Vì sao HOSE ngừng giao dịch?

Tháng 5/2021, các kỷ lục trên thị trường chứng khoán (TTCK) liên tục bị xô đổ, chỉ số lập đỉnh, thanh khoản cao chưa từng có và tình trạng nghẽn lệnh tại Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM (HOSE) tái diễn. Đến phiên giao dịch chiều 1/6, HOSE phải ngừng giao dịch khi thanh khoản vượt mức 21.700 tỷ đồng, báo động an toàn hệ thống.

Ngày 1/6, hệ thống giao dịch HOSE có hiện tượng chậm xác nhận lệnh, một số công ty chứng khoán (CTCK) cũng gặp sự cố kết nối mạng, nhà đầu tư không thể truy cập, theo dõi, đặt lệnh trên bảng điện tử. Kết thúc phiên sáng, giá trị khớp lệnh trên HOSE đạt gần 21.000 tỷ đồng, tăng 14% so với phiên trước (31/5).

Đến phiên giao dịch chiều, hệ thống HOSE không mở kết nối với các CTCK, và chính thức thông báo ngừng giao dịch. Quyết định của HOSE được sự chấp thuận của Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán nhà nước. Đây là lần đầu tiên HOSE chủ động ngừng giao dịch vì lo quá tải, báo động an toàn hệ thống khi giá trị giao dịch phiên sáng vượt mức 21.700 tỷ đồng.

Trước đó, hệ thống HOSE tái diễn nghẽn lệnh từ ngày 20/5 và xảy ra liên tục vào phiên giao dịch chiều, khi giá trị giao dịch lên quanh ngưỡng 21.000 tỷ đồng. Năm 2020, HOSE từng mắc sự cố “sập” sàn, hệ thống không thể thực hiện khớp lệnh trong đợt khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa. Cũng gặp lỗi trong phiên ATC, năm 2018, HOSE phải ngừng giao dịch 2 ngày để khắc phục sự cố phiên 22/1.

Trên các diễn đàn về chứng khoán, nhà đầu tư liên tục bày tỏ bức xúc, hiếm thấy ý kiến bày tỏ sự thông cảm cho sự cố của HOSE. Sáng 1/6, thị trường tăng điểm nhưng trong trạng thái “xanh vỏ đỏ lòng”, số mã giảm áp đảo mã tăng. Phiên chiều sàn ngưng giao dịch, giới đầu tư lo thiệt hại vì không kịp “thoát” hàng hay mua gom giá tốt khi cổ phiếu điều chỉnh.

Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, năng lực kỹ thuật của một sàn chứng khoán rất quan trọng, không thể để xảy ra nghẽn lệnh, ngưng hoạt động hệ thống như hiện nay.

Chiều 1/6, tập đoàn FPT cho biết, dự án phối hợp với HOSE giải quyết tình trạng quá tải hệ thống đã bước sang giai đoạn kiểm thử diện rộng trên toàn thị trường (từ 24/5/2021 đến 25/6/2021).

Theo báo cáo gần đây của Ngân hàng HSBC, giá trị giao dịch chứng khoán bình quân/ngày của Việt Nam đã tăng 5,6 lần so với cùng kỳ năm ngoái, gần tương đương Singapore. Con số này vượt xa thanh khoản thị trường chứng khoán Malaysia và Indonesia.

Dòng tiền ra vào sôi động mỗi phiên đóng góp lớn từ mảng tự doanh của công ty chứng khoán và vay ký quỹ kỷ lục của nhà đầu tư. Trong đó, giới hạn cho vay của nhiều công ty chứng khoán chạm trần, thậm chí vượt gấp 2 lần vốn chủ sở hữu. Thống kê từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho thấy, đến cuối quý 1/2021, tổng dư nợ giao dịch ký quỹ ở mức 101,4 nghìn tỷ đồng, tăng 53% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây được xem là mức cho vay ký quỹ cao kỷ lục của chứng khoán Việt Nam, đưa thanh khoản nhiều phiên lên ngưỡng tỷ USD.