Vì sao Tổng thống Trump "ra đòn" áp thuế 300 tỷ USD hàng Trung Quốc?

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ngày 1/8 sẽ áp thuế 10% đối với hàng nhập khẩu còn lại trị giá 300 tỷ USD của Trung Quốc bắt đầu từ ngày 1/9, sau khi các cuộc đàm phán thương mại giữa hai nước không có tiến triển.

Các loại thuế - sẽ đánh vào hàng loạt hàng tiêu dùng từ điện thoại di động và máy tính xách tay đến đồ chơi và giày dép - đã chấm dứt giai đoạn đình chiến tạm thời trong cuộc thương chiến đã phá vỡ chuỗi cung ứng toàn cầu và làm khuấy đảo thị trường tài chính trong hơn một năm qua.

Tổng thống Trump sau đó nói với các phóng viên rằng ông có thể tăng thêm thuế suất - thậm chí vượt quá 25% - tùy thuộc vào tiến trình đàm phán với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

“Tôi nghĩ rằng Chủ tịch Tập Cận Bình...muốn thực hiện một thỏa thuận, nhưng thẳng thắn mà nói, không tiến hành đủ nhanh,” ông Trump nói.

Các tin tức tấn công mạnh vào thị trường tài chính Mỹ. Giá dầu giảm mạnh 7%, với giá dầu thô Brent chốt phiên giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 2/2016. Chỉ số S&P 500 điểm chuẩn, vẫn nằm trong vùng an toàn vào chiều 1/8, đóng cửa giảm 0,9%. Lợi tức của Kho bạc Mỹ cũng giảm.

Các hiệp hội bán lẻ dự đoán giá tiêu dùng sẽ tăng đột biến. Target Corp giảm 4,2%, Macy’s Inc giảm 6% và Nordstrom Inc giảm 6,2%.

Các chuyên gia dự đoán mức thuế mới sẽ đè nặng lên nền kinh tế toàn cầu tại thời điểm tăng trưởng ở Mỹ, Trung Quốc và khu vực euro zone đang chậm lại.

Các mức thuế cũng có thể buộc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ một lần nữa cắt giảm lãi suất để bảo vệ nền kinh tế Mỹ khỏi rủi ro trong chính sách thương mại, các chuyên gia cho biết.

Tổng thống Trump đã công bố mức thuế mới trong một loạt các dòng tweet, đổ lỗi cho Trung Quốc vì đã không mua thêm các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ và chỉ trích Chủ tịch Tập Cận Bình vì đã không làm nhiều hơn để ngăn chặn việc bán thuốc giảm đau loại opioid tổng hợp như fetanyl sang Mỹ.

“Các cuộc đàm phán vẫn đang tiếp tục, và trong các cuộc đàm phán, Mỹ sẽ bắt đầu, vào ngày 1/9, đưa áp thêm mức thuế 10% cho 300 tỷ USD hàng hóa và sản phẩm còn lại từ Trung Quốc vào nước ta. Điều này không bao gồm 250 tỷ USD đã được đánh thuế ở mức 25%,” ông Trump đã tweet.

Khi được hỏi về tác động đến thị trường tài chính, ông trả lời: “Hiện tại tôi không quan tâm đến điều đó.” Nhấn mạnh rằng thuế suất có thể được tăng lên trong các giai đoạn. “10% là mức thuế cho một khoảng thời gian ngắn và sau đó tôi luôn có thể tăng thêm hoặc tôi có thể giảm đi, tùy thuộc vào những gì thỏa thuận thương mại mang tới.”

Quyết định này của ông Trump, được đưa ra sau khi Đại diện Thương mại Robert Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin đã tóm tắt lại với ông về cuộc hội đàm của họ tại Thượng Hải, Reuters trích lời một quan chức Nhà Trắng cho biết. Đó là cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên với các quan chức Trung Quốc kể từ khi ông Trump và Tập đồng ý ngừng chiến tại hội nghị thượng đỉnh G20 vào tháng 6.

Các cuộc đàm phán Thượng Hải đã kết thúc vào 31/7 với rất ít dấu hiệu tiến triển, mặc dù cả hai nước mô tả các cuộc đàm phán mang tính xây dựng và lên lịch một vòng họp khác tại Washington vào tháng 9.

Tổng thống Trump đã thúc ép Chủ tịch Tập ngăn chặn buôn bán thuốc giảm đau nhóm opioid và fentanyl từ Trung Quốc, mà các quan chức Mỹ cho rằng đây là nguyên nhân chính của hơn 28.000 ca tử vong do quá liều opioid tổng hợp ở Mỹ năm 2017.

Chủ tịch Tập đã hứa với Tổng thống Trump tại hội nghị thượng đỉnh ở Argentina vào tháng 12 rằng Bắc Kinh đã cam kết từ ngày 1/5 sẽ mở rộng danh sách các chất ma túy chịu sự kiểm soát của nhà nước, bao gồm hơn 1.400 chất tương tự fentanyl được biết đến, có cấu tạo hóa học hơi khác nhau nhưng gây nghiện và có khả năng gây chết người, cũng như bất kỳ loại mới nào được phát triển trong tương lai.