nhiều địa phương vẫn còn khá bất cập. Việc triển khai lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá rất nhiều địa phương chưa thực hiện đúng lộ trình đã quy định.

Tình trạng các tàu có hành vi vi phạm như: không thông báo ra, vào cảng; không có Giấy phép khai thác thủy sản hoặc giấy phép hết hạn; không ghi, nộp nhật ký khai thác; không lắp thiết bị giám sát hành trình; không đánh dấu tàu cá; không viết số đăng ký; không cập cảng chỉ định cho tàu vùng khơi để bốc dỡ thủy sản… vẫn xảy ra mà không bị xử lý.

Vì vậy, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng các địa phương cần tiếp tục quán triệt, tổ chức thực hiện nghiêm túc các nhiệm vụ được giao theo chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư tại Văn bản số 81/CV-TW ngày 20/3/2020 về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định.

Các địa phương cũng cần thực hiện nghiêm túc các Chỉ thị, Công điện, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và các chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn về triển khai thực hiện các giải pháp chống khai thác IUU, khắc phục cảnh báo “thẻ vàng” của EC. Địa phương cần xác định đây là nhiệm vụ quan trọng, hàng đầu cần tập trung nguồn lực, chỉ đạo quyết liệt để triển khai thực hiện.