Vì sao Trung Quốc muốn đăng cai đàm phán hòa bình Israel – Palestine?

Trung Quốc vừa khẳng định sẵn sàng đứng ra tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine, trong bối cảnh Liên Hợp quốc cảnh báo rằng tình trạng bạo lực bùng phát có thể dẫn đến một cuộc khủng hoảng không thể kiểm soát nổi ở khu vực Trung Đông.

Trong cuộc họp trực tuyến của Hội đồng Bảo an gồm 15 thành viên hôm 16/5, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tiếp tục kêu gọi Israel và Hamas ngừng bắn ngay lập tức, và kêu gọi Israel dừng phong tỏa và bao vây Dải Gaza càng sớm càng tốt.

“Chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực thúc đẩy hòa bình và đối thoại, đồng thời hoàn thành trách nhiệm của mình trên cương vị chủ tịch Hội đồng Bảo an. Chúng tôi muốn nhắc lại lời mời những sứ giả hòa bình từ Palestine và Israel đến Trung Quốc để đối thoại, và chúng tôi hoan nghênh các nhà đàm phán của cả hai bên đối thoại trực tiếp với nhau tại Trung Quốc”, ông Vương Nghị nói.

Ngoại trưởng Trung Quốc nói rằng cần nối lại đàm phán về giải pháp hai nhà nước, trong đó bao gồm việc thiết lập một nhà nước Palestine độc lập, dựa trên biên giới vạch ra năm 1967 lấy Đông Jeruslem làm thủ đô, tồn tại song song với nhà nước Israel.

Trung Quốc đang muốn tìm kiếm một vai trò tích cực hơn để giảm bớt căng thẳng giữa Israel và Palestine, trong đó có việc cùng với Na Uy và Tunisia đề xuất tổ chức một phiên thảo luận mở tại Liên Hợp quốc vào ngày 16/5, sau khi 3 quốc gia này đề xuất tổ chức hai vòng tham vấn kín tại Hội đồng Bảo an.

Trong nỗ lực mở rộng ảnh hưởng toàn cầu, Bắc Kinh đang thể hiện những nỗ lực ngoại giao trái người với Mỹ - đồng minh của Israel – khi Washington ngăn chặn Hội đồng Bảo an ra tuyên bố chung yêu cầu hai bên “dừng các hành động thù địch ngay lập tức”.

Trung Quốc đang chịu nhiều sức ép quốc tế trong vấn đề chính sách với người Hồi giáo và các nhóm thiểu số khác ở Tân Cương.

Ông Li Weijian, phó chủ tịch Hội nghiên cứu Trung Đông, cho rằng phát biểu của ông Vương Nghị lần này cụ thể hơn nhiều, vì trước đây Trung Quốc thường chỉ bày tỏ quan điểm chung chung.

“Trước đây Trung Quốc thường kêu gọi ngừng bắn, nhưng hiếm khi đề cập cách thức nào hay ai sẽ tạo khuôn khổ cho đối thoại. Vì Trung Quốc hiện nay đang muốn khẳng định vị trí cường quốc toàn cầu nên phải gánh vác trách nhiệm của nước lớn và không thể vắng mặt trong những vấn đề nóng của thế giới”, ông Li nói.

Nhà nghiên cứu này cho rằng các nước Ả-rập cũng đã bày tỏ hy vọng rằng Trung Quốc sẽ đóng vai trò lớn hơn ở khu vực, khi có cảm giác rằng Mỹ vẫn đang đứng về phe Israel trong đợt xung đột lần này với người Palestine.

Israel và Palestine trước đây cũng đã được mời đến đối thoại ở Trung Quốc, nhưng các nhà phân tích cho rằng lời đề nghị đó chưa bao giờ được xem xét nghiêm túc vì Bắc Kinh chưa được coi là một bên giữ vai trò quan trọng trong xung đột ở Trung Đông.

Dù Tổng thống Mỹ Joe Biden đã trao đổi với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và nhà lãnh đạo Israel Mahmoud Abbas về vấn đề này, nhưng ông Vương Nghị đã chuyển tải quan điểm của Bắc Kinh trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Pakistan trong ngày 15/5.

Đến lúc này vẫn chưa có dấu hiệu cho thấy đợt xung đột sắp chấm dứt. Bạo lực tồi tệ xảy ra suốt 8 ngày qua đã giết chết ít nhất 192 người ở Gaza, trong đó có 58 trẻ em. Israel cũng thiệt hại 10 người, trong đó có 2 trẻ em.

Trong cuộc họp ngày 16/5, Tổng thư ký Liên Hợp quốc Antonio Guterres bày tỏ quan ngại cuộc xung đột này có thể khiến tình trạng an ninh trở nên mất kiểm soát và khủng hoảng nhân đạo.