Vì sao Trung Quốc từ chối cuộc điều tra nguồn gốc dịch Covid-19?

Mới đây, Chính phủ Trung Quốc tuyên bố không tham gia giai đoạn hai cuộc điều tra nguồn gốc virus gây dịch Covid-19 do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tiến hành.

Tuyên bố này được Phó Chủ nhiệm Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc Tăng Ích Tân (Zeng Yixin) đưa ra tại một cuộc họp báo ở thủ đô Bắc Kinh.

"Trong một số khía cạnh, kế hoạch điều tra tiếp theo của WHO không tôn trọng ý thức chung và chống lại khoa học. Chúng tôi không thể chấp nhận một kế hoạch như vậy", ông Tăng cho biết. Đồng thời nhấn mạnh, "Viện Virus học Vũ Hán chưa bao giờ nghiên cứu hay tiếp xúc với virus SARS-CoV-2. Viện Virus học Vũ Hán chưa bao giờ tổng hợp, tạo ra hay làm rò rỉ virus này ra bên ngoài. Bên cạnh đó, không có nhân viên hay nghiên cứu sinh nào của viện mắc Covid-19 cho tới thời điểm đó."

"Các nhà khoa học đều nhất trí rằng Covid-19 có nguồn gốc tự nhiên. Các chuyên gia đã công bố nhận định trên cho biết không có bằng chứng nào về nguồn gốc nhân tạo của Covid-19 và sự rò rỉ virus này khỏi phòng thí nghiệm", đại diện Ủy ban Sức khỏe Quốc gia Trung Quốc nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Thời báo Hoàn cầu đưa tin, hơn 5 triệu người dân Trung Quốc đã ký vào một bức thư chung gửi WHO, đề nghị tiến hành cuộc điều tra Phòng thí nghiệm Fort Detrick của Mỹ nhằm "ngăn ngừa" các đại dịch trong tương lai. Bức thư này cũng nói rằng Trung Quốc đã cho các nhà virus học phương Tây và các đại diện truyền thông Mỹ tới thăm Viện Virus học Vũ Hán, trong khi Mỹ không cho phép thực hiện điều tương tự với Fort Detrick và cũng không chia sẻ bất kỳ dữ liệu nào.

Có thể thấy, cuộc điều tra nguồn gốc virus gây dịch Covid-19 vẫn đi vào ngõ cụt. Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Gheeyesus cho biết, cuộc nghiên cứu thứ hai này sẽ bao gồm việc kiểm tra các phòng thí nghiệm và các cơ sở nghiên cứu tại khu vực mà những ca mắc Covid-19 đầu tiên được ghi nhận vào tháng 12/2019. Nghiên cứu mới là một phần trong kế hoạch 5 giai đoạn của WHO nhằm xác định nguồn gốc Covid-19.

Trước đó, một thành viên quan trọng trong cuộc điều tra ban đầu của WHO thừa nhận rằng các thành viên trong nhóm chỉ đơn giản hỏi các quan chức Trung Quốc xem phòng thí nghiệm của họ có phải là hiện trường của đợt bùng phát virus ban đầu hay không và chấp nhận sự từ chối của họ càng làm gia tăng các ý kiến cho rằng cuộc điều tra ban đầu đã không được tiến hành đầy đủ.

Hiện tại, các nhà nghiên cứu đều cho rằng, để đến gần hơn với nguồn gốc của đại dịch, điều cần thiết là phải tìm ra những trường hợp nhiễm bệnh sớm nhất. Những dữ liệu thu thập được từ những bệnh nhân này có thể cho thấy liệu virus có lây lan từ vật chủ là những động vật hoang dã sang người hay không, hay do một tai nạn tại Viện Virus học Vũ Hán, nơi đang tiến hành nhiều nghiên cứu về chủng Coronavirus được phát hiện trong loài dơi.

Khi nhóm điều tra của Tổ chức Y tế Thế giới và Trung Quốc thực hiện chuyến công tác tới Trung Quốc để xem xét nguồn gốc của đại dịch, một nhóm làm việc đã tập trung vào việc “mở khóa” của cơ sở dữ liệu trình tự gen toàn cầu.

Các nhà khoa học hy vọng họ có thể tìm thấy bản thiết kế di truyền nắm giữ manh mối về sự tiến hóa của virus và con đường lây nhiễm sang người. Trong báo cáo ngày 30/3, phái đoàn đã liệt kê các cơ sở dữ liệu toàn cầu quan trọng, bao gồm cả Kho lưu trữ Đọc theo Trình tự do Thư viện Y khoa Quốc gia thuộc Viện Y tế Quốc gia quản lý.

Nhưng các dữ liệu về giai đoạn đầu phát hiện dịch bệnh tại Vũ Hán đã bị thiếu trong kho lưu trữ. Các nhà nghiên cứu ở Trung Quốc đã gửi những dữ liệu này vào tháng 3/2020. Tuy nhiên sau 3 tháng, các nhà nghiên cứu đã viết thư yêu cầu xóa các dữ liệu này với lý do được đưa ra là về vấn đề kỹ thuật; đồng thời họ cho biết dữ liệu đang được cập nhật, sau đó sẽ gửi nó ở nơi khác để tránh sự nhầm lẫn. Và sau đó những dữ liệu này được xóa theo đúng yêu cầu.

Jesse Bloom, một nhà virus học và là giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson ở Seattle, đã phát hiện ra điều này. Trên thực tế, các nhà nghiên cứu Trung Quốc không hoàn toàn che giấu dữ liệu, họ đưa một số thông tin vào một bài báo xuất bản trên một tạp chí ít người biết đến vào năm ngoái. Nhưng việc xóa dữ liệu có nghĩa là bất kỳ ai tìm kiếm thông tin về những trường hợp nhiễm bệnh vào thời điểm phát hiện dịch tại Vũ Hán sẽ không tìm thấy chúng ở những nơi minh bạch thông tin.

Tiến sĩ Bloom cho biết nhóm của ông đã tìm ra 13 chuỗi đã bị xóa trên Google Cloud và tái tạo lại một phần trong số đó. Mặc dù chưa trả lời được câu hỏi về nguồn gốc của virus, nhưng họ dường như xác nhận rằng virus Corona có một số dòng ở Vũ Hán, không chỉ một dòng ở chợ hải sản Vũ Hán.

Khám phá của Tiến sĩ Bloom đã làm tăng thêm những nghi vấn về việc liệu Trung Quốc có đang che giấu điều gì đó hay không. Đã đến lúc nhanh chóng bắt đầu một cuộc điều tra nghiêm túc, kéo dài.