Vì sao trận Donbass có thể thay đổi cục diện chiến tranh Nga-Ukraine?

Xung đột Nga-Ukraine đã bước sang giai đoạn thứ hai, và với việc Nga mở chiến dịch ở Donbass, có khả năng nơi đây sẽ mang tính quyết định với cả cuộc chiến và quân đội Ukraine có thể phải đối mặt với những thách thức chưa từng có.

Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky cho biết: “Quân đội Nga đã bắt đầu trận chiến Donbass, khi một bộ phận lớn của quân đội Nga hiện đang tập trung vào cuộc tấn công này. Dù có bao nhiêu binh sỹ Nga được điều động đến đó, chúng tôi sẽ chiến đấu. Chúng tôi sẽ bảo vệ chính mình”.

Bình luận của ông Zelensky báo hiệu một cuộc tấn công lớn của Nga ở phía Đông đang được tiến hành. Cả hai bên tham chiến đấu nhận thức được rằng, dù bên nào giành chiến thắng thì tương lai của cuộc chiến sẽ được quyết định trong trận đánh này.

Nga cần Donbass để “dằn mặt” phương Tây

Khi chiến dịch quân sự ở Ukraine bước sang tháng thứ 2, Tổng thống Putin đã đối mặt với một tình huống khó xử. Nga phải triển khai tất cả các lực lượng bảo vệ những vùng lãnh thổ mà họ đã giành quyền kiểm soát ở phía Bắc Kiev và điều động lực lượng mới để tiến đánh Kiev. Lựa chọn còn lại là là tập trung vào Donbass với mục tiêu bao vây 40.000 quân Ukraine và rút hoàn toàn 70.000 binh sỹ Nga khỏi phía Bắc Kiev. Cuối cùng Tổng thống Nga đã lựa chọn giải pháp thứ 2.

Theo nhiều nhà phân tích, từ kinh nghiệm tác chiến từ 2 thập kỷ trước, Tổng thống Putin đã nhận ra rằng, để giành quyền kiểm soát 1 thành phố với gần 3 triệu dân như Kiev, Nga sẽ cần huy động ít nhất vài trăm nghìn quân trong khi phải đối mặt với nhiều rủi ro lớn.

Vì thế việc thay đổi hướng đi và lựa chọn Donbass có thể sẽ đảo ngược những điều kiện cản trở các nỗ lực của ông tại Kiev, mang lại cho quân đội Nga lợi thế lớn và đặt Ukraine vào tình thế bất lợi. Donbass có nhiều thuận lợi đặc biệt cho Nga. Đây là trung tâm công nghiệp của Ukraine với dân số chủ yếu nói tiếng Nga. Nơi đây có các lực lượng ly khai do Nga hậu thuẫn đã chiến đấu với quân chính phủ Ukraine trong suốt 8 năm qua. Trong những tuần vừa qua, Điện Kremlin nhiều lần tuyên bố việc “giải phóng” Donbass là mục tiêu chính của chiến dịch quân sự.

Đối với Nga, việc giành quyền kiểm soát Donbass, trải dài qua các khu vực Donetsk và Luhansk là yếu tố quan trọng nhất để khôi phục vị thế sau khi vấp phải sự kháng cự mạnh mẽ tại Kiev. Chiến thắng của Nga tại đây sẽ không chỉ tọa áp lực với phương Tây mà còn có thể cứu vãn mục tiêu chiến tranh của Moscow.

Ukraine muốn gia tăng đòn bẩy trong đàm phán với Nga

Tuy nhiên, nếu các lực lượng Ukraine có thể ngăn cản quân đội Nga ở Donbass thì điều này cũng giúp họ gia tăng đòn bẩy trong các cuộc đàm phán hòa bình và giáng đòn mạnh vào chiến dịch quân sự của Nga, trừ khi Tổng thống Putin tấn công hạt nhân.

Ukraine có đầy đủ cơ sở và quyết tâm để làm điều này. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từng cảnh báo, việc mất Donbass có thể đe dọa sự an nguy của thủ đô Kiev. Ông Zelensky cho biết: “Đối với chúng tôi, trận chiến giành Donbass rất quan trọng vì nhiều lý do khác nhau. Trước hết là vì sự an toàn. Các lực lượng được triển khai tại Donbass là lực lượng tốt nhất của chúng tôi. Đây là một lực lượng lớn vì thế Nga muốn bao vây và tiêu diệt họ. Nhưng chúng tôi sẽ không cho phép họ làm điều đó vì cuộc chiến tại Donbass có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cục diện chiến tranh”.

Tuy nhiên, nói thì dễ hơn làm. Trong giai đoạn đầu của cuộc chiến, Ukraine đã có một số lợi thế do các điều kiện giao tranh đô thị ở những thị trấn và làng mạc bao quanh Kiev mang lại. Nhưng ở giai đoạn hai, nếu Nga tập trung toàn bộ sức mạnh tại vùng nông thôn Donbass và sử dụng các tên lửa tầm xa bắn từ lãnh thổ Nga thì các lực lượng Ukraine sẽ phải đối phó với thách thức lớn chưa từng có.

Chưa kể quân đội Ukraine không có điều kiện để tạm dừng hoạt động, di chuyển ra khỏi khu vực chiến sự, nghỉ ngơi và tiếp tế. Không giống Nga, Ukraine khó có khả năng huy động toàn bộ nhân lực từ phía Bắc sang phía Đông vì cần giữ lực lượng phòng thủ ở thủ đô Kiev và các khu vực xung quanh. Điều này nghĩa là các lực lượng của Ukraine đang đồn trú tại phía Đông sẽ là lực lượng chủ đạo đối phó với cuộc tấn công của Nga.

Để đánh bại cuộc tấn công của Nga tại Donbass, quân đội Ukraine phải có khả năng tiến hành các cuộc phản công cơ động. Việc này sẽ phức tạp hơn nhiều so với giao tranh tại Kiev vì đòi hỏi sự phối hợp giữa lực lượng không quân và lực lượng bộ binh, với việc triển khai máy bay yểm trợ các cuộc tấn công dưới mặt đất và có rất ít thời gian để lên kế hoạch.

Liệu cuộc chiến tại Donbass có phải là chương cuối cùng trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine hay chỉ là giai đoạn tiếp theo, vẫn cần phải xem xét. Tuy nhiên hầu hết các chuyên gia quân sự đều cho rằng đây sẽ là trận chiến ác liệt nhất và đẫm máu nhất kể từ khi Nga phát động quân sự tại Ukraine, bởi cả hai bên đều quyết tâm giành chiến thắng.